Ulica hrabiego Aleksandra Fredry we Wrocławiu

ulica hrabiego Aleksandra Fredry

Stare Miasto
(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0 Początek ulicy.
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	95 m
Przebieg
pl. Uniwersytecki ul. Grodzka
Położenie na mapie Wrocławia ulica hrabiego Aleksandra Fredry
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica hrabiego Aleksandra Fredry
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ulica hrabiego Aleksandra Fredry
51°06′51,171″N 17°02′08,390″E/51,114214 17,035664

Gmach Uniwersytetu, po lewej kościół i bud. farmacji, pomiędzy którymi przebiega ulica A. Fredry

Widok z Mostu Uniwersyteckiego w kierunku ulicy

Plac między ulicą Szewską a ul. A. Fredry

Początek ulicy przed przebudową

Ulica hrabiego Aleksandra Fredry – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Łączy plac Uniwersytecki z ulicą Grodzką. Ma 95 m długości^[1][2]. Zachodnią pierzeję ulicy częściowo tworzy zabytkowy kościół Jezuitów z reliktami zamku książąt wrocławskich, obecnie parafialny pw. Najświętszego Imienia Jezus, tzw. kościół uniwersytecki^[3][4][5][6].

Historia

Ulica traktowana była jako część placu Uniwersyteckiego. Dopiero w 2014 r., na podstawie uchwały Rady Miejskiej Wrocławia, uzyskała odrębna, obecnie obowiązującą nazwę własną^[1][7].

Jej historia nierozlewanie wiąże się z historią placu Uniwersyteckiego, ulicy Grodzkiej i najważniejszych obiektów znajdujących się w tej części Starego Miasta – Gmachu Głównego Uniwersytetu Wrocławskiego i kościoła pw. Najświętszego Imienia Jezus, zbudowanego w latach 1689–1700, a wcześniej z zamku książąt wrocławskich, którego relikty pozostały w obrębie nowo powstałych i istniejących do dziś ww. obiektów^{[8] [9]}.

Nazwy

W swojej historii ulica nie miała przypisanej nazwy własnej i stanowiła ulicę w obrębie placu Uniwersyteckiego. Współczesna nazwa ulicy została nadana uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia nr LII/1317/13 z 30.12.2013 r. i obowiązuje do 2014 r.^[1][7].

Wcześniej, od 14.11.1945 r. do 22.12.1952 r., nazwę ulicy hrabiego Aleksandra Fredry nosił odcinek ulicy Świdnickiej, od ulicy Podwale do ulicy Powstańców Śląskich^[10].

Układ drogowy

Do ulicy przypisana jest droga wewnętrzna o długości 95 m^[1] klasy dojazdowej^[11][12] i szerokości w liniach rozgraniczających od 9 m^[13] do 10 m^[14]. W ulicy wyznaczono kontrapas rowerowy^[15]. Ulica objęta jest strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h^[16].

Ulice i place powiązane z ulicą hrabiego Aleksandra Fredry:

• skrzyżowanie: pl. Uniwersytecki^[1][17]
• skrzyżowanie: ulica Grodzka^[1][18].

Zabudowa i zagospodarowanie

Wschodnia strona ulicy jest w południowej części terenem otwartym sięgającym do ulicy Szewskiej^[19][20]}, o powierzchni 1868 m^2[21], który może zostać zabudowany pod obiekt przeznaczony dla prowadzenia wystaw i ekspozycji, a także spełniać funkcję obiektu upowszechniania kultury, widowiskowego obiektu kultury, z dopuszczeniem towarzyszącym takiemu obiektowi przeznaczeniu na biura, handel detaliczny małopowierzchniowy, gastronomię, rozrywkę, pracownie artystyczne, obiekty kształcenia i parking podziemny^[20]}. W północnej części wschodniej pierzei ulicy położony jest budynek użytkowany niegdyś dla potrzeb Wydziały Farmacji Uniwersytetu Wrocławskiego^[3][22][23], przy czym dopuszcza się przekształcenie istniejącej tu zabudowy dla potrzeb biur, hoteli, gastronomii, usług, obiektów kongresowych i konferencyjnych, wystaw i ekspozycji, upowszechniania kultury^[23].

