Ulica Widok we Wrocławiu

ulica Widok

Stare Miasto
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	178 m
Przebieg
ul. Bożego Ciała pl. Teatralny ul. Teatralna   ul. Mennicza ul. Kazimierza Wielkiego ul. Szewska
Położenie na mapie Wrocławia ulica Widok
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Widok
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ulica Widok
51°06′22,549″N 17°02′00,226″E/51,106264 17,033396

Skrzyżowanie z ul. Menniczą

Ul. Bożego Ciała, dalej ul. Widok

Ul. Widok 12-16

Ul. Widok 5

Ulica Widok we Wrocławiu – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Łączy ulicę Bożego Ciała oraz plac Teatralny i ulicę Teatralną z ulicami Kazimierza Wielkiego oraz Szewską^[1][2][3]. Ma 178 m długości^[2].

Historia

Początkowo ulica obejmowała północny odcinek współczesnej ulicy, stanowiący łącznik pomiędzy obecnymi ulicami: Szewską oraz Menniczą i nieistniejącą dziś Słodową. Odcinek ten przebiegał przez Furtę Menniczą (znaną w 1434 r. jako Monczepforte) oraz przez Kładkę Kapeluszników (Hutmachestteig)^[3][4]. Kładka ta była ruchoma^[4][5].

W 1935 r. wytyczono drogę do ulicy Teatralnej. Przebiegała ona w miejscu dawnej karczmy i słodowni leżącej ówcześnie przy ul. Menniczej 4. Jej nazwa brzmiała: „Strzeż się” (Siech Dich für)^[3]. Od początku lat 60. XX wieku droga ta stała się częścią obecnej ulicy Widok^[3]. Podczas budowy Trasy W-Z likwidacji uległy uliczki w części północnej ulicy Widok. Zlikwidowano między innymi ulicę Słodową, której południowa pierzeja została zachowana jako pierzeja szerokiej arterii jaką zbudowano w miejsce ciasnej zabudowy. Ulica ta otrzymała nazwę ulicy Kazimierza Wielkiego^[6][7]. W 1963 r. oddano do użytkowania wieloklatkowy, wielorodzinny budynek mieszkalny przy ulicy Widok 12, 14, 16^[8].

Nazwy

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

• Grosse Groschengasse (Wielka Groszowa), od 1377 r. do 9.08.1937 r.^{[3][9][10][11]}
• Siehdichfür, zaułek^[12]
• Widok, od 1945 r.^[3][2][9]

Zarówno wcześniejsza nazwa ulicy Widok – Grosse Groschengasse, Wielka Groszowa – jak i ulicy Menniczej – Groschengasse, Groszowa; Kleine Groschengasse, Mała Groszowa – nawiązują do starej mennicy położonej przy dawnej ulicy Stajennej^{[3][9][10][11]}. Z kolei nazwa Siehdichfür wywodziła się albo od dawnej karczmy i słodowni, którą nazywano Siech Dich für – „Strzeż się”^[3], albo od domu z dziedzińcem położonego pomiędzy Groschengasse (ulica Mennicza) i Zwingerstrasse (ulica Teatralna), w którym podczas epidemii dżumy w 1525 r. odseparowywano chorych i nosicieli zarazy Seuchenträger^[12]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 30.11.1945 r.^[2]

Układ drogowy

Do ulicy przypisana jest droga gminna numer 106465D o długości 178 metrów^[2] klasy lokalnej^[13]. Wzdłuż całej ulicy przebiega dwutorowe torowisko tramwajowe, wytyczone poza jezdnią, które łączy się na południowym krańcu z liniami przebiegającymi ulicą Teatralną i placem Teatralnym, a na północnym krańcu z liniami biegnącymi przez ulice Kazimierza Wielkiego i Szewską^[14][15]. Położony przy ulicy Widok przed skrzyżowaniem z ulicą Kazimierza Wielkiego przystanek tramwajowy dla jazdy w kierunku północnym nosi nazwę „Świdnicka”^[15].

Ulice i place powiązane z ulicą Widok^[a]:

• skrzyżowanie:
  • ul. Bożego Ciała^[1][2][16]
  • pl. Teatralny^[1][17], torowisko tramwajowe^[15],
  • ul. Teatralna^[1][18], torowisko tramwajowe^[15],
• skrzyżowanie: ul. Mennicza^[1][19]
• skrzyżowanie, z sygnalizacją świetlną:
  • ul. Kazimierza Wielkiego^[1][20], torowisko tramwajowe^[15],
  • ul. Szewska^[1][21], torowisko tramwajowe^[15].

Zabudowa i zagospodarowanie

Po stronie zachodniej ulicy na odcinku od placu Teatralnego do ulicy Menniczej znajduje się „Mediateka”, mieszcząca się zabytkowym budynku dawnej słodowni^[22] (ok. roku 1900 przebudowanej na palarnię kawy Otto Stieblera), oraz teren zielony^[23]. Pomiędzy ulicą Menniczą a Kazimierza Wielkiego teren zabudowany jest trzema powojennymi budynkami mieszkalnymi^[1][24].

