Ulica Zwycięstwa w Koszalinie

ulica Zwycięstwa
	; XIX-wieczna zabudowa ulicy
Państwo	Polska
Miejscowość	Koszalin
Długość	9,1 km
Przebieg
	Położenie na mapie Koszalina ulica Zwycięstwa
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Zwycięstwa
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego ulica Zwycięstwa
	54,188133°N 16,235758°E/54,188133 16,235758

Ulica Zwycięstwa – najdłuższa^[1] ulica Koszalina, tworząca razem z ulicą Szczecińską oś komunikacyjną wschód-zachód. Od skrzyżowania z ulicami 4 Marca i R. Traugutta do wschodnich granic miasta jest częścią drogę wojewódzką nr 206, która wyprowadza ruch w stronę południowo-wschodnią, do Polanowa. Przy ulicy znajduje się Rynek Staromiejski z siedzibą urzędu miasta.

Historia

Droga w miejscu dzisiejszej ulicy Zwycięstwa istniała prawdopodobnie jeszcze przed lokacją miasta, jednak dopiero w jej wyniku uzyskała ona swój obecny przebieg. Zachodni odcinek ulicy, wiodący od rynku miejskiego do Bramy Nowej, nosił nazwę Neutorstrasse^[2] (Nowobramna), zaś wschodni, od rynku do Bramy Górnej, Bergstrasse (Górska)^[3]. Od połowy XIX w. ulica Nowobramna była stopniowo wydłużana w kierunku zachodnim, a Górska - wschodnim. Na początku lat 30. XX wieku ul. Nowobramna sięgała przejazdu kolejowo-drogowego na zachodzie, zaś ul. Górska kończyła swój bieg na skrzyżowaniu z ul. Gdańską (Danziger Strasse, dziś ul. Piłsudskiego) na wschodzie. Dalszy odcinek nosił nazwę Rogzower Allee i prowadził do granicy miasta (dalej drogę nazywano Pollnower Chaussee).^[4]. W 1939 r. reprezentacyjny odcinek ul. Górskiej pomiędzy Bramą Górną a ul. Gdańską przemianowano na Adolf-Hitler-Strasse^[5].

Kamienica przy ul. Zwycięstwa 125 (siedziba konserwatora zabytków)

Po włączeniu miasta do Polski w 1945 r. przystąpiono do polonizacji koszalińskich ulic. Zaplanowano wówczas nazwanie dawnej Bergstrasse imieniem marszałka Polski i ZSRR Konstantego Rokossowskiego^[1], ale ostatecznie przyjęto propozycję pierwszego starosty koszalińskiego, Edmunda Dobrzyckiego, który zaproponował nazwę "Zwycięstwa"^[1]. Tę jednolitą nazwę otrzymały oddzielne dotąd ulice Nowobramna i Górska. Gdy 4 lutego 1954 r. włączono do Koszalina Rokosowo, przyłączono do ulicy Zwycięstwa dotychczasową główną ulicę Rokosowa, będącą jej bezpośrednim przedłużeniem^[1]. Ostatnie przedłużenie ulicy miało miejsce 1 stycznia 1989 r. po włączeniu do miasta Lubiatowa^[1].

Zabudowa

Budynki u zbiegu ul. Zwycięstwa i Kazimierza Wielkiego

Zabudowa ulicy jest zróżnicowana. Na odcinku od ulicy Krakusa i Wandy po parzystej stronie w kierunku wschodnim znajduje się kwartał zabudowy pochodzącej z końca XIX wieku. Zabudowa strony niepatrzystej została w latach 1973–1975 rozebrana w związku z przygotowaniami do uroczystości dożynek ogólnokrajowych i przeprowadzoną rozbudową ulicy.

W części staromiejskiej dominują budynki z lat 50. XX wieku, które zastąpiły kamienice zburzone podczas ofensywy radzieckiej w 1945 r.^[6]. Na wschód od Rynku Staromiejskiego ulica jest jednojezdniowa, przecina Park Książąt Pomorskich oraz wybudowane w XIX wieku dawne Przedmieście Fryderyka Wilhelma.

W dalszej części ulicy, aż do Lubiatowa trzon zabudowy stanowią bloki mieszkalne. Od skrzyżowania z ul. Zieloną pojawia się zabudowa jednorodzinna. Ostatnia część ulicy jest praktycznie niezabudowana^[7].

