Ulica Skaryszewska w Warszawie

Ulica Skaryszewska w Warszawie
Kamionek
Ilustracja
Ulica Skaryszewska, po prawej kościół Chrystusa Króla Pokoju
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Długość

500

Przebieg
Ikona ulica początek T.svg0mul. Targowa
Ikona ulica skrzyżowanie.svg240mul.Lubelska
Ikona ulica koniec T.svg410mul.Lubelska
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Skaryszewska w Warszawie”
Ziemia52°14′58,8″N 21°02′59,5″E/52,249667 21,049861
Dawny budynek IV Miejskiego Gimnazjum Męskiego im. gen. Jasińskiego, w którym mieścił się Obóz na Skaryszewskiej

Ulica Skaryszewska – ulica w dzielnicy Praga-Południe w Warszawie.

Przebieg

Ulica biegnie od ul. Targowej na wysokości alei Zielenieckiej na północny wschód w kierunku Dworca Wschodniego. Po ok. 230 metrach przecina ul. Lubelską, aby następnie zakończyć się na pętli autobusowej przed dworcem[1].

Ulica nie ma ścieżki rowerowej[2].

Historia

Historia ulicy sięga 1883 r., kiedy to została wytyczona jako droga dojazdowa do Dworca Kolei Terespolskiej[3] na terenie dawnego Skaryszewa, stąd też jej nazwa[1]. Pierwotnie łączyła ul. Wołową z późniejszym Dworcem Wschodnim[1].

W 1927 roku istniejącą przy ulicy kapliczkę przejęło Stowarzyszenie Księży Pallotynów i przekształciło ją w kaplicę pod wezwaniem Chrystusa Króla Pokoju[4]. W 1934 pod nr 8 w nowo wzniesionym budynku rozpoczęło działalność IV Miejskie Gimnazjum Męskie im. gen. Jasińskiego, przeniesione z ul. Szerokiej (obecnie ul. ks. Ignacego Kłopotowskiego) nr 5[5].

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 kaplica pallotynów została niemal całkowicie zniszczona[4]. Przystąpili oni do odbudowy znaczenie większego kościoła, który został poświęcony w listopadzie 1941[4].

W lutym 1941 w budynku szkoły Niemcy utworzyli obóz przejściowy dla wywożonych na przymusowe roboty do Niemiec[6]. Komendantem tego obozu (nazywanego obozem na Skaryszewskiej lub od niemieckiej nazwy Durchgangslager – Dulagiem na Skaryszewskiej) był Eugen Bollongino. 8 czerwca 1944 r. przeprowadzono na niego udany zamach w ramach akcji „Główki”[7][8][9] 27 sierpnia tego samego roku obóz został zamknięty[10], natomiast ślady po wojnie cały czas nosi budynek oznaczony numerem 8, w którym znajduje się Izba Pamięci[10].

Pod koniec lat 50 ubiegłego wieku na plac u zbiegu ulic Skaryszewskiej i Lubelskiej został przeniesiony bazar „Ciuchy”, który funkcjonował tam do roku 1973, kiedy to został przeniesiony do Rembertowa[11] (na plac przy ul. Paderewskiego)[12].

W 2012 r., w związku z Euro 2012, ulica przeszła rewitalizację[1].

Upamiętnienia

W 1994 roku z okazji 50 rocznicy wybuchu powstania warszawskiego w miejscu rampy służącej do wywózki ludności powstał krzyż, do którego w 2015 doczepiono tabliczkę upamiętniającą Dulag nr 1[1].

Skaryszewska w sztuce

Skaryszewska w piosence

Siekiera, motyka, piłka, deska,
Ta ulica Skaryszewska
Siekiera motyka i dwie deski,
Już jesteśmy na Skaryszewskiej

Nieznany, Piosenka „Siekiera,motyka”

W literaturze

Latem, jesienią, zimą i wiosną uliczka – ślepa, wybrukowana kocimi łbami, śmierdząca zgnilizną otwartych rynsztoków, uliczka zgubiona między grząskim jak przegniły trup polem a szeregiem zmurszałych, parterowych domów mieszczących pralnię, fryzjera, mydlarnię, parę sklepików spożywczych i obskurny bar – dzień w dzień pęczniała wzbierającym, rozfalowanym tłumem, który podpływał pod betonowe mury szkoły, wyciągał twarze ku nowoczesnym oknom, ku pokrytemu czerwoną karpiówką dachowi, podnosił głowy, wymachiwał rękoma i krzyczał. Ujęty jak w groble w dwa szeregi policjantów, tłum odpływał korytem ulicy, odchodził aż do placu leżącego u jej wylotu, skąd otwierała się miła oczom perspektywa na zapuszczone mielizny nad rzeką, porosłe kępami postrzępionej wikliny i pokryte z rzadka liszajami śniegu, na most nad leżącą na migotliwym nurcie mgłą, na żółte, pastelowe domy miasta, roztapiające się w czystym, spokojnym, błękitnym niebie – kłębił się rozpaczliwie na placu i znowu powracał z krzykiem.

Skaryszewska w spektaklach

  • W 2015 roku powstał spektakl pt. „Róża ze Skaryszewskiej” w reżyserii Dariusza Kunowskiego, który opowiada życiu mieszkańców ulicy na przestrzeni lat[15].

Ważniejsze obiekty

Galeria

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Ulica Skaryszewska - Praga-Południe | Warszawa, twoja-praga.pl [dostęp 2018-11-02] (pol.).
  2. ↑ Mapa rowerowa | Rowerowa Warszawa, rowery.um.warszawa.pl [dostęp 2018-11-03] (ang.).
  3. ↑ Dworzec Terespolski - Twoja Praga, twoja-praga.pl [dostęp 2018-11-03] (pol.).
  4. ↑ a b c Kościoły Warszawy. Warszawa: Wydawnictwa Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów Warszawy, 1982, s. 169.
  5. ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 125. ISBN 978-83-61253-51-8.
  6. ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 42.
  7. ↑ Jerzy. Ślaski, Polska walcząca, wyd. Wyd. 2., popraw. i uzup, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990, ISBN 83-211-1428-8, OCLC 23661389 [dostęp 2018-11-03].
  8. ↑ Juliusz. Powałkiewicz, Praga. Warszawskie Termopile 1944, Warszawa: ASKON, 2000, ISBN 83-87545-33-3, OCLC 52552682 [dostęp 2018-11-03].
  9. ↑ Barbara Ratyńska, Ludność i gospodarka Warszawy i okręgu pod okupacją hitlerowską, Książka i Wiedza, 1982 [dostęp 2018-11-03] (pol.).
  10. ↑ a b Według p. Barbary Kowalskiej https://www.youtube.com/watch?v=ZSw0mXbvYC0&t=293s.
  11. ↑ Bazar „Ciuchy” - Twoja Praga, twoja-praga.pl [dostęp 2018-11-03] (pol.).
  12. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII–30 IX 1973. „Kronika Warszawy”. 1 (17), s. 145, 1974. 
  13. ↑ zakazana piosenka – Siekiera, motyka | Tekst piosenki, tłumaczenie i teledysk, iSing [dostęp 2018-11-02] (pol.).
  14. ↑ Tadeusz Borowski 1922–1951 - Ulica Skaryszewska - Internetowy warszawski przewodnik literacki, „Internetowy warszawski przewodnik literacki”, 11 września 2014 [dostęp 2018-11-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-04] (pol.).
  15. ↑ Wydarzenia - Spektakl „Róża ze Skaryszewskiej” w teatrze Scena Lubelska - Kulturalna Warszawa, „Kulturalna Warszawa” [dostęp 2018-11-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-04] (pol.).
  16. ↑ o nas – skaryszewska, skaryszewska.edu.pl [dostęp 2018-11-03] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Ikona ulica początek T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - początek skrzyżowanie T
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Ikona ulica koniec T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Skaryszewska 15 rzeźba.JPG
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzeźba w bramie kamienicy przy ul. Skaryszewskiej 15 w Warszawie
Ulica Skaryszewska w Warszawie 2020.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Skaryszewska w Warszawie
Figura matki boskiej skaryszewska 12 warszawa.JPG
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Figura Matki Bożej przed kościołem Chrystusa Króla na ul. Skaryszewskiej 12 w Warszawie
Warsaw Durchgangslager at Skaryszewska 8, before 1942.jpg
Obóz przejściowy dla cywilów wysyłanych na roboty do Niemiec w Warszawie, przy Skaryszewskiej 8. Zdjęcie opublikowane w publikacji z 1942
Wincenty pallotti skaryszewska.JPG
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Figura św. Wincentego Pallottiego przy zespole klasztornym Pallotynów przy ul. Skaryszewskiej 12 w Warszawie
Skaryszewska 15 brama.JPG
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Brama kamienicy przy ul. Skaryszewskiej 15 w Warszawie