Ulica Wał Miedzeszyński w Warszawie

Ulica Wał Miedzeszyński w Warszawie
	Saska Kępa, Gocław, Las, Zerzeń, Nadwiśle, Falenica
	; Ulica Wał Miedzeszyński
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Długość	14,6 km
Przebieg
	Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Wał Miedzeszyński w Warszawie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Wał Miedzeszyński w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Wał Miedzeszyński w Warszawie
	52°11′38,2″N 21°07′17,6″E/52,193944 21,121556

Wał Miedzeszyński – ulica prawobrzeżnej Warszawy prowadząca wzdłuż brzegu Wisły od Saskiej Kępy do granicy miasta. Pierwotnie był to wał przeciwpowodziowy mający chronić tereny Saskiej Kępy przed zalewaniem przez rzekę, usypany w latach 1906–1911^[1].

Ulica, początkowo nazywana Drogą do Miedzeszyna, od 1919 ul. Miedzeszyńską, a od 1958 pod obecną nazwą^[2]. Istnieją też źródła mówiące o tym, że ul. Miedzeszyńska zastąpiła wcześniejszą lokalną ulicę Brzegową^[3]. Obecna nazwa związana jest z faktem, że ulicę przeprowadzono wzdłuż, a częściowo na wale oddzielającym rzekę od miasta, a prowadzi m.in. do Miedzeszyna^[4]. Zabudowę ulicy, częściowo przedwojenną, tworzą głównie domy mieszkalne i punkty usługowe.

Przebieg

Wał biegnie wzdłuż prawego brzegu Wisły, od mostu Poniatowskiego na południe do granicy miasta. Jest arterią łączącą centrum Warszawy z dzielnicą Wawer oraz z podwarszawskimi miastami: Józefowem i Otwockiem. Niegdyś na odcinku między mostem Poniatowskiego a Mostem Łazienkowskim stanowił fragment drogi krajowej nr 61, a między Mostem Łazienkowskim a granicą miasta fragment drogi wojewódzkiej nr 801 (zmiana związana była z włączeniem Mostu Północnego w ciąg drogi krajowej nr 61^[5]).

Historia

Okolice Wału Miedzeszyńskiego na wysokości ul. Genewskiej są prawdopodobnym miejscem lokalizacji folwarku Holendry będącego jednym z najstarszych ośrodków zorganizowanego osadnictwa na Saskiej Kępie. Przypuszcza się, że jedna z wykonanych w 1910 roku fotografii Władysława Marconiego przedstawia resztki zabudowań tego właśnie folwarku^[6]. Jeszcze w latach 30. u wylotu ul. Wersalskiej znajdowały się zabudowania należące do Józefa Wolframa^[7].

Historia ulicy sięga lat 1906-1911, gdy usypano wał mający chronić okoliczne tereny przed wylewem Wisły. Podczas prac natrafiono m.in. na szczątki żołnierzy polskich i szwedzkich poległych w lipcu 1656 w bitwie pod Warszawą. W tym miejscu, na Wale Gocławskim, wzniesiono niewielki monument w formie krzyża – pomnik Poległych w Bitwie ze Szwedami^[8].

Na początku lat 30. XX wieku na odcinku wału od Mostu Średnicowego do dzisiejszej ul. Afrykańskiej przeprowadzono alejkę spacerową^[9], a po roku 1934 wał został poszerzony i poprowadzono obok niego asfaltową jezdnię, wzdłuż której stanęły pierwsze w Warszawie latarnie z lampami sodowymi^[10]. W tym samym czasie przy brzegu Wisły usypano nową, kamienną skarpę, która została obsadzona winoroślą. Pisano wówczas, że Warszawa zyskała dogodną i urozmaiconą w widoki spacerową arterię wylotową w kierunku Otwocka^[7].

W okresie dwudziestolecia międzywojennego okolice Wału Miedzeszyńskiego zaczęto zagospodarowywać. Część inwestycji służyła celom rekreacyjno-sportowym, jak np. budynki YKP i Klubu Sportowego Policji Państwowej^[11]. Powstawały także plaże, jak np. Plaża Braci Kozłowskich czy też miejska plaża Poniatówka – obydwie z drewnianymi pawilonami z przebieralniami^[12]. Także przed II wojną światową powstały dwie luksusowe wille – willa Szyllerów^[13] (proj. Józef Szanajca i Bohdan Lachert) oraz willa Zalewskich^[14] (proj. Bohdan Pniewski). W swoich wspomnieniach Bronisław Kopczyński pisał, że:

Saska Kępa, a nie było to przecież tak dawno, bo w roku 1933 miała zaledwie kilkanaście domków i willi przy ulicy Miedzeszyńskiej, naówczas głównej arterii, oraz kilka na Francuskiej.

