Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie
| Muranów | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ul. gen. Władysława Andersa, po prawej stronie Arsenał, widok w kierunku północnym. Po lewej pałac Mostowskich | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 1740 m[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy | Marcelego Nowotki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°15′07,0″N 20°59′53,2″E/52,251944 20,998111 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica gen. Władysława Andersa – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.
Przebieg
Ulica jest przedłużeniem ul. Marszałkowskiej w kierunku Żoliborza. Łączy plac Bankowy z ul. Stawki, a następnie przechodzi w ul. Adama Mickiewicza nad torami kolejowej linii obwodowej. W całości przebiega przez obszar Muranowa. Stanowi najkrótsze połączenia śródmieścia z Żoliborzem[2].
Na całej swojej długości ul. Andersa jest jednojezdniowa, przy czym od strony wschodniej istnieje rezerwa pod drugą jezdnię. Wzdłuż całej ulicy biegnie linia tramwajowa, a pod nią – pierwsza linia warszawskiego metra pomiędzy stacjami Ratusz Arsenał i Dworzec Gdański. Planowana między nimi stacja Muranów nie została zrealizowana.
Pomiędzy al. „Solidarności” a ul. Anielewicza po zachodniej stronie ulicy znajdują się skwery: batalionu Harcerskiego AK „Wigry” i Więźniów Politycznych Stalinizmu.
Historia
Ulica została wytyczona po II wojnie światowej i pierwotnie określana była jako Nowomarszałkowska[3]. Przy budowie pracowała m.in. brygada ochotnicza młodzieży jugosłowiańskiej[4], a inauguracja miała miejsce 15 listopada 1947[5]. Wcześniej, w grudniu 1946, otwarto dla ruchu kołowego wiadukt przy Dworcu Gdańskim[6]. W listopadzie 1947 ulicą pojechał pierwszy tramwaj linii „15”[7]. W marcu 1950 (według innego źródła w lutym 1948)[8] patronem ulicy został Marceli Nowotko[9].
Dawna zabudowa znajdująca się w środkowej i północnej części obecnej ulicy przestała istnieć w 1943 w czasie powstania w getcie warszawskim oraz wskutek planowych wyburzeń, które nastąpiły po nim. Zabudowa na obszarze południowej części dzisiejszej ulicy uległa zniszczeniu podczas powstania warszawskiego w 1944 (walki w Ogrodzie Krasińskich i o Pasaż Simonsa). Wytyczając przez te tereny nową arterię, do której włączono fragmenty dawnych ulic Przejazd, Nowolipki, Nalewki oraz zlikwidowanego placu Muranowskiego, zasadniczo zmieniono przedwojenny układ komunikacyjny w tej części miasta. Z dawnej zabudowy ulicy zrekonstruowano w okresie powojennym jedynie pałac Mostowskich.
Nowa powojenna zabudowa ulicy w większości powstała w stylu socrealistycznym. Na północ od ul. Anielewicza zbudowano osiedle mieszkaniowe projektu pracowni Stanisława Brukalskiego (1953). Według projektu budynki miały otrzymać bogaty wystrój z elementami klasycyzmu, lecz po odejściu od socrealizmu budynki otynkowano gładko bez realizacji wystroju. 12 października 1963 roku na skwerze pomiędzy ulicami Nowolipki i Anielewicza (obecnie skwer Więźniów Politycznych Stalinizmu) odsłonięto pomnik Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego dłuta Xawerego Dunikowskiego[10].
W listopadzie 1990 na fali likwidacji nazw i symboli komunistycznych z przestrzeni publicznej zmieniono patrona ulicy na Władysława Andersa[11].
Ważniejsze obiekty
- Arsenał Królewski w Warszawie
- Stacja metra Ratusz Arsenał
- Kino „Muranów”
- Fontanna na skwerze Batalionu Harcerskiego AK „Wigry”
- Arsenał i Państwowe Muzeum Archeologiczne
- Pałac Mostowskich
- Ogród Krasińskich
- Pomnik Bitwy o Monte Cassino
- Pomnik Żołnierzy 1 Armii WP
- Kamienie ku czci powstańców 1830 roku i ofiar stalinizmu (u zbiegu z ul. Anielewicza)
- Biblioteka Publiczna Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy (ul. Anielewicza 2)
- Pomnik granic getta (róg ul. Świętojerskiej)
- Pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie
- Intraco I
- North Gate
- Dworzec stacji kolejowej Warszawa Gdańska
- Zespół budynków biurowych Gdański Business Center
- Stacja metra Dworzec Gdański
Obiekty nieistniejące
Przypisy
- ↑ Mapa Warszawy, mapa.um.warszawa.pl [dostęp 2020-11-25].
- ↑ Karol Mórawski, Wiesław Głębocki: Bedeker warszawski. W 400-lecie stołeczności Warszawy. Warszawa: Iskry, 83-207-1525-3, s. 246.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. T. 11: Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 458. ISBN 83-88372-30-0.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 164.
- ↑ Warszawa.Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 22.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 36, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 41, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
- ↑ Jan Górski: Odbudowa Warszawy. Wybór dokumentów i materiałów. Tom 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977, s. 260.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 381. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 119. ISBN 83-88973-59-2.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 325. ISBN 83-86619-97X.
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Crossroads with a major road ahead.
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie, widok ze skrzyżowania z ul. Mordechaja Anielewicza w kierunku północnym
Ikona_wiadukt_nad_torami
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie, widok z placu Bankowego w kierunku północnym
Ulica Marcelego Nowotki (obecnie ul. gen. Wł. Andersa) w Warszawie w latach 50.