Un bel dì, vedremo

Widok na zatokę Nagasaki, miejsce wyobrażonej sceny, 1900

Un bel dì, vedremo – sopranowa aria z II aktu opery Madame Butterfly Giacoma Pucciniego, do której libretto napisali Luigi Illica i Giuseppe Giacosa na podstawie noweli Madame Butterfly Johna Luthera Longa. Przypisana jest do roli Cio-Cio-San, która oczekuje na powrót swojego męża. Pierwsza tę rolę w czasie światowej prapremiery opery zaśpiewała Rosina Storchio 17 lutego 1904 roku. Aria jest najbardziej znanym utworem z tej opery i należy do podstawowego repertuaru sopranowego na świecie.

W trakcie arii Cio-Cio-San wyobraża sobie postać swojego męża, który wraca po długiej nieobecności. Scena kończy się spotkaniem.

Kontekst

15-letnia gejsza Cio-Cio-San zwana „Butterfly” bierze ślub z oficerem marynarki USA B.F. Pinkertonem. Niedługo po ślubie Pinkerton musi wrócić do swojej ojczyzny, jednak obiecuje że kiedyś wróci. Trzy lata po ślubie, Cio-Cio-San dalej oczekuje na powrót do Japonii swojego dawno nieobecnego męża. Jej służąca Suzuki nie wierzy, że Pinkerton wróci, ale Butterfly bezgranicznie ufa w powrót męża^[1].

Próbując przekonać Suzuki o lojalności Pinkertona, Butterfly śpiewa o wyimaginowanej scenie, w której smużka dymu na dalekim horyzoncie sygnalizuje przybycie białego statku do portu Nagasaki, na pokładzie którego znajduje się Pinkerton. Wyobrażona scena kończy się romantycznym spotkaniem^[1].

Muzyka

Autograf Pucciniego wraz z zapisem nutowym Un bel dì, vedremo, 1923

Utwór został napisany w tempie andante molto calmo poza jednym fragmentem w lento. Punkt kulminacyjny przypada na ostatnie takty arii, kiedy do śpiewaczki dołącza orkiestra^[2].

Aria została ponownie użyta w amerykańskim musicalu First Love z 1939 roku. Utwór w wersji angielskiej zaśpiewała główna aktorka Deanna Durbin^[3]. W 1984 roku brytyjski muzyk Malcolm McLaren wydał płytę z nową aranżacją arii. Utwór synth-pop o tytule Madam Butterfly (Un bel dì, vedremo) zajął 13. miejsce na UK Singles Chart^[4].

Historia

Jedną z głównych inspiracji do stworzenia opery była sztuka Davida Belasco traktująca o tej samej historii. W tej wersji bohaterka nie wyobraża sobie idealnego powrotu męża. Teatralna Cio-Cio-San siedzi nieruchomo w milczeniu oczekując na Pinkertona. Scena trwa 14 minut, w trakcie której tło wokół bohaterki zmienia barwę, wskazując na upływający czas. Gra światłocieni, jak i cała scena uznawana była za nowatorską w momencie premiery^[5].

Nagrania

Prapremiera opery odbyła się w Rzymie 17 lutego 1904 roku w La Scali. Główną rolę, postać Cio-Cio-San zagrała Rosina Storchio. Występ został negatywnie przyjęty. Trzy miesiące później premierę miała wersja poprawiona, w której Storchio zastąpiono ukraińską sopranistką Salomeą Kruszelnicką, gdzie bisowano pięć arii^[6].

Istnieje przynajmniej 130 nagrań opery. Pierwsze znane nagranie miało miejsce w 1909 roku. Opera została wystawiona w języku angielskim, a do głównej roli zaangażowano René Vivienne. Wersja włoska została nagrana w 1921 roku, w której postać Cio-Cio-San zagrała Ottavia Giordano. Tamaki Miura była pierwszą Japonką w roli Cio-Cio-San. Po debiucie w maju 1915 roku, rozpoczęła trasę koncertową po Ameryce Północnej i Europie^[7].

Pierwsze nagranie z Marią Callas pochodzi z 1955 roku. Występ został zrealizowany w La Scali pod batutą Herberta von Karajana. Hiszpańska śpiewaczka, Montserrat Caballé, wielokrotnie wystąpiła w roli Butterfly. Jej najwcześniejszy nagrany występ pochodzi z 1967 roku i został wykonany na zlecenie Philadelphia Lyric Opera Company^[8].

Libretto

„Un bel dì, vedremo”

Wyk. Rosa Ponselle (1919)

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Włoska wersja oryginalna:

Un bel dì vedremo
levarsi un fil di fumo
sull’estremo confin del mare.
E poi la nave appare.

Poi la nave bianca
entra nel porto,
romba il suo saluto.
Vedi? È venuto!
Io non gli scendo incontro. Io no.

Mi metto là sul ciglio del colle e aspetto,
e aspetto gran tempo
e non mi pesa,
la lunga attesa.

È uscito dalla folla cittadina,
un uom, un picciolo punto
s’avvia per la collina.

Chi sarà? chi sarà?
E come sarà giunto
che dirà? che dirà?
Chiamerà „Butterfly” dalla lontana.
Io senza dar risposta
me ne starò nascosta
un po’ per celia
e un po’ per non morire
al primo incontro;
ed egli alquanto in pena
chiamerà, chiamerà:
„Piccina mogliettina,
olezzo di verbena”,
i nomi che mi dava al suo venire.