Bronisław Kopczyński: Przy lampce naftowej. W: Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa w listach, opisach, wspomnieniach.... Warszawa: Kowalska/Stiasny, 2004, s. 60.

Po II wojnie światowej zaczęły pojawiać się plany rozbudowy Wału Miedzeszyńskiego. W jednym z tekstów w Stolicy z 1948 pisano:

Ważną innowacją będzie skrócenie zjazdu z Mostu Poniatowskiego na Wał Miedzeszyński. Ulica Jakubowska zostanie zlikwidowana jako nitka łącząca dwa poziomy. Zamiast niej powstanie bezpośrednie połączenie mostu z Wałem, mniej więcej w jednej trzeciej dotychczasowej odległości mostu od ronda Waszyngtona

Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 93-94. ISBN 83-915407-0-7.

Budowę wspomnianej estakady rozpoczęto dopiero w roku 1991^[15]. Wcześniej, bo w połowie lat 70., zakończone zasadnicze prace związane z rozbudową ulicy, co zostało poprzedzone budową kompleksu basenów w latach 1962-1970^[16]. Z tego okresu zachowały się zapiski Józefa Sigalina dotyczące budowy Trasy Łazienkowskiej:

Na Wale Miedzeszyńskim ruch samochodów i nieustanny ciąg pieszych idących na plażę, do klubów i ot, po prostu nad Wisłę. Po drugiej stronie wału gospodarstwo ogrodniczo-warzywnicze: grządki kapusty, pomidorów, malin, truskawek, słoneczniki, peonie, irysy. To ostatnie zbiory – cały ten teren będzie zasypany na wysokość kilku pięter pod wielki węzeł drogowy Trasy Mostowej

Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 116. ISBN 83-915407-0-7.

Na początku XXI wieku poszerzona i gruntownie przebudowana na odcinku od Mostu Łazienkowskiego do granicy miasta w związku z wybudowaniem mostu Siekierkowskiego. W sierpniu 2020 oddano do użytku przebudowany odcinek ulicy od Traktu Lubelskiego do węzła z Południową Obwodnicą Warszawy^[17].

Inne informacje

Po stronie wschodniej Wał Miedzeszyński zabudowany jest domami mieszkalnymi i osiedlami, po zachodniej jego stronie znajdują się tereny zalewowe Wisły oraz ośrodki rekreacyjno-wypoczynkowe, w tym kompleks basenowy Plaże nad Wisłą^[18].

W pobliżu ul. Jakubowskiej znajduje się tablica poświęcona pamięci 20 Polaków rozstrzelanych w czasie okupacji niemieckiej. Karol Tchorek, projektant tej i pozostałych tego rodzaju tablic w Warszawie, po II wojnie światowej wraz z rodziną mieszkał właśnie przy ul. Miedzeszyńskiej^[19].

Jest najdłuższą ulicą w Warszawie^[20]. Według niektórych źródeł jest także najdłuższą ulicą w Polsce^[20]^[21], jednak ta informacja jest wątpliwa. Przykładowo, większą długość (15,5 km) ma aleja Wojska Polskiego w Częstochowie^[22].

Galeria

Ulica (w tamtym czasie Miedzeszyńska) w okresie międzywojennym, widok z wiaduktu mostu Poniatowskiego
Ulica widziana z wiaduktu Trasy Łazienkowskiej
Ulica widziana z wiaduktu Trasy Siekierkowskiej