Po stronie wschodniej znajduje się zabudowa ciągła, pierzejowa. Na odcinku od ulicy Teatralnej do ulicy Menniczej jest to powojenny wieloklatkowy budynek mieszkalny przy ulicy Widok 12, 14, 16^[8]. Dalej od ulicy Menniczej do ulicy Kazimierza Wielkiego przejrzeję stanowią fasady budynków z lat 1938–1939^[22].

Obszar ulicy i terenów przyległych objęty jest rejonem statystycznym nr 933220. W 2018 r. zameldowanych w nim było 306 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 2938 osób/km²^[25]. Tereny te położone są na wysokości bezwzględnej od 119 do 120 m n.p.m.^[26] Stanowią obszar zabudowy śródmiejskiej^[27].

Ochrona i zabytki

Obszar, na którym położona jest ulica Teatralna, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod numerami: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.^[28][29] Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii^[30][31]. Samo miasto Wrocław włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego „Stare Miasto”, który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego, i historycznego charakteru najstarszej części miasta^[32]. Tereny te również leżą w strefie ochrony konserwatorskiej^[33], w strefie ochrony konserwatorskiej zabytków archeologicznych^[34], oraz w granicach obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej^[35].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:

obiekt, położenie	powstanie, nr rej.[b]	foto
strona wschodnia
Kamienica ulica Widok 2-4[22][36]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[22][36]	(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Kamienica ulica Widok 6[22][37]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[22][36]
Kamienica z piekarnią Siegerta, obecnie budynek mieszkalny ulica Widok 8[22][38]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[22][38]
Bank (Deutsche Bau- und Bodenbank AG), obecnie "Dom Europa" (Regionalne Przedstawicielstwo Unii Europejskiej) ulica Widok 10[22][39]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[22][39]
strona południowa, zamknięcie osi widokowej
Resursa Kupiecka (Dom Związku Chrześcijańskich Kupców), obecnie Wrocławski Teatr Lalek wraz ze skwerem od frontu i terenem działki (nr 17 AM-33) plac Teatralny 4[22][40][41]	lata 1892–1894 (proj. Blummer), rozbudowa lata 1905–1909 (proj. A.Grau)[22] (lata 1892–1909[41]) A/2474/495/Wm z dnia 05.10.1992 r.[22][40][41]
strona zachodnia
Słodownia Augusta Weberbauera, następnie dom handlowy z palarnią kawy Otto Stieblera i kawiarnią, obecnie biblioteka „Mediateka” plac Teatralny 5, ulica Widok 7[22][42]	I połowa XIX wieku, około 1900 r., po 1945 r. gez, mpzp[22][42]	(c) mamik / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0

Osie widokowe

Oś widokowa na Teatr Lalek

Dla tej ulicy ochronie podlegają również osie widokowe. Ochronie podlega oś widokowa z ulicy Widok w kierunku południowym poprzez ulicę Teatralną na budynek Teatru Lalek^[43][44]. Ochronie podlega także oś widokowa z ulicy Teatralnej w kierunku zachodnim przez ulicę Widok i dalej przez plac Teatralny z widokiem na dominantę, którą stanowi budynek Opery Dolnośląskiej^[43].

Wrocławskie krasnale

„Marysia Pięknisia”

Przy ulicy i w najbliższym otoczeniu zamontowano następujące figurki wrocławskich krasnali:

• „Krasnale Wodne”, w ramach fontanny na skwerze przed Teatrem Lalek^[45][46]:
  • „Puszczający Stateczki”
  • „Karmiący Ptaki”
  • „Ogrodnik”
  • „Aktor”
  • „Parasolnik”
  • „Wierzbownik”
  • „Zbierający Wodę”
• „Bibliofil”, przed Mediateką od strony placu Teatralnego^[47]
• „Marysia Pięknisia”, Centrum Dermatologii Estetycznej, ul. Widok 8^[48].

Zobacz też

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• ZygmuntZ. Antkowiak ZygmuntZ., Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9)  (pol.).
• Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• Schematy stałe komunikacji zbiorowej, Komunikacja dzienna - schemat ważny od 4 maja 2019 roku, Oficjalny serwis Wrocławia, 4 maja 2019 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06]  (pol.).
• Uchwała LIV/1608/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 września 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie Placu Wolności, w części B, w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 21 grudnia 2010 r. Nr 242, poz.4094.; Biuletyn Urzędowy RMW z 16 września 2010 r. Nr 8, poz.265., Wrocław, 9 września 2010 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• Uchwała XLV/1370/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 21 stycznia 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru ograniczonego ulicami: Kazimierza Wielkiego, Podwale, Bożego Ciała, Widok w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; TEKST JEDNOLITY z 2016 r. ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego – Obwieszczenie Rady Miejskiej Wrocławia z 15 września 2016 r. (Dz.Urz.Woj.Doln. z 2016 r. poz.4331); Biuletyn Urzędowy RMW z 1 lutego 2010 r. Nr 1, poz.16., Wrocław, 21 stycznia 2010 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Wykaz sygnalizacji świetlnych, „ZDiUM/Infrastruktura/Wykaz sygnalizacji, w tym pracujących całodobowo w trybie kolorowym”, Ewa Iwanska, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 5 września 2016 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Ulica Widok, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• ul. Widok, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 587540 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• ul. Widok, wikimapia.org [dostęp 2019-06-11]  (pol.).