Umschlagplatz w Lublinie

Umschlagplatz (niem. „plac przeładunkowy”) – miejsce związane z Holokaustem w Lublinie, z którego Niemcy deportowali Żydów do obozu zagłady w Bełżcu. Mieści się na terenie dawnych zakładów rzeźniczych przy ulicach Turystycznej i Zimnej.

Historia

Bocznica kolejowa powstała w tym miejscu już w latach 20. XX wieku i służyła do załadunku towarów z pobliskiej rzeźni. W czasie wojny z uwagi na bezpośrednią bliskość getta została wykorzystana jako plac załadunkowy dla lubelskich Żydów oraz Romów, deportowanych od marca 1942 roku do obozu zagłady w Bełżcu. W transportach wychodzących z lubelskiego Umschlagplatzu w kierunku obozów zagłady wysłano ok. 26–30 tys. Żydów, każdego dnia wywożono około 1,4 tys. osób^[1].

Zdewastowane zabudowania zakładów „Lubmeat”

Po wojnie na terenie Umschlagplatzu działały Zakłady Mięsne „Lubmeat”. Po ich likwidacji, teren uległ zaniedbaniu i pokrył się śmieciami. Sprawę nagłośnił historyk amator Zbigniew Dobkowski, który jako pierwszy odkrył przeszłość dawnej rzeźni i zajął się uporządkowaniem posesji, a także rozpoczął kampanie na rzecz przejęcia tego historycznego miejsca przez miasto. W 2005, u wojewody interweniował w tej sprawie Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Mimo wszystko część torowiska i budynków została sprzedana w ręce prywatne przez syndyka likwidującego majątek dawnych zakładów mięsnych. Dzięki działaniom Zbigniewa Dobkowskiego udało się zachować część torowiska, a miasto stało się posiadaczem rampy kolejowej.

Miejsce do około 2016 roku upamiętniała mała tabliczka umieszczona w 2002 roku, w 60. rocznicę likwidacji lubelskiego getta, przez warszawską gminę żydowską. Obok znajdował się wycięty fragment toru ze zlikwidowanej bocznicy kolejowej^[2].

30 września 2008 roku Lublin przekazał instytucji Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” prawo do użytkowania części placu przy ulicy Zimnej, z przeznaczeniem na zagospodarowanie tego terenu jako miejsca pamięci. Upaniętnienie w formie instalacji "Nie/Pamięć Miejsca" zostało odsłonięte w marcu 2017 roku^[3].

Zobacz też

• Umschlagplatz w Warszawie
• Pomnik Radegast w Łodzi

Bibliografia

• Zapomniany Umschlagplatz ginie w śmieciach. TVN 24, 2009-05-12. [dostęp 2021-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)].
• Lubelski Umschlagplatz będzie wreszcie uporządkowany?. Portal Społeczności Żydowskiej, 2007-10-29. [dostęp 2021-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].
• Instalacja „Nie/Pamięć Miejsca”. Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”. [dostęp 2021-12-29].

Przypisy