Ważne budynki i obiekty

ul. Zwycięstwa 1 – dworzec autobusowy
ul. Zwycięstwa 20 – hotel Arka (Ogólnokrajowa Spółdzielnia Turystyczna Gromada), wybudowany w 1960 jako Hotel „Jałta”;
ul. Zwycięstwa 37 – wybudowany w 2003 zespół budynków, który zastąpił pochodzące z końca XIX wieku kamienice, które wybudowane jako siedziba browaru Aschera. W 1922 po znacznej przebudowie zajął je działający od 1821 Bank Miejski (Stadtbank Köslin) oraz filia Stolper Bank AG (Banku Słupskiego)^[8]. Odtworzono pięcioosiową elewację frontową ozdobioną na wysokości drugiej kondygnacji pilastrami międzyokiennymi, wyższe kondygnacje zostały oddzielone poziomym fryzem. Okna trzeciej i czwartej kondygnacji zostały ujęte w zamknięte ostrołukowe blendy, budynek wieńczy fryz arkadowy z tympanonem ujętym dwoma bocznymi iglicami^[9];
ul. Zwycięstwa 42 – budynek Centrum Biznesu, dawniej siedziba oddziału Narodowego Banku Polskiego (1947–2003). Budynek powstał w latach 1936–1938 według projektu Gregora Rosenbauera jako siedziba oddziału Pommerscher Bank, elewacje zdobią płaskorzeźby Kurta Schwerdtfegera^[10];
ul. Zwycięstwa 44 – Dom Handlowy „Saturn” wybudowany w latach 1961–1965, oddany do użytku 28 września 1965 posiada rzadko spotykaną konstrukcję dachu podwieszonego na linach^[11]
ul. Zwycięstwa 105 – Centrum Kultury 105, kino „Kryterium” oraz biuro koncertowe Filharmonii Koszalińskiej i jej pierwsza siedziba. W 1976 powstał w tym budynku Miejski Ośrodek Kultury^[12];
ul. Zwycięstwa 113 – Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna filia w Koszalinie, w latach 1994–2011 mieściła się tu Bałtycka Wyższa Szkoła Humanistyczna w Koszalinie;
ul. Zwycięstwa 137-139 – biurowiec Union Tower, wybudowany w pierwszej połowie lat 70. XX wieku dla Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (zwyczajowo nazywany „Związkowcem”), w momencie budowy był najwyższym budynkiem w Koszalinie^[13];
ul. Zwycięstwa 202a – kościół parafii św. Marcina;
ul. Zwycięstwa 204-206 – zabudowania koszar rozformowanej 8 Dywizji Obrony Wybrzeża;
ul. Zwycięstwa 248 – kościół parafii św. Wojciecha;
ul. Zwycięstwa 278 – zabudowania Wytwórni Aparatury Mleczarskiej^[14]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Stowarzyszenie Przyjaciół Koszalina - Ulica Zwycięstwa i 516 nazw.
↑ Archiwalna mapa Koszalina. [dostęp 2011-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
↑ Piotr Polechoński: Magia dawnych nazw koszalińskich ulic.
↑ Plan miasta Koszalina 1933, Repetytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych
↑ Wstydliwi patroni koszalińskich ulic.
↑ Adam Wolski: Plac Bojowników PPR, czyli Rynek Staromiejski po wojnie. MMKoszalin.eu/Media Regionalne, 2010-12-15. [dostęp 2011-04-12].
↑ Google Maps.
↑ Adam Wolski: Koszalin – miasto banków, kas oszczędnościowych i bankgeszeftów. MMKoszalin.eu/Media Regionalne, 2015-07-05. [dostęp 2016-04-10].
↑ WacławW. Nowicki WacławW., Koszalin i okolice, Gdynia: Wydawnictwo Region, 2006, s. 40, ISBN 83-60437-06-8, ISBN 978-83-60437-06-3, OCLC 749837194 .
↑ Budynek byłego oddziału Narodowego Banku Polskiego. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2016-04-10].
↑ Joanna Boroń: Koszaliński Saturn, pierwszy dom handlowy w mieście, świętuje 50. urodziny. Głos Koszaliński, 2015-09-28. [dostęp 2016-04-10].
↑ Centrum Kultury 105
↑ Biurowiec Union Tower, Fotopolska
↑ Strona Wytwórni Aparatury Mleczarskiej

[przyjaciele-1] Stowarzyszenie Przyjaciół Koszalina - Ulica Zwycięstwa i 516 nazw.

[2] Archiwalna mapa Koszalina. [dostęp 2011-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

[3] Piotr Polechoński: Magia dawnych nazw koszalińskich ulic.

[4] Plan miasta Koszalina 1933, Repetytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych

[autonazwa1-5] Wstydliwi patroni koszalińskich ulic.

[Wolski2010-6] Adam Wolski: Plac Bojowników PPR, czyli Rynek Staromiejski po wojnie. MMKoszalin.eu/Media Regionalne, 2010-12-15. [dostęp 2011-04-12].

[7] Google Maps.

[Wolski2015-8] Adam Wolski: Koszalin – miasto banków, kas oszczędnościowych i bankgeszeftów. MMKoszalin.eu/Media Regionalne, 2015-07-05. [dostęp 2016-04-10].

[koszalin-9] WacławW. Nowicki WacławW., Koszalin i okolice, Gdynia: Wydawnictwo Region, 2006, s. 40, ISBN 83-60437-06-8, ISBN 978-83-60437-06-3, OCLC 749837194 .

[PolskaNiewykla-10] Budynek byłego oddziału Narodowego Banku Polskiego. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2016-04-10].

[Saturn-11] Joanna Boroń: Koszaliński Saturn, pierwszy dom handlowy w mieście, świętuje 50. urodziny. Głos Koszaliński, 2015-09-28. [dostęp 2016-04-10].

[12] Centrum Kultury 105

[13] Biurowiec Union Tower, Fotopolska

[14] Strona Wytwórni Aparatury Mleczarskiej

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Ulica Zwycięstwa w Koszalinie

Spis treści

Historia

Zabudowa

Ważne budynki i obiekty

Przypisy

Media użyte na tej stronie