Przypisy

↑ Anna Topolska. Prawobrzeżna Warszawa w zbiorach fotograficznych Działu Ikonografii Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. „Almanach Muzealny”. 2 (1), s. 265-290, 1999. [dostęp 2014-08-26].
↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 136. ISBN 83-86619-97-X.
↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 27-28. ISBN 83-915407-0-7.
↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 213. ISBN 83-86619-97-X.
↑ Krzysztof Śmietana: Most północny będzie drogą krajową. wyborcza.pl, 2004-04-20. [dostęp 2016-03-28].
↑ Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 35. ISBN 978-83-7773-011-9.
↑ ^a ^b Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 31. ISBN 83-915407-0-7.
↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", s. 26. ISBN 83-7005-211-8.
↑ Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 53. ISBN 978-83-7773-011-9.
↑ Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 54. ISBN 978-83-7773-011-9.
↑ Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 55. ISBN 978-83-7773-011-9.
↑ Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 56-58. ISBN 978-83-7773-011-9.
↑ Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 105. ISBN 978-83-7773-011-9.
↑ Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 109. ISBN 978-83-7773-011-9.
↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 94. ISBN 83-915407-0-7.
↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 116. ISBN 83-915407-0-7.
↑ Wał Miedzeszyński otwarty. W: Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 19 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-27].
↑ „Życie Warszawy”. 7-8 czerwca 2008, s. 6-7, 2008. Tomasz Sobiecki. Warszawa: Presspublica Sp.z o.o. (pol.).
↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa – historia dzielnicy, jej mieszkańcy, środowisko artystyczne, sklepy i kawiarnie.... W: Hanna Faryna Paszkiewicz: Saska Kępa. Murator, 2001, s. 19. ISBN 83-915407-0-7.
↑ ^a ^b Najdłuższa ulica w Warszawie. W: Wieści z Warszawy [on-line]. 22 kwietnia 2020. [dostęp 2022-01-08].
↑ Wirtualna Polska MediaW.P.M. S.A Wirtualna Polska MediaW.P.M., Polskie rekordy - najdłuższe obiekty i nazwy, turystyka.wp.pl, 14 października 2014 [dostęp 2021-11-14] (pol.).
↑ Tomasz Haładyj: Portret alei Wojska Polskiego. Gazeta Wyborcza, 17 maja 2007. [dostęp 2022-01-08].

[1] Anna Topolska. Prawobrzeżna Warszawa w zbiorach fotograficznych Działu Ikonografii Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. „Almanach Muzealny”. 2 (1), s. 265-290, 1999. [dostęp 2014-08-26].

[2] Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 136. ISBN 83-86619-97-X.

[3] Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 27-28. ISBN 83-915407-0-7.

[4] Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 213. ISBN 83-86619-97-X.

[5] Krzysztof Śmietana: Most północny będzie drogą krajową. wyborcza.pl, 2004-04-20. [dostęp 2016-03-28].

[6] Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 35. ISBN 978-83-7773-011-9.

[HP_31-7] Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 31. ISBN 83-915407-0-7.

[8] Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", s. 26. ISBN 83-7005-211-8.

[9] Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 53. ISBN 978-83-7773-011-9.

[10] Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 54. ISBN 978-83-7773-011-9.

[11] Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 55. ISBN 978-83-7773-011-9.

[12] Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 56-58. ISBN 978-83-7773-011-9.

[13] Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 105. ISBN 978-83-7773-011-9.

[14] Jarosław Zieliński: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013, s. 109. ISBN 978-83-7773-011-9.

[15] Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 94. ISBN 83-915407-0-7.

[16] Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 116. ISBN 83-915407-0-7.

[17] Wał Miedzeszyński otwarty. W: Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 19 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-27].

[18] „Życie Warszawy”. 7-8 czerwca 2008, s. 6-7, 2008. Tomasz Sobiecki. Warszawa: Presspublica Sp.z o.o. (pol.).

[19] Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa – historia dzielnicy, jej mieszkańcy, środowisko artystyczne, sklepy i kawiarnie.... W: Hanna Faryna Paszkiewicz: Saska Kępa. Murator, 2001, s. 19. ISBN 83-915407-0-7.

[wieści-20] Najdłuższa ulica w Warszawie. W: Wieści z Warszawy [on-line]. 22 kwietnia 2020. [dostęp 2022-01-08].

[21] Wirtualna Polska MediaW.P.M. S.A Wirtualna Polska MediaW.P.M., Polskie rekordy - najdłuższe obiekty i nazwy, turystyka.wp.pl, 14 października 2014 [dostęp 2021-11-14] (pol.).

[22] Tomasz Haładyj: Portret alei Wojska Polskiego. Gazeta Wyborcza, 17 maja 2007. [dostęp 2022-01-08].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne