Ulice i place w Braniewie

Plan Braniewa z 1635 roku z wytyczonymi ulicami Starego Miasta
Marktstraße (ul. Kościuszki)
Amfiteatr im. Henryka Mrozińskiego
Rondo gen. Andersa (nazwane 1998)
ul. Botaniczna
pl. ks. Brandysa
ul. Dembińskiego
ul. Długa
Plac Grunwaldu
ul. Hozjusza
ul. Katedralna
ul. Kromera
ul. Maratońska
ul. Portowa
ul. Sikorskiego
ul. Stefczyka
ul. Szkolna
ul. Wileńska
pl. Wolności
ul. Zamkowa

Historia do 1945

Ulice Braniewa były od czasów średniowiecza do ery komunikacji samochodowej wąskie i ciasne, tak samo jak w innych tej rangi miastach. Tylko niektóre miały utwardzoną nawierzchnię. Nie posiadały oficjalnych nazw, opisów ani numerów. Nie oznaczało to wcale, iż nazw ulic czy też dzielnic wówczas nie używano. Przeciwnie – nazwy poszczególnych ulic występują w źródłach już od czasów średniowiecza i niektóre z nich zachowano w niezmienionej formie podczas oficjalnego nadawania mian[1][2].

W 1802 ulice Braniewa zostały rozświetlone pierwszymi latarniami[3]. W 1818 władze ponumerowały budynki w mieście i to zarówno mieszkalne, jak i te o innym charakterze, a także inne grunty, zakładając w tym celu księgę wieczystą miasta. Nazwy ulicom w Braniewie zostały nadane urzędowo w 1845 roku[3]. Był ku temu już czas, gdyż miasto po połączeniu Starego Miasta i prawobrzeżnego Nowego Miasta liczyło już łącznie osiem i pół tysiąca mieszkańców i dalej szybko się rozrastało[4].

W I połowie XX w. miasto się nadal dynamicznie rozwijało i rozbudowywało. Na obrzeżach miasta powstawało wiele nowych ulic, którym często nadawano nazwy wielkich postaci związanych z miastem, jak np.: Wichmannstraße, Arendtstraße, Flemingstraße, Seeligerstraße, Sydathstraße[5].

Po zagarnięciu władzy przez nazistowską partię NSDAP (Machtergreifung), w latach 1933–1935 roku nazwy poszczególnych ulic ulegały zmianie. I tak zmienione zostały nazwy ulic: Berliner Straße na Ludendorffstraße, Neue Dammstraße na SA-Straße, Marktstraße na Hindenburgstraße, Vorstädtischer Markt na Adolf-Hitler-Platz, Am Stadtpark na Horst-Wessel-Platz, Logenstraße na Otto-Weinreich-Straße[6].

Historia od 1945

Kolejną zmianę przyniósł koniec II wojny światowej. Już kilka miesięcy wcześniej, bo w lutym 1945 r., na konferencji jałtańskiej zdecydowano o likwidacji Prus Wschodnich i przyznaniu Braniewa Polsce. 20 marca 1945 miasto zajęły wojska radzieckie. Pod koniec maja 1945 zaczęli napływać polscy osadnicy. 7 lipca 1945 władza w Braniewie została przejęła przez polską administrację. Posługiwanie się językiem polskim wymusiło również nazywanie ulic w tym języku. Nie odtworzono i nie nazwano wielu przedwojennych ulic, gdyż brakowało planu, zapału, funduszy, a także nie było potrzeby w wyludnionym przez wojnę mieście. Zatracono po wojnie nie tylko cenną architekturę miasta, ale i średniowieczny układ wielu uliczek. Oficjalne nazwy ulicom zostały nadane dopiero w 1947 roku. Dokonała tego specjalna komisja Miejskiej Rady Narodowej w składzie: Roman Grynberg, Stanisław Rojek, Zygmunt Rarok, Longin Maliński i Wincenty Wiśniewski. Pewne dystansowanie się do ideologii sowieckiego komunizmu uwidacznia się w nazewnictwie ulic – zmieniono nazwy ul. Stalina na „tylko” ul. Bohaterów Stalingradu oraz ul. Wandy Wasilewskiej na ul. gen. Świerczewskiego[7].

Ostatnią znaczną zmianę w nazewnictwie ulic Braniewa przyniosły przemiany ustrojowe 1989 roku. Z dniem 1 grudnia 1990 zniknęło z krajobrazu miasta siedem nazw ulic i placów, których patroni byli kojarzeni z poprzednim systemem – tj. ulice Zwycięzców, Lenina, Partyzantów, Bohaterów Stalingradu, Świerczewskiego, Hanki Sawickiej i plac Skowrońskiego. Zastąpiono je nazwami bohaterów narodowych III RP (ul. Grota Roweckiego, ul. Sikorskiego, pl. Piłsudskiego), w następnych latach pojawił się również, dotychczas niemal nieobecny, patronat osób duchownych (ul. Protmann, ul. Kromera, pl. ks. Brandysa). Ostatnie uchwały Rady Miejskiej w Braniewie dotyczyły nazywania bezimiennych ulic i placów lub nowo utworzonych[8][9][10][11][12].

Alfabetyczna lista ulic i placów w Braniewie (2022 rok)
Nazwa ulicyNazwa ulicy do 1945 roku, o ile nie podano inaczejŹródło
ul. 1 MajaSchichauer Weg[13]
ul. 700-lecia
ul. 9 MajaRitterstraße[13]
ul. Akacjowanowo utworzona w 2022[8]
Amfiteatr im. Henryka MrozińskiegoPflaumengrund, po wojnie otrzymał imię w 2016[14]
rondo im. gen. Władysława Andersanazwane 6 maja 1998[12]
ul. Armii KrajowejSeeligerstraße, ul. Zwycięzców do 1990,

od 1 grudnia 1990 ul. Armii Krajowej

[13][15]
ul. Krzysztofa Kamila Baczyńskiegonowo utworzona w 1991[16]
ul. Jana Bażyńskiegonowo utworzona w 1991[16]
ul. Józefa BemaSeydlitzstraße[13]
ul. BłotnaPetershagener Weg[13]
ul. BotanicznaStiftsweg, Am Stadtgraben (część)[13]
pl. ks. Prałata Tadeusza BrandysaNazwany w 2010[17]
ul. BrzozowaFliederweg[13]
ul. Bursztynowanowo utworzona w 2018[9]
ul. Fryderyka Chopinanowo utworzona w 2017[10]
ul. Cichanowo utworzona w 1991[16]
ul. Dąbrowskiego
ul. DembińskiegoZiethenstraße[13]
ul. DługaProf. Thienemann-Straße[13]
ul. DrewnianaHolzstraße[13]
ul. DrozdowaSalzburger Straße[13]
ul. Dworzec KolejowyAm Bahnhof[13]
ul. ElbląskaLudendorffstraße/ Berliner Straße[13]
ul. FromborskaBerliner Straße (część), Vor dem hohen Tore[13][3]
ul. GdańskaLanggasse, po wojnie wydłużona o część Vorstädtischer Markt[13][18]
ul. Gizewiusza
ul. gen. Grota Roweckiegoul. Hanki Sawickiej do 1990,

od 1 grudnia 1990 ul. gen. Grota Roweckiego

[15]
pl. GrunwalduTeichstraße[13]
ul. Gustawa Gizewiusza
ul. Grzybowa
ul. HozjuszaFischergatz, Poststraße (po wybudowaniu poczty)[13]
ul. Jaśminowanowo utworzona w 2022[19]
ul. Jachtowanowo utworzona 16 października 1984[20]
ul. JagiełłyBruno-Schaffrinski-Straße[13]
ul. JaskółczaKarlsbader Straße[13]
ul. KajkiKarl-Freyberger-Straße[13]
ul. Katedralna1. Kirchenstraße[13]
ul. KętrzyńskiegoHerbert-Norkus-Straße[13]
ul. KolejowaLindenauer Chaussee[13]
ul. Kołłątaja
ul. KonarskiegoAckerstraße[13]
ul. Kopernika
ul. KościelnaTheaterstraße[13]
ul. KościuszkiMarktstraße (do 1933, 20.04.1933 przemianowana na Hindenburgstr.)

dalej jako Ermländische Straße, potem Bahnhofstraße (do 1945)

