Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie

Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie
Muranów
Ilustracja
Ul. gen. Władysława Andersa, po prawej stronie Arsenał, widok w kierunku północnym. Po lewej pałac Mostowskich
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Długość

1740 m[1]

Poprzednie nazwy

Marcelego Nowotki

Przebieg
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła0 mpl. Bankowy

ul. Marszałkowska

←→ al. „Solidarności”

Ikona ulica z lewej.svg200 mul. Nowolipie
Ikona ulica z lewej.svg370 mul. Nowolipki
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła580 mul. Świętojerska

ul. M. Anielewicza

Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła1070 m← ul. Muranowska

ul. Stawki

Ikona ulica z lewej.svg1370 mul. A. Dawidowskiego
Ikona ulica wiadukt.svg1600 mul. Z. Słomińskiego
Ikona wiad nad torami.svg1740 mul. A. Mickiewicza
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie”
Ziemia52°15′07,0″N 20°59′53,2″E/52,251944 20,998111
Ulica na początku lat 50. XX wieku
Ulica przy skrzyżowaniu z ul. Anielewicza, widok w kierunku północnym

Ulica gen. Władysława Andersa – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Przebieg

Ulica jest przedłużeniem ul. Marszałkowskiej w kierunku Żoliborza. Łączy plac Bankowy z ul. Stawki, a następnie przechodzi w ul. Adama Mickiewicza nad torami kolejowej linii obwodowej. W całości przebiega przez obszar Muranowa. Stanowi najkrótsze połączenia śródmieścia z Żoliborzem[2].

Na całej swojej długości ul. Andersa jest jednojezdniowa, przy czym od strony wschodniej istnieje rezerwa pod drugą jezdnię. Wzdłuż całej ulicy biegnie linia tramwajowa, a pod nią – pierwsza linia warszawskiego metra pomiędzy stacjami Ratusz Arsenał i Dworzec Gdański. Planowana między nimi stacja Muranów nie została zrealizowana.

Pomiędzy al. „Solidarności” a ul. Anielewicza po zachodniej stronie ulicy znajdują się skwery: batalionu Harcerskiego AK „Wigry” i Więźniów Politycznych Stalinizmu.

Historia

Ulica została wytyczona po II wojnie światowej i pierwotnie określana była jako Nowomarszałkowska[3]. Przy budowie pracowała m.in. brygada ochotnicza młodzieży jugosłowiańskiej[4], a inauguracja miała miejsce 15 listopada 1947[5]. Wcześniej, w grudniu 1946, otwarto dla ruchu kołowego wiadukt przy Dworcu Gdańskim[6]. W listopadzie 1947 ulicą pojechał pierwszy tramwaj linii „15”[7]. W marcu 1950 (według innego źródła w lutym 1948)[8] patronem ulicy został Marceli Nowotko[9].

Dawna zabudowa znajdująca się w środkowej i północnej części obecnej ulicy przestała istnieć w 1943 w czasie powstania w getcie warszawskim oraz wskutek planowych wyburzeń, które nastąpiły po nim. Zabudowa na obszarze południowej części dzisiejszej ulicy uległa zniszczeniu podczas powstania warszawskiego w 1944 (walki w Ogrodzie Krasińskich i o Pasaż Simonsa). Wytyczając przez te tereny nową arterię, do której włączono fragmenty dawnych ulic Przejazd, Nowolipki, Nalewki oraz zlikwidowanego placu Muranowskiego, zasadniczo zmieniono przedwojenny układ komunikacyjny w tej części miasta. Z dawnej zabudowy ulicy zrekonstruowano w okresie powojennym jedynie pałac Mostowskich.

Nowa powojenna zabudowa ulicy w większości powstała w stylu socrealistycznym. Na północ od ul. Anielewicza zbudowano osiedle mieszkaniowe projektu pracowni Stanisława Brukalskiego (1953). Według projektu budynki miały otrzymać bogaty wystrój z elementami klasycyzmu, lecz po odejściu od socrealizmu budynki otynkowano gładko bez realizacji wystroju. 12 października 1963 roku na skwerze pomiędzy ulicami Nowolipki i Anielewicza (obecnie skwer Więźniów Politycznych Stalinizmu) odsłonięto pomnik Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego dłuta Xawerego Dunikowskiego[10].

W listopadzie 1990 na fali likwidacji nazw i symboli komunistycznych z przestrzeni publicznej zmieniono patrona ulicy na Władysława Andersa[11].

Ważniejsze obiekty

Obiekty nieistniejące

Przypisy

  1. Mapa Warszawy, mapa.um.warszawa.pl [dostęp 2020-11-25].
  2. Karol Mórawski, Wiesław Głębocki: Bedeker warszawski. W 400-lecie stołeczności Warszawy. Warszawa: Iskry, 83-207-1525-3, s. 246.
  3. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. T. 11: Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 458. ISBN 83-88372-30-0.
  4. Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 164.
  5. Warszawa.Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 22.
  6. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 36, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”. 
  7. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 41, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”. 
  8. Jan Górski: Odbudowa Warszawy. Wybór dokumentów i materiałów. Tom 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977, s. 260.
  9. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 381. ISBN 83-86619-97X.
  10. Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 119. ISBN 83-88973-59-2.
  11. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 325. ISBN 83-86619-97X.

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Traffic lights icon.svg
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Ikona ulica z lewej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z lewej
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Ikona ulica wiadukt.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - wiadukt
Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie 2019.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie, widok ze skrzyżowania z ul. Mordechaja Anielewicza w kierunku północnym
Ikona wiad nad torami.svg
Ikona_wiadukt_nad_torami
Ulica gen. Władysława Andersa Warszawa 2017.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie, widok z placu Bankowego w kierunku północnym
Ulica Marcelego Nowotki gen. W. Andersa w Warszawie w latach 50.jpg
Ulica Marcelego Nowotki (obecnie ul. gen. Wł. Andersa) w Warszawie w latach 50.