Ulica Stary Port w Bydgoszczy

ulica Stary Port

Stare Miasto w Bydgoszczy
Ulica Stary Port wraz z bulwarem im. Zbigniewa Urbanyi
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Długość	500 m
Przebieg
ul. Bernardyńska ul. F.K. Druckiego-Lubeckiego ul. Pocztowa Most Jerzego Sulimy-Kamińskiego
Położenie na mapie Bydgoszczy ulica Stary Port
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Stary Port
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 ulica Stary Port
53,122775°N 18,004799°E/53,122775 18,004799

Ulica Stary Port

Widok od strony ul. Bernardyńskiej

Bulwar nad Brdą im. Zbigniewa Urbanyi

Bulwar nad Brdą

Kamienice nr 1-7

Poczta Główna

Spichlerz Stary Port 13

Stary Port 17 i 19

Stary Port 21 oraz biurowiec Projprzemu

Zimą

Widok z mostu Sulimy-Kamińskiego

O zachodzie słońca

Wieczorem

O zmierzchu

Nocą

Ulica Stary Port – ulica na terenie Starego Miasta w Bydgoszczy, położona na nabrzeżu Brdy.

Położenie

Ulica rozciąga się na północnym nabrzeżu rzeki Brdy od skrzyżowania z ulicą Bernardyńską do mostu im. Jerzego Sulimy-Kamińskiego. Po drodze dochodzą do niej od północy następujące ulice:

• ul. Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego,
• ul. Pocztowa.

Z ulicą sąsiaduje bulwar nad Brdą, w 2009 r. nazwany Bulwarem Zbigniewa Urbanyiego.

Historia

Ulica powstała na śladzie dawnej drogi prowadzącej wzdłuż Starego Portu w Bydgoszczy. Droga ta istniała już w okresie staropolskim. Na nabrzeżu Brdy składowano towary i zbijano tratwy. Na szczegółowym planie zabudowy miasta, sporządzonym przez pruskiego geometrę Gretha w 1774 r., widnieje zespół spichlerzy zlokalizowany wzdłuż ulicy. W końcu XVIII wieku w miejscu dzisiejszej Poczty Głównej zbudowano zespół koszar dla pruskiego garnizonu. Na planie miasta z 1809 r. widnieje zespół budynków w północnej pierzei ulicy, zaś od ul. Druckiego-Lubeckiego rozciągały się ogrody i pola uprawne folwarku Grodztwo.

W połowie XIX wieku istniała już północna pierzeja kamienic oraz nowo wzniesiony spichlerz zbożowy. Intensyfikacja zabudowy przypada na koniec XIX wieku. Przy ulicy wzniesiono wówczas okazały zespół budynków pocztowych (1883-1885) oraz kamienicę narożną z Placem Teatralnym (1894). Szerokie nabrzeże było wykorzystywane do wyładunku i załadunku towarów z barek podążających drogą wodną Wisła-Odra.

W latach 1976–1978 i 1986-1987 nabrzeże Brdy sąsiadujące z ulicą zostało przebudowane i zmodernizowane na ciąg spacerowo-wypoczynkowy^[1]. W 1989 r. w pobliżu bulwaru ustawiono rzeźbę „Trzy Gracje”.

W latach 1980–1981 pod nr 5 mieścił się Międzyzakładowy Komitet Założycielski, a następnie Zarząd Regionu Bydgoskiego NSZZ „Solidarność”^[2]. Pierwsza bydgoska siedziba związku została splądrowana przez SB 13 grudnia 1981 i zamknięta. W marcu 2005 roku umieszczono tu tablicę z mottem „Solidarności”: „Prawda, Godność, Sprawiedliwość”^[3].

Nazwy

Ulica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy^[4]:

• 1855-1909 – Kasernenstraße
• 1909-1920 – Hermann Frankestraße
• 1920-1939 – Hermana Frankego
• 1939-1945 – Hermann Frankestraße
• 1945-1956 – Wyzwolenia
• 1956-1990 – Juliana Marchlewskiego
• od 1990 – Stary Port

Nazwa ulicy w I połowie XX wieku nawiązywała do przemysłowca, Honorowego Obywatela Bydgoszczy – Hermana Franke, zaś w okresie PRL – do działacza socjalistycznego Juliana Marchlewskiego.

Zabudowa

Północną pierzeję ulicy Stary Port stanowią kamienice czynszowe wzniesione w II połowie XIX wieku, spichlerz szachulcowy oraz dwa duże kompleksy zabudowań:

• Poczta Główna,
• oddział Narodowego Banku Polskiego.

Od tych kompleksów wzięły nazwy uliczki dochodzące do Starego Portu od strony ul. Jagiellońskiej.

Obecnie ulica Stary Port wraz z bulwarem im. Zbigniewa Urbanyiego stanowi reprezentacyjną część Bydgoskiego Węzła Wodnego. Spacerując tu, zwłaszcza po zmroku można poczuć klimat Bydgoszczy jako miasta ściśle związanego z rzeką. Podświetlone zabytki: pałacyk Lloyda, spichlerze, „nowe spichrze”, gmach Poczty odbijają swe wizerunki w wodzie, a na rzece obserwować można barki z kawiarniami.

W 2019 pod nr 15 przystąpiono do realizacji 6-kondygnacyjnego apartamentowca (termin realizacji: grudzień 2019)^[5][6].

Niektóre budynki

Nr	Adres	Lata budowy	Styl architektoniczny	Wpisany do rej. zabytków	Uwagi	Zdjęcie
1.	Stary Port 1-3	1893-1905	neobarok		Kamienica narożna z Placem Teatralnym (2) zbudowana według projektu Józefa Święcickiego dla spadkobierców kupca Juliusza Rosenthala z przeznaczeniem na dom towarowy „Hohenzollern” i mieszkania. Budynek ukończony w 1894 r. posiadał neobarokowy wystrój oraz laskę Hermesa w dekoracji. W 1910 roku rozebrano północną część kamienicy i w jej miejscu wybudowano nową, modernistyczną kamienicę projektu Fritza Weidnera. W latach 30. XX w. rozebrano szczyty i usunięto dekoracje umieszczone ponad gzymsem koronującym[7].
2.	Poczta Główna	1883-1899	neogotyk		Budynek mieścił wyższą dyrekcję poczt oraz urząd celny, a w końcu XIX wieku naddyrekcję poczt dla rejencji bydgoskiej i części kwidzyńskiej. Przeznaczenie gmachu nie zmieniło się do czasów obecnych. Budynek został wzniesiony w dwóch fazach. Gmach od strony ul. Stary Port powstał w latach 1883–1885, a od strony ul. Jagiellońskiej w latach 1896–1899.
3.	Stary Port 13	1830-1840	szachulec		Dawny spichlerz zbożowy. W latach 90. XX w. został zaadaptowany na restaurację „Stary Port”. Obecnie jest użytkowany przez instytucje komercyjne. Wnętrze parteru jest ukształtowane przez dwa rzędy słupów[8].

Zobacz też

• Stary Port w Bydgoszczy
• Stare Miasto w Bydgoszczy
• Bydgoski Węzeł Wodny

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Derenda (red.): Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
• Janusz Umiński: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996

Północne nabrzeże Brdy w Bydgoszczy, wzdłuż którego przebiega ulica Stary Port