Zachodnia strona ulicy zajęta jest w południowej części przez zabytkowy kościół podlegający ochronie^[3][4][5][6]. Północna część natomiast stanowi niezbudowany teren, na którym możliwa jest rozbudowa Gmachu Głównego Uniwersytetu Wrocławskiego, lub budowę przylegającego budynku w nawiązaniu do parametrów technicznych i rozwiązań architektonicznych istniejącego budynku zabytkowego^[3][24].

Ulica położona jest w obszarze objętym programem mieszkaniowym nr 46^[25].

Ochrona i zabytki

Obszar, na którym położona jest ulica hrabiego Aleksandra Fredry, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII–XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.^[26][27][28]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii^[29][30][28]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta^[31]. Ochronę narzucają także miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, między innymi w zakresie zachowania określonych elementów budynków i kształtowania zabudowy z zachowaniem wartości kulturowych, krajobrazowych oraz historycznej kompozycji^[3][32], a obszary przy tej ulicy zaliczane są do terenów o najcenniejszych walorach historyczno-architektonicznych^[32].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:

obiekt, położenie	powstanie, nr rej.[a]	foto
pierzeja zachodnia
Kościół Jezuitów z reliktami zamku książąt wrocławskich, ob. parafialny pw. Najświętszego Imienia Jezus (uniwersytecki) plac Uniwersytecki 1[3][4][5][6]	lata 1689-1700 (na zrębach zamku cesarskiego)[3] 1689-1698[5] 9 z 16.11.1947 r.[5]A/290/85 z dn. 06.02.1962[3][4][5][6]
pierzeja wschodnia
Uniwersytet Wrocławski – dawny budynek farmacji, obecnie budynek nieużytkowany ulica Grodzka 9[3][22]	1866 r. gez, mpzp[3][22]
zamknięcie południowej osi widokowej
Kamienica, ob. budynek Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego plac Uniwersytecki 15[3][5][33][34]	XVIII wiek (?), około 1870 r.[3] XVIII-XIX wiek[5] A/2902/164 z 15.02.1962 r.[5][33][34]
Kamienica, obecnie budynek mieszkalno-usługowy (Salon Śląski) plac Uniwersytecki 15a[3][35][36]	około 1895 r. gez, mpzp[3][35][36]

Zobacz też

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia
• Aleksander Fredro

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06]  (pol.).
• Uchwała L/1753/02 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego północnej części obszaru Starego Miasta - rejon UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 7 sierpnia 2002 r. Nr 170, poz.2415;Biuletyn Urzędowy RMW z 20 lipca 2002 r. Nr 7, poz.348, Wrocław, 4 lipca 2002 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Uchwała LII/1317/13 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 30 grudnia 2013 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie Wrocławia, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 7 sierpnia 2002 r. Nr 170, poz.2415;Biuletyn Urzędowy RMW z 20 lipca 2002 r. Nr 7, poz.348, Wrocław, 30 grudnia 2013 [dostęp 2019-06-07]  (pol.).
• Uchwała XIX/381/15 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 22 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Grodzkiej, Szewskiej i Aleksandra hr. Fredry we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2015 r. poz.6194. [Data ogłoszenia: 29 grudnia 2015 r.]; Biuletyn Urzędowy RMW z 2015 r. poz.369., Wrocław, 22 grudnia 2015 [dostęp 2019-06-10]  (pol.).
• Uchwała XXXVII/806/17 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 23 marca 2017 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Szewskiej, Aleksandra hr. Fredry oraz pl. Uniwersyteckiego we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2017 r. poz.1545. [Data ogłoszenia: 31 marca 2017 r.]; Biuletyn Urzędowy RMW z 2017 r. poz.90., Wrocław, 23 marca 2017 [dostęp 2019-06-10]  (pol.).
• Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Ulica Fredry Aleksandra, hr., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-06-07]  (pol.).
• ul. Fredry Aleksandra, hr., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2019-06-07]  (pol.).
• ul. Aleksandra, hr. Fredry, wikimapia.org [dostęp 2019-06-07]  (pol.).