[13][21]
ul. KrasickiegoFlemingstraße[13]
ul. Marcina Kromeraczęść ul. Gdańskiej do 1994,

od 1 lipca 1994 ul. Kromera została wydzielona z ul. Gdańskiej

[18]
ul. KrólewieckaKönigsberger Straße (do 1945), Stalina (do 1947), Bohaterów

Stalingradu (do 1990), Królewiecka od 1 grudnia 1990

[13][15]
ul. Krótka
ul. KwiatowaFeldstraße[13]
ul. LipowaGerberstraße[13]
ul. Lisia1. Hofgasse[13]
ul. ŁącznikowaBrauerstraße[13]
ul. ŁąkowaKanonenberg[13]
ul. Maratońskanowo utworzona w 2022[22]
ul. MagazynowaSprindgasse[13]
ul. MalinowaSchleusenstraße[13]
ul. Jana Matejkinowo utworzona 29 października 1985[23]
ul. MarynarskaSchulstraße[13]
ul. MielczarskiegoSimon-Wichmann-Straße[13]
ul. MłynarskaMühlenstraße[13]
ul. MokraAm Graben
ul. MoniuszkiRodelshöferstraße[13]
ul. MorskaNeue Dammstraße (zbudowana w dzisiejszym przebiegu w l. 1805–1824 – stąd określenie „nowa”), po 1933 SA-Straße[13][24][6]
ul. MrągowiuszaFritz-Thienemann-Straße[13]
ul. MrówczaEgerländer Straße[13]
ul. NadbrzeżnaTreideldamm, Weg an der Passarge zur Kreuzkirche[13]
ul. Nowopasłęckanowo utworzona 16 października 1984[20]
ul. OgrodowaGärtnerstraße[13]
ul. Olimpijskanowo utworzona w 2012[25]
ul. OlsztyńskaMehlsacker Straße[13]
ul. Elizy Orzeszkowejnowo utworzona w 2018[26]
ul. ParkowaGartenstraße (przed wojną dłuższa, przy Gartenstr. 10 położony był browar)[13][27]
ul. PCKKreuzstraße, Krzyżowa (1945)[13]
ul. Piaskowa
ul. PieniężnegoOtto-Reinke-Straße[13]
pl. Józefa PiłsudskiegoVorstädtischer Markt (do 1933, 20.04.1933 przemianowana na A.-H. Platz.), po wojnie pl. Skowrońskiego, od 1 grudnia 1990 pod obecną nazwą[13][15][21]
ul. PiwnaTöpferweg, Töpfergang[13]
ul. Portowa
ul. bł. Reginy ProtmannKlosterstraße, po wojnie ul. Basztowa, od 2002 ul. bł. Reginy Protmann[13][28]
ul. PrzemysłowaLogenstraße, od 1935 Otto-Weinreich-Straße[13]
ul. RejaMemeler Straße, Lenina (do 1990), ul. Reja od 1 grudnia 1990[13][15]
ul. RóżanaRosenweg[13]
ul. RzemieślniczaFließstraße[13]
ul. SądowaJohannisstraße (część), Am Stadtpark (część)[13]
ul. SikorskiegoMalzstraße (do 1945), ul. Świerczewskiego (do 1990),

od 1 grudnia 1990 ul. Sikorskiego

[13][15]
ul. Skośna
ul. Słonecznanowo utworzona w 1991[16]
ul. SłowiczaReichenberger Straße[13]
ul. Smutna
ul. SowińskiegoScharnhorststraße[13]
ul. SpacerowaGrünestraße[13]
ul. SportowaAngerstraße (Weg nach Wecklitzmühle)[13]
ul. StaszicaBraunschweiger Straße[13]
ul. StefczykaZagerer Weg[13]
pl. Strażackizawierał wiele ulic, których nie odtworzono po wojnie
ul. Sucharskiego
Skwer Sybirakównazwany w 1998[29]
ul. SzkolnaRegitter Weg[13]
ul. ŚwiętojańskaJohannisstraße[13]
ul. ŚwiętokrzyskaKlenauer Weg[13]
ul. TrauguttaErich-Koch-Straße[13]
ul. WałowaAm Stadtgraben
ul. WarmińskaHansastraße[13]
ul. WąskaNeustädtische Kirchenstraße[13]
ul. WiejskaAuestraße[13]
ul. WileńskaTannenbergstraße, Partyzantów (do 1990),

od 1 grudnia 1990 ul. Wileńska

[13][15]
ul. WodnaWasserstraße[13]
al. Wojska PolskiegoYorkstraße[13]
pl. WolnościAm Stadtpark, po 1933 Horst-Wessel-Platz[13]
ul. WspólnaDanziger Straße[13]
ul. ZamkowaSchloßstraße, po wojnie otrzymała własną nazwę w 2015[11]
ul. ZielonaArendt-Straße[13]
ul. Żeglarskanowo utworzona 16 października 1984[20]
ul. ŻeromskiegoSydath-Straße[13]
Przykład nieodtworzonych ulic Braniewa – teraz plac Strażacki
Przykład nienazwanej ulicy po wojnie (Schanzengasse)
Przykład nieodtworzonej ulicy Gartenstraße (teren browaru)

Nieodtworzone lub nienazwane współcześnie ulice i place

  • Bergstraße (między Morską a Pasłęką, tuż za browarem)
  • Breitestraße (plac Strażacki)
  • Collegienstraße, od 1930 Kollegienstraße (przedłużenie Hozjusza do kolegium jezuickiego)
  • Fleischerstraße (bloki należące do ul. Kościuszki)
  • Fließstraße – równoległa do ul. Konarskiego
  • Feuerstraße (plac Strażacki)
  • Fischmarkt (targowisko miejskie)
  • Gartenstraße (między Morską a Browarem)
  • Himmelsleiter (schody przy Baszcie do fosy)
  • Junkerstraße (plac Strażacki)
  • Kastanienalleee (tuż za browarem)
  • Lindenstraße (bloki należące do ul. Kościuszki)
  • Moenkestraße (za sądem do Spacerowej)
  • Mauerstraße (między Gdańską 6 a 10)
  • Schanzengasse – przed 1818 jako „An den Schanzen” oraz „hinter dem Rohrteich”, po 1945 nienazwana, współcześnie chodnik pomiędzy placem Wolności a ul. Portową
  • Schmiedestraße (plac Strażacki)

Przypisy

  1. Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916.
  2. Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 239.
  3. a b c Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916, s. 711.
  4. Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 196.
  5. Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 227.
  6. a b Stadt Braunsberg im Ermland: ein Familienbuch, von Walter Merten, 1976, s. 30.
  7. Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 247–264.
  8. a b Uchwała nr XXXIV/335/22 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 13 kwietnia 2022 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie miasta Braniewa.
  9. a b Uchwała nr II/7/18 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie miasta Braniewa.
  10. a b Uchwała nr XXXII/229/17 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 24 maja 2017 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie miasta Braniewa.
  11. a b Uchwałą nr XV/77/15 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 28 października 2015 r. ulicy biegnącej w kierunku Wieży Bramnej nadano nazwę ul. Zamkowej.
  12. a b Uchwała Rady Miejskiej w Braniewie nr LXV/218/98 z dnia 6 maja 1998 r. w sprawie nadania rondu w Braniewie imienia generała Władysława Andersa.
  13. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by Heimatseite der Kreisgemeinschaft Braunsberg/Ostpreussen e.V., Braunsberg (Ermland) – Straßenverzeichnis von Braunsberg polnisch-deutsch.
  14. Odsłonią tablicę. Amfiteatr imienia burmistrza, Portal Braniewo, 24 maja 2016 [dostęp 2022-07-06] (pol.).
  15. a b c d e f g Uchwała nr VI/36A/90 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 22 sierpnia 1990 roku w sprawie zmiany nazw ulic miasta Braniewa (§ 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 grudnia 1990 roku.).
  16. a b c d Uchwała nr XIII/58/91 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 20 lutego 1991 roku w sprawie nadania nazw nowo powstałym ulicom miasta Braniewa (§ 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia).
  17. Uchwała nr XXXV/220/10 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 31 marca 2010 r. w sprawie nadania nazwy placowi na terenie miasta Braniewa.
  18. a b Uchwała nr LI/272/94 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 12 maja 1994 r. w sprawie nadania nazwy ulicy miasta Braniewa (§ 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 lipca 1994 r.).
  19. Uchwała nr XXXIV/333/22 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 13 kwietnia 2022 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie miasta Braniewa.
  20. a b c Uchwała nr II/9/84 Miejskiej Rady Narodowej w Braniewie z dnia 16 października 1984 r. w sprawie nadania nazwy ulic w mieście Braniewie (§ 5 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia).
  21. a b Ludwig Kayser: „Das erste der tausend Jahre”, www.braunsberg-ostpreussen.de [dostęp 2021-03-04].
  22. Uchwała nr XXXIV/334/22 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 13 kwietnia 2022 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie miasta Braniewa.
  23. Uchwała nr VIII/34/85 Miejskiej Rady Narodowej w Braniewie z dnia 29 października 1985 roku w sprawie nadania nazwy ulicy w mieście Braniewie (§ 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia).
  24. Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916, s. 709.
  25. Uchwała nr XIX/129/12 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 11 września 2012 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie miasta Braniewa.
  26. Uchwała nr XLIV/318/18 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 20 czerwca 2018 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie miasta Braniewa.
  27. Albert Gieseler -- Bergschlößchen Aktien-Bierbrauerei, www.albert-gieseler.de [dostęp 2022-07-06].
  28. PATRONKA MIASTA BRANIEWA, katarzynki.org.pl [dostęp 2022-07-05].
  29. Uchwała Rady Miejskiej w Braniewie nr LXV/219/98 z dnia 6 maja 1998 r. w sprawie nadania rondu w Braniewie imienia generała Władysława Andersa.

Media użyte na tej stronie

Braniewo ul. Królewiecka.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Królewiecka
Braniewo, Wikielec, Piekiełko, młyn Arnolda Wecklitzmühle.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo, Wikielec, Piekiełko, młyn Arnolda Wecklitzmühle
Braniewo plac ks. Brandysa.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo plac ks. Brandysa
Braniewo ul. Wileńska przedmieście Koźlin, rok 2021.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Wileńska przedmieście Koźlin, rok 2021
Braniewo ul. Elbląska 5.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Elbląska
Braniewo plac Wolności.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo plac Wolności
Braniewo ul. Kromera.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Kromera
Braniewo rondo im. gen. Władysława Andersa 6.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo rondo im. gen. Władysława Andersa
Spichlerz w Braniewie.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Spichlerz w Braniewie nad Pasłęką
Braniewo ul. Sikorskiego.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Sikorskiego
Braniewo plac Grunwaldu.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo plac Grunwaldu
Braniewo ul. Stefczyka Dino 2022.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Stefczyka Dino 2022
Plan Braniewa1635 2020 duży.jpg
Plan Braniewa 1635 miedzioryt Paul Stertzel, Conrad Götke
Braniewo Miejska Biblioteka Publiczna w Braniewie 2.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo Miejska Biblioteka Publiczna w Braniewie, Braniewskie Centrum Kultury, Dwór Artusa, 2021
Braniewo ul. Dembińskiego osiedle wojskowe.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Dembińskiego osiedle wojskowe
Braniewo Spichlerz Mariacki.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo Spichlerz Mariacki
Braniewo Browar 2021.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo Browar 2021
Braniewo Plac Strażacki.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo Plac Strażacki
Braniewo ul. Szkolna szkoła rolnicza 1912.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Szkolna szkoła rolnicza budynek z 1912, styczeń 2021
Braniewo ul. Hozjusza 1 poczta.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Hozjusza 1 poczta
Braniewo pl. Piłsudskiego starostwo powiatowe 2.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo pl. Piłsudskiego starostwo powiatowe
Braniewo ul. Maratońska 2022.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Maratońska 2022
Pałacyk Potockiego Braniewo.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dom Konwertytów Pałacyk Potockiego Braniewo
Klasztor Braniewo 02.06.2022.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Klasztor Braniewo 02.06.2022
Braniewo ul. Gdańska 2022.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo ul. Gdańska 2022
Braniewo amfiteatr 2022.jpg
Autor: Aleksander Durkiewicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Braniewo amfiteatr 2022 występ Viki Gabor
Braunsberg Marktstr.jpg
Braniewo, Braunsberg (Opr.), Marktstr., about 1900