Ulica Zachodnia w Łodzi
| Stare Bałuty, Stare Miasto, Centrum | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Widok w stronę Pałacu Poznańskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | ok. 2,1 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Łodzi  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 51°46′42,0″N 19°27′07,0″E/51,778333 19,451944 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Zachodnia – ulica w środkowej części Łodzi, długości około 2,1 kilometra, biegnąca od węzła przy targowisku „Dolna” do ul. Zielonej, gdzie przechodzi w al. Kościuszki.
Historia
Ulica powstała w latach 1821–1823 wraz z regulacją (wyznaczeniem) osady sukienników, którą nazwano Nowe Miasto. Nowa osada została umiejscowiona na przeciwległym brzegu rzeczki Łódka, na południe od Starego Miasta. Osiedle zaprojektowane zostało na bazie kwadratu z oktagonalnym rynkiem (Rynek Nowego Miasta – dzisiejszy plac Wolności), na którym krzyżowały się prostopadłe ulice. Kontur osady ograniczały ulice: Zachodnia, Północna, Wschodnia i Południowa[1].
W czasie II wojny światowej zmieniono nazwę ulicy na Hermann-Göring-Strasse[2].
Na początku lat 40. XIX w. ulica Zachodnia została połączona na północy z ulicą Stodolnianą na Starym Mieście[3]. Odcinek południowy Południowa – Zielona powstał ok. połowy XIX wieku. Dwujezdniowy odcinek ul. Ogrodowa – ul. Lutomierska (a zapewne do Limanowskiego) został oddany do użytku 21 lipca 1951 roku[4] jako tzw. trasa „Północ-Południe” (N-S). W roku 1953 oddano do użytku węzeł komunikacyjny na skrzyżowaniu z ul. Ogrodową. Drugą (wschodnią) jezdnię na odcinku południowym trasy „Północ-Południe”, pomiędzy ulicami Zieloną a Ogrodową, wybudowano po 1965 roku. Ostatni, północny odcinek ul. Limanowskiego – ul. Zgierska wybudowano ok. połowy lat 70. XX w.
W ten sposób dołączono do Zachodniej przedwojenne ulice Stodolnianą, Wesołą i Masarską biegnące od Pałacu Poznańskiego do rejonu obecnego targowiska „Dolna” (gdzie ulica Zachodnia łączy się z ul. Zgierską). Na całej długości od ul. Zielonej do rynku przy Dolnej wybudowano dwujezdniową drogę z torami tramwajowymi pośrodku. Podczas tej operacji wyburzono kilkadziesiąt kamienic tworzących wschodnią pierzeję ulicy na przestrzeni prawie 1 km, między ulicami Ogrodową a Zieloną, w tym wiele cennych przykładów budownictwa modernistycznego. Powstała w ten sposób luka w zabudowie centrum miasta negatywnie odbija się na estetyce ulicy.
Synagogi przy Zachodniej
Przy ulicy istniały:
- Synagoga w Łodzi (ul. Zachodnia 29)
- Synagoga Chaskiela Działowskiego w Łodzi (ul. Zachodnia 40)
- Synagoga Majera Berlinera w Łodzi
- Synagoga Majera Czaryskiego w Łodzi
- Synagoga Josela Urysona w Łodzi (ul. Zachodnia 66)
Przypisy
- ↑ Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 6, ISBN 978-83-939822-4-0.
- ↑ Łódzkie ulice (Internet Archive). [dostęp 2012-03-24].
- ↑ Krzysztof Stefański, Jak zbudowano przemysłową Łódź. Architektura i urbanistyka miasta w latach 1821–1914, Łódź: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, 2001, s. 66, ISBN 83-86334-53-3, OCLC 751284936.
- ↑ Grażyna Kobojek, Łódź – Kalendarium XX wieku, Łódź: Piątek Trzynastego Wydawnictwo Michał Koliński i Michał Wiercioch, 2005, s. 88, ISBN 83-7415-060-2, OCLC 836246968.
Bibliografia
- Baza: Ulice Łodzi. [w:] Bazy on-line [on-line]. wimbp.lodz.pl. [dostęp 2012-03-24].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.45 N
- S: 50.78 N
- W: 17.95 E
- E: 20.75 E
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - początek skrzyżowanie T
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Crossroads with a major road ahead.
Fotografia przedstawia budynek hotelu i restauracji Manteufel znajdujący się przy ulicy Zachodniej 45 (obecnie jest to numer 81/83). Budynek został zbudowany w 1879 roku według projektu Hilarego Majewskiego przez Adolfa Manteuffela, który pochodził ze spolonizowanego rodu grafów niemieckich. Dla urozmaicenia pobytu gości w hotelu dostępne były fontanna, ogród letni oraz scena teatralna. W 1885 roku hotel został sprzedany Józefowi i Romanowi Petrykowskim, którzy pozostali jego właścicielami aż do wybuchu II wojny światowej. Po jej zakończeniu budynek przejęła Akademia Medyczna. W latach 1954-1989 działał w nim Studencki Teatr Satyry "Cytryna", następnie w latach 1997-2009 w dawnej kawiarni hotelowej funkcjonowało kino "Cytryna". W 2012 roku w budynku uruchomiono klub muzyczny Scenografia.
Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).