Ultimate Fighting Championship

Ultimate Fighting Championship, UFC – amerykańska organizacja mieszanych sztuk walki (MMA) założona w 1993 roku. Pojedynki odbywają się w ośmiokątnym ringu otoczonym siatką, zwanym oktagonem.

Logo organizacji UFC.

Historia

Pierwsze zawody Ultimate Fighting Championship zostały zorganizowane przez Arta Davie i Roriona Gracie. UFC 1 odbyło się 12 listopada 1993 roku w Denver w stanie Kolorado. Wzięli w nich udział: sumita, bokser, mistrz świata w savate (będący też mistrzem Europy w kyokushin), dwóch kick-boxerów, praktyk kempo, mistrz Pancrase oraz zawodnik brazylijskiego jiu-jitsu Royce Gracie. Gracie wygrał cały turniej, a także późniejsze UFC 2 i UFC 4 (walczył i w UFC 3, wygrał pierwszą walkę, lecz wycofał się ze względu na udar cieplny)^[1]. Początkowe edycje były zbliżone pod względem minimum reguł do turniejów vale tudo. Popularność tychże walk gwałtownie się zwiększała, co zwróciło uwagę amerykańskich władz. Wielkim przeciwnikiem UFC w tamtych latach był senator John McCain, który jawnie sprzeciwiał się organizowaniu gal na terenie USA. Zapoczątkował nawet kampanię przeciw UFC, rozsyłał listy do gubernatorów stanów z prośbą zakazania organizowania gal UFC oraz podobnych imprez^[2]. W odpowiedzi na krytykę UFC zaczęto wprowadzać szereg ograniczeń i modyfikacji, m.in.^[3]:

• sędzia otrzymał prawo zatrzymywania walki (od UFC 3)
• wprowadzono kategorie wagowe (UFC 12)
• obowiązkowo zawodnicy musieli walczyć w rękawicach ochronnych oraz zabroniono kopania w głowę leżącego przeciwnika (UFC 14)
• zabroniono uderzeń głową i ciosów w krocze (UFC 15)
• wprowadzono 5-minutowe rundy (UFC 21)

W 2001 roku organizacja została zakupiona przez spółkę Zuffa, należącą do braci Fertita, przedsiębiorców z branży hazardowej z Las Vegas za sumę 2 milionów USD. Prezydentem UFC został Dana White^[4]. Mimo że UFC była dominującą organizacją na terenie Ameryki, globalnie pozostawała ówcześnie w cieniu japońskiej Pride Fighting Championships, która dysponowała znacznymi środkami finansowymi i większość najlepszych zawodników walczyła w jej szeregach. W roku 2006 sytuacja zaczęła się odwracać. PRIDE straciła kontrakt ze stacją telewizyjną Fuji TV, głównie w wyniku pomówień dotyczących związków z Jakuzą^[5][6], natomiast UFC rozwinęła się dzięki kontraktowi z telewizją Spike TV oraz popularności show The Ultimate Fighter. Stopniowo zaczęła ściągać do siebie najlepszych zawodników z innych organizacji, w tym także z PRIDE FC.

Ostatnim krokiem w wyeliminowaniu konkurencji było kupienie 27 marca 2007 roku PRIDE przez Zuffę^[7]. Wkrótce potem PRIDE FC przestało funkcjonować.

28 października 2010 roku prezydent UFC Dana White ogłosił, że federacja World Extreme Cagefighting zostanie wchłonięta przez UFC^[8]. WEC od 2006 roku była siostrzaną organizacją UFC, również należącą do spółki braci Fertitta – Zuffa, LLC. Istniejąca od 2001 roku organizacja, począwszy od 2006 roku i zmian wprowadzonych przez nowych właścicieli ograniczyła się do organizowania walk w lżejszych kategoriach wagowych (lekkiej, piórkowej i koguciej). Ostatnia gala WEC odbyła się 16 grudnia 2010 roku. Proces połączenia obu organizacji zakończył się na początku 2011 roku. Mistrzowie WEC w wadze piórkowej (Jose Aldo) i koguciej (Dominick Cruz) stali się automatycznie mistrzami UFC.

12 marca 2011 roku Dana White ujawnił, że Zuffa kupiła udziały głównego rywala UFC na amerykańskim rynku – Strikeforce. White ogłosił, że Strikeforce będzie działać nadal jako niezależna spółka, a Scott Coker będzie dalej pełnić rolę jej prezydenta^[9]. Ostatnia gala tej organizacji odbyła się 12 stycznia 2013 roku^[10], po czym jej zawodnicy zostali włączeni do UFC, a mistrzyni Strikeforce w wadze koguciej, Ronda Rousey została mianowana mistrzynią UFC.

W sierpniu 2011 roku UFC podpisała 7-letni kontrakt z czołową amerykańską siecią telewizyjną, Fox^[6].

23 lutego 2013 na gali UFC 157 miała miejsce pierwsza w historii organizacji walka kobiet. W walce o mistrzostwo w wadze koguciej zmierzyły się Ronda Rousey i Liz Carmouche^[11].

27 grudnia 2013 została uruchomiona internetowa platforma UFC Fight Pass umożliwiająca oglądanie na żywo (po uiszczeniu opłaty) poszczególnych gal (m.in. z cyklu Fight Night) oraz udostępniająca wszystkie archiwalne gale m.in. UFC, WEC, PRIDE oraz Strikeforce^[12]. W lipcu 2015 na UFC Fan Expo poinformowano o poszerzeniu oferty o transmisję i bibliotekę m.in. gal King of the Cage oraz Pancrase.

Na początku czerwca 2014 roku nawiązano współpracę z żeńską organizacją MMA, Invicta Fighting Championships. Umowa obejmuje transmisję gal na Fight Passie oraz możliwość transferu zawodniczek z Invicta do UFC^[13].

2 grudnia 2014 roku UFC i Reebok zorganizowały wspólną konferencję prasową, podczas której ogłoszono współpracę federacji ze światowym producentem odzieży sportowej na najbliższych sześć lat i w związku z tym porozumieniem wprowadzono ujednolicenie strojów zawodników począwszy od lipca 2015. Pierwszą imprezą, podczas której każdy z zawodników musiał być ubrany w odzież firmy Reebok była gala UFC 189 w Las Vegas, gdzie w walce wieczoru Conor McGregor zdobył tymczasowy pas mistrza wagi piórkowej, pokonując przez techniczny nokaut Chada Mendesa. Wraz z nową umową wycofano możliwość, którą miał do tej pory każdy zawodnik, mianowicie umieszczenie logotypów własnych, indywidualnych sponsorów na spodenkach, co było przyczyną dużych kontrowersji, ponieważ zwłaszcza w przypadku zawodników mających za sobą po kilka walk pod szyldem UFC pieniądze od Reeboka okazały się być kwotą znacznie mniejszą, niż ta którą zawodnik otrzymywał od swoich indywidualnych sponsorów^[14][15].

Zasady wypłat sponsorskich od firmy Reebok, po każdej stoczonej walce:

• zawodnik, który ma na koncie mniej niż 5 walk w UFC otrzymuje 2500 dolarów
• 6-10 walk – 5 tys. $
• 11-15 walk – 10 tys. $
• 16-20 walk – 15 tys. $
• 21 i więcej walk – 20 tys. $
• pretendent do tytułu – 30 tys. $
• mistrz – 40 tys. $

5 marca 2016 Conor McGregor stał się najlepiej opłacanym zawodnikiem MMA na świecie, otrzymując za swój pojedynek z Nathanem Diazem na UFC 196 podstawową gażę w wysokości 1 miliona USD^[16][17].

Oktagon (UFC 74)

Na tej samej gali – UFC 196 – organizacja zbliżyła się także do rekordu sprzedanych pakietów PPV, z jubileuszowej gali UFC 100, który wówczas wyniósł 1 600 000 abonentów płatnej telewizji, którzy zdecydowali się wykupić transmisję. UFC tylko 10 razy udało się przekroczyć granicę miliona sprzedanych PPV, ponadto na 5 galach było ku temu blisko^[18]:

Jubileuszowa gala UFC 200 wygenerowała zysk z bramki w okolicach 10 700 000 USD, co jest aktualnie rekordową sumą uzyskaną podczas zawodów MMA w Stanach Zjednoczonych^[19].

