Ulica Stefana Jaracza w Warszawie

Ulica Stefana Jaracza w Warszawie

Powiśle
Ulica Stefana Jaracza przy ul. Dobrej i Solec
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Długość	230 m
Przebieg
0 m ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 195 m ← ul. Dobra, ul. Solec → 215 m pl. Z. Wójcickiej 230 m ← ul. Solec →, ul. Czerwonego Krzyża ↓
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Stefana Jaracza w Warszawie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Stefana Jaracza w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Stefana Jaracza w Warszawie
52°14′12,5″N 21°01′55,3″E/52,236806 21,032028

Ulica Stefana Jaracza – ulica na warszawskim Powiślu, biegnąca od ul. Wybrzeże Kościuszkowskie do ul. Dobrej i Solec.

Historia

Ulica do 1951 była częścią ul. Czerwonego Krzyża, przeprowadzonej w latach 1897–1898 jako przedłużenie ulicy Rozbrat. Obecną nazwę nadano dla upamiętnienia Stefana Jaracza, który w okresie 1930-1939 prowadził Teatr Ateneum znajdujący się przy ul. Czerwonego Krzyża 20 (obecny adres – ul. Jaracza 2).

Przy tym odcinku ulicy parcele wytyczono w 1904, jednak pierwsza zabudowa pojawiła się na nich w latach dwudziestych XX wieku.

Pierwszym wzniesionym tu obiektem był zaprojektowany przez Romualda Millera gmach Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych RP, wzniesiony w okresie 1924–1928 pod obecnym nr. 2. Oprócz biur związku pomieścił także Teatr Ateneum, restauracje, sale klubowe i konferencyjne, hotel o 46 pokojach oraz mieszkania. Budynek mimo utraty części wystroju jest ciekawym przykładem architektury "narodowej", odwołującej się do baroku; jego częściowo zachowane wnętrza należą do najwybitniejszych realizacji w duchu Polskiej Sztuki Dekoracyjnej. Równocześnie do 1926 ukończono budowę domu Spółdzielni Budowy Własnych Mieszkań pod nr. 1; zniszczony podczas ostatniej wojny budynek nawiązujący swym wyglądem do klasycyzmu akademickiego tworzył z Domem Kolejarza wizualną jedność, świetnie korespondując z jego architekturą.

Był to pierwszy z całej serii domów spółdzielczych, które powstały przy tym odcinku ul. Czerwonego Krzyża do 1939: pod nr. 7 w 1930 duży dom Spółdzielni Budowy Własnych Domów i Mieszkań "Zjednoczenie" projektowany przez Karola Jankowskiego; w tym samym czasie spółdzielnia "Nowe Domostwo" wystawiła zbliżony rzutem do podkowy dom pod nr. 3 projektu Piotra Kwieka. Kolejna faza ożywienia budowlanego nadeszła po 1933, kiedy to wprowadzenie nowej, korzystnej ustawy podatkowej zachęciło inwestorów do wystawiania nowych kamienic. Jeden z wzniesionych w tym czasie domów zaprojektował Antoni Jawornicki; kamienica wybudowana pod nr. 6 została utrzymana w formach ekspresyjnego funkcjonalizmu.

W okresie okupacji zniszczeniu uległ tylko narożny dom spółdzielczy pod nr. 1; pozostałe budynki, w różnym stopniu uszkodzone, odbudowano z licznymi uproszczeniami, mimo to ulica zachowała wiele ze swego przedwojennego klimatu.

Ważniejsze obiekty

• Instytut Psychologii PAN (nr 1)
• Teatr Ateneum (nr 2)

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 5. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 78. ISBN 83909794-6-2.