Umowa między Państwem Izrael a Republiką Federalną Niemiec

Umowa między Państwem Izrael a Republiką Federalną Niemiec (niem. Abkommen zwischen der Bundesrepublik Deutschland und dem Staate Israel, ang. Agreement between the Federal Republic of Germany and the State of Israel^[1], również porozumienia luksemburskie) – umowa międzynarodowa zawarta 10 września 1952 w Luksemburgu, pomiędzy Izraelem i Republiką Federalną Niemiec, na podstawie której strony zgodziły się m.in., że RFN wypłaci łącznie, w rocznych ratach 3,45 mld DM (ok. 820–845 mln ówczesnych USD). Odbiorcami miały być: Państwo Izrael (3 mld DM) i Claims Conference (450 mln DM)^[2]. Umowa została podpisana przez ministra spraw zagranicznych Izraela Moszego Szareta, Nachuma Goldmanna (przewodniczącego Światowego Kongresu Żydów, reprezentującego Agencję Żydowską oraz kanclerza RFN Konrada Adenauera^[3].

Porozumienie weszło w życie 27 marca 1953 r., po zakończeniu procesów ratyfikacyjnych w obu krajach (w przypadku Izraela było to zatwierdzenie umowy przez rząd, w przypadku Niemiec – przez Bundestag)^[2].

W sensie technicznym porozumienia luksemburskie nie były traktatem reparacyjnym (Izrael i Niemcy nie były w stanie wojny, ponieważ Izrael nie istniał w czasie II wojny światowej), lecz umową o zrekompensowaniu kosztów integracji w Izraelu żydowskich imigrantów z terenów Niemiec i przez Niemcy okupowanych^[2].

Elementy składowe porozumień luksemburskich^[2]:

a) Umowa niemiecko-izraelska – po stronie niemieckiej powstało zobowiązanie do dostarczenia Izraelowi dóbr i usług w wysokości 3 mld DM w rocznych ratach. Zakończenie dostaw i wykonanie przez Niemcy umowy miało miejsce w 1965 r. Dostawcami były co do zasady podmioty niemieckie z wyjątkiem ropy, którą Izrael mógł sprowadzać z Wielkiej Brytanii do kwoty nieprzekraczającej 30% rocznych rat (limitów);

b) Protokół nr 1 – Claims Conference wzywała rząd Niemiec, a rząd Niemiec obligował się do przyjęcia stosownego prawa wewnętrznego pozwalającego ofiarom III Rzeszy na bezpośrednie dochodzenie praw do odszkodowania i zwrotu mienia utraconego w czasie prześladowań drogą sądową lub administracyjną;

c) Protokół nr 2 – Niemcy zobowiązały się do wypłaty Claims Conference 450 mln DM (ok. 100–107 mln USD), które miały być przeznaczone z pożytkiem dla żydowskich ofiar nazizmu wg priorytetów ustalonych przez organizację, i które miały, co do zasady, służyć osobom żyjącym poza Izraelem. Kwota 450 mln DM, w ratach i w gotówce, została przekazana przez Niemcy Izraelowi, a Izrael – jako powiernik – przelał środki na rzecz Claims Conference.

Przypisy