11 lipca 2016, Dana White poinformował media o sprzedaży większościowych udziałów UFC grupie kapitałowej WME-IMG za sumę 4 miliardów USD. Według zapewnień, nadal będzie sprawował stanowisko prezydenta organizacji^[20][21].

Wśród niemal powszechnego zatrzymania zawodów sportowych na całym świecie turniej UFC 249, zaplanowany na 18 kwietnia 2020 r., pozostał jedną z niewielu nadziei fanów sportu i bukmacherów. Krążyło wokół niego wiele plotek, ale teraz wszystko całkowicie się ułożyło – turniej został ostatecznie odwołany.

Zostało to ogłoszone przez szefa ligi Dana White’a. W swoim odwołaniu nazwał jedyny powód odwołania turnieju ogólnoświatowym rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19. I nie zauważył, że „z góry” istniała uparta rekomendacja, aby odmówić zorganizowania zawodów. Kolejne kilka turniejów serii zostanie anulowanych^[22].

Zasady^[23]

Reguły UFC

Reguły zostały przyjęte przez Nevada State Athletic Commission 23 lipca 2001 roku:

• każda walka oprócz walki o mistrzostwo liczy 3 rundy
• walka o mistrzostwo i walki wieczoru liczą 5 rund
• każda runda trwa 5 minut
• przerwa pomiędzy rundami trwa 1 minutę
• od UFC 138, wszystkie walki wieczoru na wszystkich galach, odbywają się na dystansie 5 rund

Sposoby wyłonienia zwycięzcy

• poddanie (odklepanie, słownie lub decyzja narożnika)
• nokaut
• techniczny nokaut
• decyzja sędziów
• dyskwalifikacja

Akcje zabronione

• uderzanie głową
• każdy atak na oczy
• gryzienie
• szarpanie lub pociąganie za włosy
• zahaczanie (polega na zrobieniu „haka” z palca bądź z kilku palców i włożeniu ich do ust przeciwnika, a następnie ciągnięciu)
• wszelkie ataki na krocze
• bezpośredni atak na kręgosłup, obojczyk oraz tył głowy
• uderzenia z góry dolną częścią łokcia
• uderzenie w gardło, oraz łapanie tchawicy
• szczypanie, drapanie itp.
• kopanie głowy leżącego lub klęczącego przeciwnika
• naskakiwanie (nogą) na leżącego przeciwnika (ang. stomp)
• kopanie piętami po nerkach
• dźwignie na małe stawy (np. palce)
• wyrzucanie przeciwnika poza ring
• wkładanie palców w otwarte rany przeciwnika
• przytrzymywanie spodenek lub rękawic przeciwnika
• plucie
• trzymanie siatki
• używanie wulgaryzmów na ringu
• atak podczas przerwy
• atak na przeciwnika, pod ochroną sędziego
• atak po gongu
• świadome lekceważenie instrukcji oraz samego sędziego
• uporczywe unikanie kontaktu z przeciwnikiem
• symulowanie kontuzji

Bonusy

Od 2006 poza podstawowymi gażami od organizacji oraz sponsorów, zawodnicy mogą zostać nagrodzeni przez włodarzy bonusami finansowymi w wysokości 50 tys. USD w trzech kategoriach – za nokaut, poddanie oraz walkę wieczoru.

• Bonus za walkę wieczoru: Przyznawany dwóm zawodnikom, którzy stoczyli najbardziej imponującą walkę na karcie^[24].

• Bonus za nokaut wieczoru: Przyznawany zawodnikowi z najbardziej imponującym nokautem/technicznym nokautem^[25].

• Bonus za poddanie wieczoru: Przyznany wojownikowi z najbardziej imponującym poddaniem^[26].

• Bonus za występ wieczoru: 11 lutego 2014 roku UFC ogłosiło modyfikację premii. Od czasu UFC Fight Night 36, UFC przyznaje bonusy za walkę wieczoru każdemu z zawodników w najlepszej walce wieczoru, a także dodatkowe bonusy za występ wieczoru. Bonusy za występ wieczoru przyznawane są sportowcom, którzy przedstawią najlepsze i najbardziej ekscytujące indywidualne występy. Bonusy za nokaut i poddanie wieczoru zostały zniesione, a kwoty bonusów pozostały na poziomie 50 tys. USD^[27].

Zawodnicy z największą liczbą bonusów

Laureaci (z ośmioma lub więcej nagrodami)

Laureatki (z trzema lub więcej nagrodami)

Kategorie wagowe

Kenny Florian podczas oficjalnego ważenia przed galą UFC 131 (10 czerwca 2011)

Aktualnie UFC posiada 12 kategorii wagowych, 8 męskich i 4 kobiece^[28]:

Męskie

• ciężka – do 120,2 kg (265 lb; 18,93 st)
• półciężka – do 93 kg (205 lb; 14,6 st)
• średnia – do 83,9 kg (185 lb; 13,21 st)
• półśrednia – do 77,1 kg (170 lb; 12,14 st)
• lekka – do 70,3 kg (155 lb; 11,07 st)
• piórkowa – do 65,8 kg (145 lb; 10,36 st) (od 2010)
• kogucia – do 61,2 kg (135 lb; 9,64 st) (od 2010)
• musza – do 56,7 kg (125 lb; 8,93 st) (od 2011)

Kobiece

• piórkowa – do 65,8 kg (145 lb; 10,36 st) (od 2016)^[29][30]
• kogucia – do 61,2 kg (135 lb; 9,64 st) (od 2012)
• musza – do 56,7 kg (125 lb; 8,93 st)^[31]
• słomkowa – do 52,2 kg (115 lb; 8,22 st) (od 2014)

W latach 2001–2010 obowiązywał podział na 5 kategorii:

• ciężka – do 120 kg
• półciężka – do 93 kg
• średnia – do 84 kg
• półśrednia – do 77 kg
• lekka – do 70 kg

W latach 1997–2001 obowiązywał podział na 4 kategorie:

• ciężka – do 120 kg
• średnia – do 93 kg
• lekka – do 77 kg
• kogucia – do 70 kg

Aktualni mistrzowie

Walki o mistrzostwo UFC w poszczególnych kategoriach wagowych rozgrywane są od 1997 roku. Obecnymi mistrzami są^[32]:

Kategoria	Waga	Mistrz	Od	Obrony tytułu
Ciężka	do 120,2 kg (265 lb; 18,93 st)	Francis Ngannou	27 marca 2021 (UFC 260)	1
Półciężka	do 93 kg (205 lb; 14,6 st)	Glover Teixeira lub Jamahal Hill	21 stycznia 2023 (UFC 283)
Średnia	do 83,9 kg (185 lb; 13,21 st)	Alexsandro Pereira	12 listopada 2022 (UFC 281)	0
Półśrednia	do 77,1 kg (170 lb; 12,14 st)	Leon Edwards	20 sierpnia 2022 (UFC 278)	0
Lekka	do 70,3 kg (155 lb; 11,07 st)	Isłam Machaczew	22 października 2022 (UFC 280)	0
Piórkowa	do 65,8 kg (145 lb; 10,36 st)	Alexander Volkanovski	14 grudnia 2019 (UFC 245)	4
Kogucia	do 61,2 kg (135 lb; 9,64 st)	Aljamain Sterling	6 marca 2021 (UFC 259)	2
Musza	do 56,7 kg (125 lb; 8,93 st)	Deiveson Figueiredo	23 stycznia 2022 (UFC 270)	0
Musza (Tymczasowy)	do 56,7 kg (125 lb; 8,93 st)	Brandon Moreno	30 lipca 2022 (UFC 277)	0
Kategoria Kobiet	Waga	Mistrzyni	Od	Obrony tytułu
Piórkowa	do 65,8 kg (145 lb; 10,36 st)	Amanda Nunes	29 grudnia 2018 (UFC 232)	2
Kogucia	do 61,2 kg (135 lb; 9,64 st)	Amanda Nunes	30 lipca 2021 (UFC 277)	0
Musza	do 56,7 kg (125 lb; 8,93 st)	Walentina Szewczenko	8 grudnia 2018 (UFC 231)	7
Słomkowa	do 52,2 kg (115 lb; 8,22 st)	Zhang Weili	12 listopada 2022 (UFC 281)	0

Lista mistrzów UFC

• Lista mistrzów Ultimate Fighting Championship

Galeria Sław

Od 2003 roku włodarze UFC nagradzają najbardziej zasłużone osoby związane z MMA i organizacją włączając je do tzw. galerii sław (ang. Hall of Fame)^[33].

• Aktualna lista członków galerii sławy UFC

Polacy w UFC

Wraz z rozwojem MMA polscy fani doczekali się także swoich rodaków. Pierwszym zakontraktowanym Polakiem w UFC był Tomasz Drwal, który podpisał umowę w 2007 roku. „Goryl” wygrał trzy walki (Ivan Serati, Mike Ciesnolevicz i Drew McFedries) i tyle samo razy schodził z oktagonu pokonany (z Thiago Silvą, Rousimarem Palharesem i Davidem Branchem). Drwal po dwóch porażkach z rzędu został zwolniony w 2010 roku.

W 2010 roku na skutek wchłonięcia przez UFC organizacji WEC zawodnikiem UFC został Maciej Jewtuszko. „Irokez” stoczył w niej jedną walkę. Na UFC 127 przegrał z Curtem Warburtonem. Po walce został zwolniony.

Wraz z pojawieniem się informacji o ekspansji UFC na Europę oraz planach organizacji gali w Polsce na galach UFC zaczęli debiutować następni zawodnicy z Polski.

Joanna Jędrzejczyk podczas gali UFC 185 pokonała Carlę Esparzę, dzięki czemu zdobyła tytuł mistrzowski w wadze słomkowej. Tym samym została trzecim europejskim (po Andreju Arłouskim i Basie Ruttenie) mistrzem UFC (pierwsza kobieca mistrzyni). Dodatkowo „JJ” za swój występ została uhonorowana bonusem (50 tys. USD) za występ wieczoru^[34] oraz awansem na pierwsze miejsce w światowym rankingu^[35].

Obecni polscy zawodnicy

• Marcin Tybura: 10-6 (kat. ciężka)^[36]
• Jan Błachowicz: 12-6 (kat. półciężka)^[37] – pierwszy Polak który został mistrzem UFC
• Michał Oleksiejczuk: 6-3. 1NC (kat. półciężka, kat. średnia)^[38]
• Marcin Prachnio: 2-4 (kat. półciężka)^[39]
• Karolina Kowalkiewicz-Zaborowska: 6-7 (kat. słomkowa)^[40] – była pretendentka do tytułu
• Mateusz Gamrot: 4-2 (kat. lekka)^[41]
• Łukasz Brzeski: 0-1 (kat. ciężka)^[42]
• Michał Figlak: 0-1 (kat. lekka)^[43]
• Mateusz Rębecki: 0-0 (kat. lekka)^[44]

Byli polscy zawodnicy

• Tomasz Drwal: 3-3 (2007-2010)^[45]
• Maciej Jewtuszko: 0-1 (2011)^[46]
• Marcin Bandel: 0-2 (2014–2015)^[47]
• Paweł Pawlak: 1-2 (2014–2015)^[48]
• Izabela Badurek: 0-1 (2015)^[49]
• Piotr Hallmann: 2-4 (2014–2015)^[50]
• Marcin Wrzosek: 0-1 (2015)^[51]
• Łukasz Sajewski: 0-3 (2015-2016)^[52]
• Daniel Omielańczuk: 4-5 (2013-2017)^[53]
• Damian Grabowski: 0-3 (2016-2017)^[54]
• Marcin Held: 1-3 (2016-2018)^[55]
• Damian Stasiak: 2-4 (2015-2018)^[56]
• Salim Touahri: 0-3 (2017-2020)^[57]
• Adam Wieczorek: 2-1 (2017-2020)^[58]
• Bartosz Fabiński: 4-3 (2015-2021)^[59]
• Oskar Piechota: 2-3. 1NC (2018-2021)^[60]
• Joanna Jędrzejczyk: 10-5 (2014-2022)^[61] – pierwsza polska mistrzyni i pierwsza Polka w UFC
• Krzysztof Jotko: 11-6 (2013-2022)^[62]

