Umarła klasa

Scenografia spektaklu Umarła klasa

Umarła klasa – spektakl teatru Cricot 2 w reżyserii Tadeusza Kantora. Premiera odbyła się w Krakowie 15 listopada 1975 roku^[1].

Spektakl wystawiano w latach 1975–1992. Ostatni pokaz za życia Kantora miał miejsce w Paryżu, w maju 1989 roku^[2]. Ostatnie przedstawienie odbyło się w Brnie, we wrześniu 1992^[2]. Umarła klasa była grana na całym świecie m.in. w Adelajdzie, Genewie czy Tokio. W 1976 została okrzyknięta przez amerykański „Newsweek” najlepszym spektaklem teatralnym świata^[1].

W przedstawieniu wystąpili aktorzy teatru Cricot 2, w tym Maria Stangret-Kantor, siedząca w pierwszym rzędzie ławek szkolnych. Jest to opowieść o niemożności powrotu do przeszłości. Obrazy z lat szkolnych przeplatają się z historią, m.in. wybuchem I wojny światowej oraz dziejami narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej^[1]. Obecny na scenie Tadeusz Kantor odgrywał aktywną rolę w kształtowaniu całego spektaklu.

Obsada

• Kobieta z mechaniczną kołyską: Maria Stangret-Kantor
• Prostytutka-Lunatyczka: Zofia Kalińska/Celina Niedźwiecka
• Markietanka: Teresa Wełmińska
• Staruszek z rowerkiem: Andrzej Wełmiński
• Kobieta za oknem: Maria Górecka/Zbigniew Gostomski
• Obcy: Bogdan Grzybowicz
• Staruszek w W.C.-ecie: Mira Rychlicka
• Staruszek ekshibicjonista: Zbigniew Bednarczyk
• Staruszek podofilemiak: Roman Siwulak
• Staruszek zwyczajny: Wojciech Łodyński
• Staruszek z sobowtórem: Wacław Janicki
• Sobowtór: Lesław Janicki
• Staruszek nieobecny z pierwszej ławki: Lila Krasicka
• Staruszek nieobecny z ostatniej ławki: Jan Książek
• Żołnierz z I wojny światowej: Jacek Stokłosa
• Staruszek głuchy: Michał Krzysztofek
• Repetent-roznosiciel klepsydr: Zbigniew Gostomski
• Pedel w czasie przeszłym dokonanym: Kazimierz Mikulski/Krzysztof Miklaszewski
• Sprzątaczka: Stanisław Rychlicki

Spektakl w kulturze

• W 1976 Andrzej Wajda zrealizował film dokumentalny Umarła klasa. Seans T. Kantora, będący zapisem inscenizacji spektaku^[3]
• W 1989 Maciej Świeszewski namalował obraz Umarła klasa, który nawiązuje do spektaklu Kantora^[4]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Umarła klasa, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [online] [dostęp 2022-03-30] .