Ulica Szczepańska w Krakowie

ulica Szczepańska

Stare Miasto
Widok z pl. Szczepańskiego
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Długość	88 m
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie ulica Szczepańska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Szczepańska
Położenie na mapie województwa małopolskiego ulica Szczepańska
Położenie na mapie Krakowa ulica Szczepańska
50,063086°N 19,936126°E/50,063086 19,936126

Widok z Rynku Głównego

Kamienica Pod Gruszką,
ul. Szczepańska 1

Pałac Pod Krzysztofory,
ul. Szczepańska 2

Kamienica Na Schodkach,
ul. Szczepańska 5

"Kamienica Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego", Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie,
ul. Szczepańska 11

Ulica Szczepańska – ulica w Krakowie prowadząca z północnego narożnika Rynku Głównego na pl. Szczepański i ul. Jagiellońską. Jest najkrótszą ulicą na Starym Mieście liczy tylko 88 metrów, po stronie nieparzystej znajduje się 6 budynków (numerów), po stronie parzystej tylko dwa. Jest także jedną z najstarszych. Wytyczona została w 1257 roku, podczas lokacji Krakowa.

Nazwa ulicy pochodzi od stojącego dawniej na środku obecnego placu Szczepańskiego kościoła św. Szczepana^[1]. Już w najstarszych księgach Krakowa ulica Szczepańska występuje pod tą właśnie nazwą. Niejednokrotnie jednak nazywano ją błędnie: ulicą św. Stefana, a w XVI wieku także Żydowską (gdyż w okolicy tej mieszkali niegdyś Żydzi).

Wybrane budynki

pod nr 1, Kamienica „Pod Gruszką”

Kamienica „Pod Gruszką” była w wieku XIV własnością rodziny Morsztynów. W roku 1386 Jadwiga (przyszły król Polski) miała tu ponoć odwiedzać swego ukochanego, księcia austriackiego Wilhelma Habsburga, z którym nie mogła się związać, ze względu na ślub z Jagiełłą. W 1951 w czasie wizyty w Krakowie premier Józef Cyrankiewicz podarował kamienicę dziennikarzom. Po generalnym remoncie kamienica stała się domem dziennikarza z restauracją i miejscem spotkań środowiska. Wewnątrz kamienicy zachowane zostały gotyckie wnętrza. Najbardziej znanym pomieszczeniem jest Sala Fontanowska. Jej nazwa pochodzi od XVII–wiecznego artysty – Baltazara Fontany. Ozdobił on wspomnianą salę stiukami na polecenie jednego z właścicieli – chorążego Andrzeja Żydowskiego. W jednej części można zauważyć gotyckie sklepienie żebrowe pod dekoracją stiukową. Na ścianach znajdują się XVIII–wieczne holenderskie kafelki. Te zabytkowe wnętrza są uznawane za jedne najpiękniejszych wnętrz świeckich w Polsce. Na parterze kamienicy znajduje się apteka „Pod złotym Tygrysem”. Obok niej zachował się XVI–wieczny renesansowy portal (obecnie będący witryną kwiaciarni). Na pierwszym piętrze znajduje się obecnie Klub Dziennikarski (Klub Stowarzyszenia Dziennikarzy RP Pod Gruszką) oraz restauracja. Na drugim piętrze pochodzącym z XVIII wieku znajduje się biuro Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych.

pod nr 2, Pałac „Pod Krzysztofory”

Pałac „Pod Krzysztofory” jest jednym z najznakomitszych i najokazalszych krakowskich miejskich pałaców. Na przestrzeni wieków pałac gościł wiele znakomitych osobistości, m.in.: królów Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego oraz Stanisława Augusta Poniatowskiego, a także księcia Józefa Poniatowskiego, który przebywał tu w roku 1809. Nazwa pałacu pochodzi od patrona średniowiecznej kamienicy, która niegdyś znajdowała się w tym miejscu – Św. Krzysztofa. W przeciągu wieków kamienica ta zmieniała swoich właścicieli: w XIV wieku była własnością rodu Spycymirów, a w XV wieku przeszła w ręce rodziny Morsztynów wpływowej rodziny kupieckiej, której własnością była również kamienica „Pod Gruszką”.

W drugim kwartale XVII wieku, z inicjatywy marszałka nadwornego koronnego Adama Kazanowskiego, rozpoczęto prace budowlane na tym obszarze. Połączono gotyckie kamienice usytuowane na rogu Rynku Głównego i ulicy Szczepańskiej. W latach 1682-1684 na zlecenie ówczesnego właściciela, Wawrzyńca Jana Wodzickiego, dokonano zasadniczej przebudowy budynku. Pracami kierował architekt Jakub Solari. Pozostałościami to tej przebudowie są: piękna arkadowa loggia, tworzona przez pięć łuków, wspartych na podwójnych toskańskich kolumnach, w układzie palladiańskim.

Na pierwszym piętrze znajdują się komnaty różniej wielkości w układzie amfiladowym. Wnętrza ozdobione zostały wspaniałymi stiukami Baltazara Fontany (zdobił on również wnętrza kamienicy "Pod Gruszką").

W roku 1773 pałac stał się własnością biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka, a pod koniec XVIII wieku nabył go starosta Brzegowski Jacek Kluszewski (współtwórca teatru krakowskiego). W lutym 1846, podczas powstania krakowskiego, miał tu siedzibę Rząd Narodowy z Janem Tyssowskim na czele. W okresie Wiosny Ludów (1848) spotykali się tu przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego, a później Komitetu Narodowego w Krakowie. W 1914 w pałacu mieściło się biuro werbunkowe Legionów Polskich, jak również biura Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN), a w 1965 pałac przekazano Muzeum Historycznemu Miasta Krakowa. Obecnie znajduje się tam stała ekspozycja „Z dziejów i kultury Krakowa” oraz wystawy czasowe.

pod nr 3, Kamienica Mierzejewskich

pod nr 5, Kamienica Na Schodkach (Stary Hotel)

pod nr 11, Kamienica Szołayskich

Zabytkowa Kamienica Szołayskich została podarowana Muzeum Narodowemu przez Włodzimierę i Adama Szołayskich w 1904 roku, znajduje się oddział Muzeum Narodowego w Krakowie.

.

• 

  ul. Szczepańska 3
  Kamienica Mierzejewskich

• 

  ul. Szczepańska 7
  Zabytkowa kamienica

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia Krakowa, Antoni HenrykA.H. Stachowski (red.), ElżbietaE. Adamczyk, Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13325-2, OCLC 830213257 .