Byli i obecni zawodnicy z polskimi korzeniami

• Krzysztof Soszyński: (kat. półciężka) – Kanada
• Peter Sobotta: (kat. półśrednia) – Niemcy
• Seth Baczynski: (kat. półśrednia) – USA
• Bart Palaszewski: (kat. piórkowa) – USA
• Michael Bisping: (kat. średnia) – Wielka Brytania
• David Zawada: (kat. półśrednia) – Niemcy
• Elizu Zaleski: (kat. półśrednia) – Brazylia
• Tom Aspinall: (kat. ciężka) – Anglia^[63]

Problem z dopingiem

W ostatnich latach dużym problemem UFC stały się afery dopingowe u zakontraktowanych zawodników, które zaczęły narastać w związku z coraz większymi kontrolami komisji sportowych w USA. Na przełomie lat 1999–2001 badania antydopingowe miały charakter wyrywkowy i sondażowy, niewielu zawodników, u których wykryto zażywanie sterydów było karanych, dopiero po maju 2001 zaczęło się to zmieniać w związku z uregulowaniem przepisów w mieszanych sztukach walki w Stanach^[64]. W tym czasie najgłośniejszymi wpadkami były te związane z Joshem Barnettem (2002), Timem Sylvią (2003) i Seanem Sherkem (2007) – wszyscy zawodnicy zostali ówcześnie zawieszeni na kilka miesięcy oraz odebrano im pasy mistrzowskie.

W latach 2010–2015 zaostrzono jeszcze bardziej kontrole antydopingowe, co skutkowało coraz większą liczbą zawodników, u których wykrywano zakazane substancje w organizmie (głównie sterydy anaboliczne – boldenon, nandrolon, drostanolon oraz podwyższony testosteron) mimo wysokich kar finansowych, 9-miesięcznym zawieszeniem oraz zmianami werdyktów na no contest. Na przestrzeni ostatnich lat wielu czołowych zawodników UFC zażywało zabronione środki, m.in. Alistair Overeem^[65], Jake Shields^[66], Nick Diaz^[67], Wanderlei Silva^[68], Chael Sonnen^[69] czy Frank Mir^[70].

By przeciwdziałać fali dopingu w MMA, w maju 2015 Komisja Sportowa stanu Nevada postanowiła zaostrzyć jeszcze bardziej kary za stosowanie dopingu. Zmianom uległy m.in. czasy zawieszenia oraz kary pieniężne, które teraz wynoszą średnio 3 lata za pierwszą wpadkę oraz 30–40% kary pieniężnej, 4 lata za drugą, 40–50% kary pieniężnej oraz dożywotnie zawieszenie i 100% kary pieniężnej za trzecią wpadkę^[71].

Jednymi z pierwszych, którzy zostali ukarani po wprowadzeniu nowych przepisów, byli Nick Diaz oraz Anderson Silva, jednak ostatecznie skrócono im zawieszenia.

W październiku 2014 Polski zawodnik Piotr Hallmann po przegranej walce z Gleisonem Tibau został zawieszony na 9 miesięcy za stosowanie dopingu^[72]. Natomiast sam Tibau w grudniu 2015 oblał testy, po których wykryto w jego organizmie erytropoetynę (EPO). 18 lutego 2016 USADA nałożyła na Brazylijczyka karę (już w świetle nowych, zaostrzonych przepisów) w postaci dwuletniego zawieszenia oraz zmiany wyniku walki ze zwycięstwa na przegraną przez dyskwalifikację^[73].

Prawa telewizyjne w Polsce

Prawa telewizyjne do UFC w Polsce posiada telewizja Polsat, transmisje emitowane są na kanale Polsat Sport^[74]. Transmisje z gal UFC na żywo w internecie udostępniane są przez platformy streamingowe Polsat Box Go oraz UFC Fight Pass. Transmisje ze wszystkich gal UFC można też oglądać na stronie internetowej zakładów bukmacherskich Fortuna^[75].

Zobacz też

• Lista i wyniki gal UFC na terenie Europy

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona UFC (ang. • fr. • jap. • niem. • port.)