Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi

ulica prez. Gabriela Narutowicza
Centrum, Fabryczna, Radiostacja
Ilustracja
Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi, widok z hotelu Polonia Palast
Państwo Polska
MiejscowośćŁódź
Długość2,9 km
Przebieg
Ikona ulica deptak.svgświatła0 mul. Zielona
ul. Piotrkowska
Ikona ulica z lewej.svg174 mul. Wschodnia
Ikona ulica z prawej.svgświatła305 mul. Henryka Sienkiewicza
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła499 mul. Jana Kilińskiego
Ikona ulica z lewej.svg619 mul. Grzegorza Piramowicza
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła742 mul. Polskiej Organizacji Wojskowej
Ikona ulica z lewej.svgświatła938 mpl. Dąbrowskiego
Ikona ulica z prawej.svgświatła976 mul. Witolda Knychalskiego
Ikona ulica z lewej.svg1047 mpl. Dąbrowskiego
Ikona ulica z prawej.svgświatła1093 mul. Składowa
Ikona ulica z lewej.svgświatła1174 mul. Uniwersytecka
al. Rodziny Scheiblerów
Ikona ulica z prawej.svgświatła1277 mul. Williama Lindleya
Ikona ulica z prawej.svgświatła1445 mul. Tramwajowa
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła1579 mul. Wierzbowa
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła1866 mul. dr. Stefana Kopcińskiego
Ikona ulica z lewej.svg2140 mul. Jana Matejki
Ikona ulica z lewej.svg2462 mul. Jana Muszyńskiego
Ikona ulica skrzyżowanie.svg2590 mul. Ludwika Krzywickiego
Ikona ulica z prawej.svg2768 mul. Edukacyjna
Ikona ulica koniec T.svg2912 mul. Konstytucyjna
Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica prez. Gabriela Narutowicza”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica prez. Gabriela Narutowicza”
Ziemia51°46′18,8″N 19°28′12,7″E/51,771878 19,470197

Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi – ulica w Łodzi mająca 2900 metrów długości, łącząca ulicę Piotrkowską z ulicą Konstytucyjną.

Historia

W 1821 roku Rajmund Rembieliński – Prezes Komisji Województwa Mazowieckiego – rozpoczął działania zmierzające do regulacji (utworzenia) osady fabrycznej. Nowa osada, nazwana Nowym Miastem, powstała w latach 1821–1823 i znajdowała się na południe od „starej” wiejskiej Łodzi, czyli gruntów Starego Miasta[1]. W 1823 roku podjęto decyzję o powiększeniu obszaru przeznaczonego pod zakłady rękodzielnicze[2]. W związku z tym w latach 1824–1828 na południe od Nowego Miasta (na terenach miejskich oraz rządowych) utworzono kolejną osadę przemysłową, przeznaczoną pod osiedlenie przede wszystkim tkaczy lnu i bawełny, którą nazwano Łódka. Wraz z parcelacją gruntów i regulacją ulicy Piotrkowskiej wyznaczono siedem jej przecznic. Jedną z wówczas wyznaczonych została współczesna ulica Narutowicza[3].

Od co najmniej 1830 roku ulicę nazywano Dzielna. Przyczyną nadania takiej nazwy było „rozdzielanie” Nowego Miasta od położonej dalej na południe osady dla prządków (Łódki)[4]. W latach 1915–1918 używano również niemieckiej nazwy Bahnstrasse, a od 1918 w użyciu była nazwa Dzielna[5]. W roku 1924 ulicy nadano imię prezydenta Gabriela Narutowicza[4]. W latach 1940–1945 ulica nosiła imię Schlageterstrasse[5], na cześć Alberta Schlagetera, członka bojówek nazistowskich rozstrzelanego w 1923 roku. Po wojnie przywrócono ulicy imię Gabriela Narutowicza.

Od 1869 roku ul. Dzielną oświetlało 20 latarni gazowych. W 1913 roku została już oświetlona lampami elektrycznymi. W latach 1916–1917 ułożono na niej bruk drewniany. W roku 1931 roku na odcinku od ul. Piotrkowskiej do ul. Skwerowej (dziś – ul. POW) stała się aleją spacerową. Zabroniono na niej ruchu wozów, samochodów ciężarowych i wózków ręcznych. Do 1938 wszystkie kamienice podłączono do kanalizacji.

Ważniejsze obiekty

Zabytki

Inne

Obecnie nieistniejące

  • synagoga Eliasza Łódzkiego w Łodzi (ul. Dzielna 29)
  • synagoga Józefa Nelkina w Łodzi
  • synagoga Szmula Ledermana i Arona Fridricha w Łodzi

Przypisy

  1. Rynkowska 1970 ↓, s. 6.
  2. Janik i in. 2012 ↓, s. 39.
  3. Rynkowska 1970 ↓, s. 7.
  4. a b Dariusz Kędzierski: Ulice Łodzi. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2009, s. 85. ISBN 978-83-61253-45-7.
  5. a b Narutowicza Gabriela. W: Baza: Ulice Łodzi [on-line]. WiMBP w Łodzi. [dostęp 2020-11-15].

Bibliografia

  • Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0.
  • Maciej Janik, Jacek Kusiński, Mariusz Stępniewski, Zdzisław Szambelan: Łódź na mapach 1793–1939. Wyd. I. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2012. ISBN 978-83-927666-3-6.

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Ikona ulica z lewej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z lewej
Ikona ulica deptak.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy skrzyżowanej z deptakiem
Traffic lights icon.svg
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Ikona ulica koniec T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Ikona ulica z prawej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z prawej