Ulica Zygmunta Waltera-Jankego w Katowicach

ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego

Piotrowice-Ochojec
Ulica gen. Z.W. Jankego w Ochojcu na wysokości skrzyżowania z ulicą Ziołową
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Długość	4560 m
Przebieg
0m ul. Tadeusza Kościuszki 81 485m ul. Kolejowa 560m ul. Podlaska 665m ul. Żużlowa 900m ul. Lechicka 960m ul. Fabryczna 980m linia kol. Muchowiec−Ochojec KOC 1075m ul. Odrodzenia 1150m ul. Sadowa 1180m ul. S. Konarskiego 1270m ul. B. Prusa 1428m rzeka Ślepiotka 1520m ul. Ziołowa 1575m ul. Braci Wiechułów 1648m ul. Marmurowa, ul. Juliusza Kossaka 1760m ul. Poprzeczna 1775m ul. Pusta 1845m ul. Wilcza, ul. Tyska 2100m pl. Filipa Limańskiego 2185m ul. Szewska 2320m ul. Karola Kornasa 2385m ul. Poznańska 2480m ul. Policyjna 2685m ul. Armii Krajowej 2810m ul. Stanisława Małachowskiego 2890m ← ul. M. Gierlotki → ul. ks. Stanisława Wilczewskiego 3005m ul. Sobocińskiego 3045m ul. Karola Darwina 3110m ul. K. Przerwy-Tetmajera 3145m ul. Żurawia 3340m ul. Góralska 3605m ul. Barcelońska 3670m linia kolejowa Katowice−Tychy 3820m ul. Wspólna 4560m ul. Tadeusza Kościuszki 81
Położenie na mapie Katowic ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego
50°12′31,1″N 18°58′33,1″E/50,208640 18,975864

Ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego w Katowicach − jedna z ważniejszych arterii komunikacyjnych w katowickiej dzielnicy Piotrowice-Ochojec.

Przebieg

Ulica Zygmunta Waltera-Jankego rozpoczyna swój bieg w Brynowie przy skrzyżowaniu z ulicą Tadeusza Kościuszki (DK 81). Krzyżuje się między innymi z ul. Kolejową, ul. Templariuszy, ul. Ziołową, ul. Armii Krajowej, ul. M. Gierlotki, ul. ks. dra Stanisława Wilczewskiego, ul. Wspólną. Kończy swój bieg ponownie krzyżując się z ulicą Tadeusza Kościuszki.

Historia

W 1879 rozpoczęto budowę drogi z Mikołowa do Piotrowic o nazwie Landstraße. W 1929 została wyasfaltowana^[1]. W 1928 na rogu ulic Zygmunta Waltera-Jankego i Armii Krajowej wybudowano pierwszą stację benzynową w Piotrowicach. Przed II wojną światową ulica nosiła nazwy: Mikołowska, Katowicka, Pocztowa, Bronisława Pierackiego; od 1939 do 1945 − Adolf Hitler Straße^[2]. W czasach Polski ludowej ulica nosiła nazwę Armii Czerwonej (do 1951), a po przyłączeniu gminy Piotrowice do Katowic Obrońców Stalingradu^[3] (do 1990)^[4]. Od 1936 do 1937 przy ówczesnej ul. B. Pierackiego wybudowano pierwszą instalację kanalizacyjną w miejscowości Piotrowice^[5]. W latach trzydziestych XX wieku przy ulicy istniał Ośrodek Szkolenia Przeciwlotniczego^[6]. Od 1933 pod numerem 136 zaczęło działalność Kino Piast (funkcjonowało do 1991)^[7].

W latach osiemdziesiątych przy ulicy wzniesiono osiedle mieszkaniowe, tzw. "Targowisko"^[8].

Opis

ulica Z. W. Jankego − tabliczka

Osiedle Targowisko przy ul. Z. W. Jankego

Plac Filipa Limańskiego

Zabudowania przy ul. Zygmunta Waltera-Jankego

Tablica pamiątkowa na elewacji budynku przy ul. gen. Zygmunta Waltera-Jankego 179 w Katowicach, poświęcona powstańcowi Filipowi Limańskiemu

Ulica posiada przeznaczenie na cele komunikacji drogowej klasy technicznej L^[9]. Jest publiczną drogą klasy głównej^[10]. Z badań, przeprowadzonych w 2007 wynika, że w rejonie mostu na rzece Ślepiotce natężenie ruchu samochodowego w godzinach popołudniowego szczytu wynosi 1550 pojazdów (88,8% − samochody osobowe, 7,1% − samochody dostawcze, 2,3% − autobusy, 1,4% − samochody ciężarowe)^[11]. Pod ulicą zlokalizowana jest magistrala wodociągowa Ø 500 mm oraz gazociąg niskiego ciśnienia Ø 300 mm^[10].

Ulicą kursują linie autobusowe ZTM. Przy drodze została wytyczona ścieżka rowerowa^[9]. W rejonie ul. Z. W. Jankego i ul. Szewskiej znajduje się plac imienia Filipa Limańskiego − poległego w walkach podczas III powstania śląskiego mieszkańca Katowic.

Obiekty zabytkowe

Przy ulicy znajdują się następujące historyczne obiekty, objęte ochroną konserwatorską^[12]:

• budynek (ul. gen. Z. W. Jankego 59); ochronie podlegają: skala i forma historyczna, geometria dachu i jego pokrycie, historyczna wyprawa elewacji (kolorystyka tynku, ceglana elewacja), cechy stylowe i detal architektoniczny^[10][13];
• budynek szkoły (V Liceum Ogólnokształcące im. Wł. Broniewskiego) z lat trzydziestych XX wieku (ul. gen. Z. W. Jankego 65)^[13];
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 135, na rogu z ul. Szewską); wzniesiony w pierwszej ćwierci XX wieku na działce narożnej^[13];
• wolnostojąca kamienica mieszkalna (ul. gen. Z. W. Jankego 147, na rogu z ul. Kornasa); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku wraz z zapleczem gospodarczym na działce narożnej^[13];
• dom mieszkalny − kamienica (ul. gen. Z. W. Jankego 156) oraz dawny młyn (ul. gen. Z. W. Jankego 157)^[13];
• budynek szkoły (ul. gen. Z. W. Jankego 160), wzniesiony w stylu funkcjonalizmu^[13];
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym (ul. gen. Z. W. Jankego 163); wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku^[13];
• dwa domy tradycyjne (ul. gen. Z. W. Jankego 172, 180, 184, 186, 188, 192, 194, 200, 204, 224, 228)^[13];
• dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 181, na rogu z ul. Armii Krajowej); wzniesiony w pierwszej ćwierci XX wieku na działce narożnej; na parterze istnieją sklepy^[13];
• wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 203, na rogu z ul. ks. Stanisława Wilczewskiego); wzniesiony w latach dwudziestych XX wieku na działce narożnej^[13];
• wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 209); wzniesiony na początku XX wieku^[13];
• wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 217, na rogu z ul. Karola Darwina); wzniesiony na początku XX wieku na działce narożnej^[13];
• wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 225, na rogu z ul. Kazimierza Przerwy-Tetmajera); wzniesiony na początku XX wieku na działce narożnej^[13];
• kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 227−229; wzniesiona na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku w pierzei domu pod numerem 231^[13];
• kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 231); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku^[13];
• wolnostojąca kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 243); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku na działce narożnej^[13];
• wolnostojąca kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 253); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku^[13];
• krzyż na rogu ulic Z. Waltera-Jankego i ul. Szewskiej; pochodzący z XVII wieku, wzniesiony na mogiłach żołnierzy szwedzkich^[14], walczących 28 VIII 1644 w biwie z wojskami Zygfryda II Promnitza^[15];
• krzyż przy ul. Z. Waltera-Jankego (przy wjeździe od Mikołowa); powstały w XIX wieku z fundacji Andrzeja Limańskiego, na pamiątkę rodziców, zmarłych na cholerę^[16];
• krzyż przy ul. Z. Waltera-Jankego, obok dawnego budynku poczty; wzniesiony w 1933 z fundacji mieszkańców, zbudowany z piaskowca w formie czworokąta z monogramem IHS i cytatem z trenów Jeremiasza^[16].

Instytucje

Przy ul. Zygmunta Waltera-Jankego swoją siedzibę mają według stanu z 2011 roku^[17]:

• sklepy, przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, organizacje;
• zakład pogrzebowy, centrum edukacyjno-szkoleniowe, księgarnia;
• Szkoła Podstawowa nr 28 im. Karola Miarki w Katowicach (dawn. Gimnazjum nr 20), banki;
• zakład opieki zdrowotnej;
• Miejska Biblioteka Publiczna (filia nr 9);
• Miejskie Przedszkole nr 46;
• Narodowy Fundusz Zdrowia − Śląski Oddział Wojewódzki;
• Miejski Dom Kultury "Piotrowice" − Filia nr 1;
• Miejskie Przedszkole nr 4;
• V Liceum Ogólnokształcące im. Wł. Broniewskiego (ul. gan. Z. W. Jankego 65); na fasadzie budynku szkoły znajduje się tablica, upamiętniająca Hilarego Hermana − nauczyciela liceum, uczestnika Ruchu Oporu, który zginął z rąk hitlerowców 3 września 1939; tablicę odsłonięto w 1979^[18];

• Szkoła Policji w Katowicach.

Zobacz też

• Architektura Katowic
• Ulica Aleksandra Kostki-Napierskiego w Katowicach
• Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach

Przypisy

Bibliografia

• Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 82-85. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
• Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
• Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002. ISBN 83-7164-364-0.
• Broszkiewicz Jacek; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, ss. 34−36.