Tutto questo avverrà,
te lo prometto.
Tienti la tua paura,
io con sicura fede l’aspetto.

Tłumaczenie polskie^[9]:

Któregoś pięknego dnia ujrzymy,
jak z samego krańca morza
podnosi się smuga dymu.
A potem ukaże się statek.

Wreszcie biały statek
wpływa do portu,
grzmi salwą na powitanie.
Widzisz? Wrócił!
Nie wyjdę mu na spotkanie. O, nie.

Zatrzymam się na krawędzi wzgórza
i poczekam, nawet długie godziny,
nie będzie mi przykre
długie wyglądanie.

Z miejskiego tłumu wyłania się
ktoś, mały punkcik
rusza w stronę wzgórza.

Kto to może być? Kto?
I – gdy już dotrze –
co powie? Co?
Zawoła z oddali: „Butterfly”.
Zostawię go bez odpowiedzi,
nie wyjdę z ukrycia –
trochę dla żartu,
a trochę dlatego, by móc wytrzymać
to pierwsze spotkanie – i nie umrzeć.
Zaniepokoi się pewnie
i zawoła:
„malutka żonko,
kwiecie werbeny”,
imionami, które nadał mi, gdy przyszedł.

To wszystko naprawdę się stanie,
przysięgam.
Powstrzymaj swoje obawy,
z niezachwianą wiarą – będę czekać.

Przypisy

↑ ^a ^b Kamiński 2015 ↓, s. 1224–1225.
↑ Mirela Voicu: Aspects of vocal requirement, of technical and interpretative nature, in Butterfly’s aria „Un bel dì, vedremo” from Madama Butterfly. Învăţământ, Cercetare, Creaţie, 2018. [dostęp 2022-09-18]. (ang.).
↑ Frank S. Nugent: Rivoli Offers Deanna Durbin’s ‘First Love’. 1939-11-09. [dostęp 2012-09-08]. (ang.).
↑ Madam Butterfly (Un bel di vedremo), officialcharts.com [dostęp 2022-09-16] (ang.).
↑ Burke-Gaffney 2004 ↓, s. 94–99.
↑ Kamiński 2015 ↓, s. 1226.
↑ Burke-Gaffney 2004 ↓, s. 130.
↑ Madama Butterfly by Giacomo Puccini, Operadis [dostęp 2022-09-16] .
↑ AnnaA. Igielska AnnaA., Tragedia lalki w żywiole komedii. Operowy kontekst filmu Aria Piotra Sapiegina (2001), „Res Facta Nova. Teksty o muzyce współczesnej” (19 (28)), 2018, s. 87–100, DOI: 10.14746/rfn.2018.19.8 [dostęp 2022-09-18] .

Bibliografia

BrianB. Burke-Gaffney BrianB., Starcrossed: A Biography of Madame Butterfly, Manchester: Eastbridge Books, 2004, ISBN 978-1788690447 .
Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. PWM, 2015. ISBN 978-83-224-0971-8.

[CITEREFKamiński20151224–1225-1] Kamiński 2015 ↓, s. 1224–1225.

[Voicu-2] Mirela Voicu: Aspects of vocal requirement, of technical and interpretative nature, in Butterfly’s aria „Un bel dì, vedremo” from Madama Butterfly. Învăţământ, Cercetare, Creaţie, 2018. [dostęp 2022-09-18]. (ang.).

[nytimes-review-3] Frank S. Nugent: Rivoli Offers Deanna Durbin’s ‘First Love’. 1939-11-09. [dostęp 2012-09-08]. (ang.).

[officialcharts-4] Madam Butterfly (Un bel di vedremo), officialcharts.com [dostęp 2022-09-16] (ang.).

[CITEREFBurke-Gaffney200494–99-5] Burke-Gaffney 2004 ↓, s. 94–99.

[CITEREFKamiński20151226-6] Kamiński 2015 ↓, s. 1226.

[CITEREFBurke-Gaffney2004130-7] Burke-Gaffney 2004 ↓, s. 130.

[discography-8] Madama Butterfly by Giacomo Puccini, Operadis [dostęp 2022-09-16] .

[Igielska-9] AnnaA. Igielska AnnaA., Tragedia lalki w żywiole komedii. Operowy kontekst filmu Aria Piotra Sapiegina (2001), „Res Facta Nova. Teksty o muzyce współczesnej” (19 (28)), 2018, s. 87–100, DOI: 10.14746/rfn.2018.19.8 [dostęp 2022-09-18] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Opery	Wiły (1884) Edgar (1889) Manon Lescaut (1893) Cyganeria (1896) Tosca (1900) Madame Butterfly (1904) Dziewczyna ze Złotego Zachodu (1910) Jaskółka (1917) Tryptyk (1918) Płaszcz Siostra Angelica Gianni Schicchi Turandot (1924)
Arie	Torna ai felici dì Donna non vidi mai Quando me'n vo' E lucevan le stelle Recondita armonia Vissi d'arte Ch'ella mi creda O mio babbino caro In questa reggia Nessun dorma Non piangere, Liù Tu che di gel sei cinta Signore, ascolta! O soave fanciulla Che gelida manina Un bel dì, vedremo
Inne dzieła	Messa di Gloria (1880)
Adaptacje	La Bohème Tosca La Bohème La Bohème La Bohème Tosca
Powiązane	Festival Puccini Giulio Ricordi Giuseppe Giacosa Luigi Illica

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne