Ulica Wolności w Chorzowie

ulica Wolności
	; ul. Wolności w Chorzowie
Państwo	Polska
Miejscowość	Chorzów
Długość	ok. 2 km
Przebieg
	Położenie na mapie Chorzowa ulica Wolności
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Wolności
	Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Wolności
	50°17′29,2″N 18°56′43,0″E/50,291440 18,945280

Ulica Wolności w Chorzowie (pot. Wolka^[1]) – główna ulica w centrum Chorzowa, usytuowana południkowo prowadząca od Rynku w Chorzowie w kierunku południowym aż do Świętochłowic. Ulica ma długość 1,98 km i w większości jest deptakiem wyłączonym z ruchu kołowego. Kursują po niej tramwaje (tylko jeden tor) w kierunku Świętochłowic i na północnym odcinku również do Chorzowa Batorego.

Historia

Ulica została wytyczona i jej budowę rozpoczęto w 1849 roku jako prywatnej szosy o długości 2,5 km, mającej na celu skomunikować Królewską Hutę i okoliczne kolonie przemysłowe z nieistniejącym dziś dworcem Kolei Górnośląskiej Königshütte ('Królewska Huta'). Budowę utwardzonej szosy (Actien-Chaussee) prowadziła spółka akcyjna Königshütte-Schwientochlowitzer Chaussee-Actienverein, która również nią zarządzała i za przejazd pobierała myto^[2]^[3]. W 1871 roku ulica, już jako miejska, została wybrukowana^[4].

Pierwotnie ulica nazywała się Schwientochlowitzerstraße ('ul. Świętochłowicka'), a później aż do 1922 roku − Kaiserstraße (ul. Cesarska)^[4]^[5], podczas II wojny światowej Adolf-Hitler-Straße ('ul. Adolfa Hitlera')^[6]. W połowie lat 90. XX wieku północna część ulicy została gruntowanie wyremontowana za prezydentury Marka Kopla, stąd jej nieformalna, współczesna nazwa Kopelstraße.

Architektura

Zabytkowy gmach poczty przy ul. Wolności w Chorzowie

W zabudowie przeważają kamienice pochodzące z XIX wieku. Ulica od czasu założenia Rynku jest uważana za reprezentacyjną arterię Królewskiej Huty i Chorzowa, pełniącą funkcje handlowe, usługowe, finansowe i kulturalne.

W środkowej części deptaku (Wolności 20 róg Sienkiewicza 1) zainstalowany jest Wielki Ekran o powierzchni 12m², na którym emitowane są ogłoszenia i reklamy. Ekran skierowany jest ku górnej części deptaku, widoczny ze szczytowej części ulicy zgodnie z ruchem pieszym i kołowym.

Przy ulicy znajduje się wiele restauracji, kawiarni, pubów, oraz galerie i kilka oddziałów banków; skrzyżowanie z ulicami Hajducką i Strzelców Bytomskich to tzw. „Złoty Róg”.

W południowej części tzw. przedłużonej ul. Wolności, ulica biegnie przez wiadukt nad Drogową Trasę Średnicową i pod dawnym wiaduktem kolejowym. Zabudowa południowej części ulicy jest nowocześniejsza, znajduje się tam Zespół Szkół Sportowych nr 2, boiska sportowe i budynki jednorodzinne.

Obiekty zabytkowe

Przy ul. Wolności zlokalizowane są następujące historyczne obiekty, wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego^[7]:

gmach poczty głównej (pod nr 2), zbudowany w latach 1891–1892 (nr rej.: 1327/84 z 30 października 1984);
budynek Komunalnej Kasy Oszczędności, obecnie Bank Polski (ul. Zjednoczenia 1, ul. Wolności 41 a), zbudowany w 1936 roku (nr rej.: A/164/97 z 6 października 1997);
probostwo parafii św. Jadwigi Śląskiej (pod nr 51), zbudowane w 1893 roku według projektu Paula Jackischa (nr rej.: A/241/09 z 25 maja 2009);
kościół św. Jadwigi Śląskiej (pod nr 53) z lat 1873–1874 (nr rej.: A/502/2018 z 25 czerwca 2018)
kamienica z oficyną, (pod nr 134) z 1900 roku (nr rej.: A/328/11 z 31 stycznia 2011).

Przypisy

↑ Zabytkowa zabudowa ulicy Wolności w Chorzowie - Śląskie. ..., www.slaskie.travel [dostęp 2020-10-06] (pol.).
↑ RudiR. Gador RudiR., Die Entwicklung des Straßenbaues in Preußen 1815−1875, Berlin: Ernst-Reuter-Gesellschaft, 1966, s. 50, 121, 176 .
↑ Th.T. Schück Th.T., Ober-Schlesien. Statistik des Regierungs-Bezirks Oppeln, Iserlohn: Verlag von I. Bädeker, 1860, s. 603 .
↑ ^a ^b HugoH. Mohr HugoH., Geschichte der Stadt Königshütte in Oberschlesien, Königshütte O.-S.: Druck von Franz Ploch, 1890, s. 82 .
↑ Red. Grzegorz Grzegorek: Encyklopedia Chorzowa. Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2009, s. 596. ISBN 978-83-926442-2-4.
↑ Königshütte. Adolf-Hitler-Strasse - Silesian Digital Library, sbc.org.pl [dostęp 2020-10-07] .
↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie. 2021-09-30. s. 27–28. [dostęp 2019-09-24].

Bibliografia

Okręg Katowicki – Plany miast, wyd. Demart SA, Warszawa 2009, ISBN 978-83-89239-38-9.

[1] Zabytkowa zabudowa ulicy Wolności w Chorzowie - Śląskie. ..., www.slaskie.travel [dostęp 2020-10-06] (pol.).

[2] RudiR. Gador RudiR., Die Entwicklung des Straßenbaues in Preußen 1815−1875, Berlin: Ernst-Reuter-Gesellschaft, 1966, s. 50, 121, 176 .

[3] Th.T. Schück Th.T., Ober-Schlesien. Statistik des Regierungs-Bezirks Oppeln, Iserlohn: Verlag von I. Bädeker, 1860, s. 603 .

[:0-4] HugoH. Mohr HugoH., Geschichte der Stadt Königshütte in Oberschlesien, Königshütte O.-S.: Druck von Franz Ploch, 1890, s. 82 .

[5] Red. Grzegorz Grzegorek: Encyklopedia Chorzowa. Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2009, s. 596. ISBN 978-83-926442-2-4.

[6] Königshütte. Adolf-Hitler-Strasse - Silesian Digital Library, sbc.org.pl [dostęp 2020-10-07] .

[zabytek-7] Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie. 2021-09-30. s. 27–28. [dostęp 2019-09-24].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne