KDU-ČSL
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia | 1919 |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Poglądy gospodarcze | |
| Członkostwo międzynarodowe | |
| Grupa w Parlamencie Europejskim | |
| Młodzieżówka | Mladí lidovci |
| Barwy | |
| Strona internetowa | |
KDU-ČSL – czeska chrześcijańsko-demokratyczna partia polityczna, określana jako „ludowcy” (cz. lidovci) lub „chrześcijańscy demokraci” (cz. křesťanští demokraté). Do 2019 działała pod nazwą Unia Chrześcijańska i Demokratyczna – Czechosłowacka Partia Ludowa (cz. Křesťanská a demokratická unie – Československá strana lidová).
Historia
KDU-ČSL swoje korzenie wiąże z powstałą w 1894 Partią Chrześcijańsko-Socjalistyczną. Sama Czechosłowacka Partia Ludowa (ČSL) została natomiast założona w styczniu 1919, jednocząc kilka partii katolickich. Jej przewodniczącym został Jan Šrámek, późniejszy premier rządu na uchodźstwie (1940–1945). Ugrupowanie wchodziło w skład tzw. piątki – grupy partii politycznych, które rezerwowały sobie prawo do odgrywania głównej roli w życiu politycznym Pierwszej Republiki Czechosłowackiej[1]. W czasie istnienia Drugiej Republiki (1938–1939) ugrupowanie weszło w skład Partii Jedności Narodowej.
Po II wojnie światowej ponownie funkcjonowała jako samodzielna partia w kraju oraz na emigracji. W 1948 liczyła 500 tysięcy członków, jednak w następnym roku liczba ta została ograniczona do 20 tysięcy[2] w związku ze stopniową likwidacją pluralizmu politycznego w okresie stalinizacji. Jako Czechosłowacka Partia Ludowa istniała do 1990, uczestnicząc we Froncie Narodowym Czechów i Słowaków, delegując swych przedstawicieli do parlamentu, rządu i rad narodowych. Pozostawała jednocześnie bez wpływu na politykę państwa (podobnie jak inne ugrupowania satelickie w krajach tzw. demokracji ludowej).
Ugrupowanie pod nazwą Unia Chrześcijańska i Demokratyczna – Czechosłowacka Partia Ludowa odrodziło się na początku transformacji ustrojowej. W 1989 ČSL zerwała związki z komunistami, a w 1992 przyjęła nową nazwę po połączeniu ze środowiskami chrześcijańskimi i agrarnymi[3]. Partia KDU-ČSL, będąca ugrupowaniem o profilu konserwatywnym i chrześcijańsko-demokratycznym, opowiedziała się za gospodarką rynkową, w sferze wartości pozostając ugrupowaniem prawicowym, opowiadającym się za dialogiem państwa z Kościołem katolickim, zakazem przerywania ciąży, przeciw legalizacji małżeństw jednopłciowych oraz eutanazji. W 2010 określała się jako jedyna opoka dla prawicowych wyborców[4]. Do 2010 uzyskiwała stabilne poparcie (6–10%), największe w tradycyjnie katolickich obszarach Moraw. Według własnych informacji liczyło około 38 tysięcy członków[5]. W 2020 liczba członków wynosiła około 22 tysięcy (ludowcy pozostawali drugą najliczniejszą w Czechach partią po KSČM)[6].
Do 2006 KDU-ČSL wielokrotnie wchodziła w skład różnych rządów, współtworząc centroprawicowe i centrolewicowe koalicje[7]. W kolejnych rządach reprezentowali ją m.in. Cyril Svoboda i Miroslav Kalousek. Posiadała ministrów w prawicowych gabinetach, na czele których stał Václav Klaus (1992–1998), a także w rządzie technicznym, którym w 1998 kierował Josef Tošovský. Istotną rolę w powołaniu tego gabinetu odegrał przywódca ludowców Josef Lux[8]. W okresie pobytu w opozycji chadecy wraz z innymi centrowymi i centroprawicowymi partiami przez kilka lat tworzyli tzw. Czwórkoalicję[9]. W 1999 szeregi ugrupowania zasilił Petr Pithart, rok później wybrany na przewodniczącego Senatu[10].
Po wyborach w 2002 KDU-ČSL ponownie weszła do koalicji, tym razem z ČSSD i liberałami z US-DEU, współtworząc rządy premierów Vladimíra Špidli (2002–2004), Stanislava Grossa (2004–2005) i Jiříego Paroubka (2005–2006). W wyborach parlamentarnych w 2006 partia zajęła czwarte miejsce z poparciem 7,2%, co dało jej 13 z 200 mandatów w Izbie Poselskiej. W latach 2007–2009 była częścią centroprawicowej koalicji tworzącej drugi rząd Mirka Topolánka. W 2009 część jej członków (w tym były przewodniczący Miroslav Kalousek) odeszło z partii i znalazło się wśród założycieli nowego ugrupowania TOP 09.
W wyborach w 2010 partia nie przekroczyła wynoszącego 5% progu wyborczego, tracąc reprezentancję w niższej izbie czeskiego parlamentu[11]. Konsekwencją wyborczej porażki była natychmiastowa dymisja Cyrila Svobody. Po kilku miesiącach nowym przewodniczącym partii został lokalny samorządowiec Pavel Bělobrádek[12]. Pod jego przywództwem w wyborach w 2013 chadecy powrócili do parlamentu, a następnie dołączyli do trójpartyjnego rządu Bohuslava Sobotki, współtworzonego także przez socjaldemokratów i centrystów z ANO 2011[13].
Ludowcy utrzymali reprezentację poselską w wyborach w 2017, przechodząc następnie do opozycji. W 2019 partia przyjęła za swoją pełną nazwę dotychczasowy skrótowiec – KDU-ČSL[14]. Przed wyborami w 2021 zawiązała koalicję z Obywatelską Partią Demokratyczną i TOP 09 pod nazwą SPOLU[15]. Koalicja otrzymała 27,8% głosów (pierwsze miejsce) i 71 mandatów, z których 23 przypadły ludowcom[16]. W tym samym roku ugrupowanie dołączyło do wielopartyjnej koalicji rządowej[17], która współtworzyła gabinet Petra Fiali.
Współpraca
Ugrupowanie współpracuje z powiązanymi ze sobą organizacjami młodzieżowymi i instytutem badawczym[18]. Na forum europejskim od 1996 związane jest z Europejską Partią Ludową, w której uzyskało status członkowski[19]. Partia wydaje własne czasopismo „Nový hlas”[20].
Przewodniczący ČSL i KDU-ČSL
- ČSL
- 1919–1948: Jan Šrámek
- 1948–1951: Alois Petr
- 1951–1968: Josef Plojhar
- 1968–1973: Antonín Pospíšil
- 1973–1980: Rostislav Petera
- 1980–1981: František Toman
- 1981–1989: Zbyněk Žalman
- 1989–1990: Josef Bartončík
- 1990–1992: Josef Lux
- KDU-ČSL
- 1992–1998: Josef Lux
- 1998–2001: Jan Kasal
- 2001–2003: Cyril Svoboda
- 2003–2006: Miroslav Kalousek
- 2006–2006: Jan Kasal (p.o.)
- 2006–2009: Jiří Čunek
- 2009–2010: Cyril Svoboda
- 2010–2010: Michaela Šojdrová (p.o.)[3]
- 2010–2019: Pavel Bělobrádek
- 2019–2020: Marek Výborný
- od 2020: Marian Jurečka[21]
Wyniki wyborów
Czechosłowacja
- Zgromadzenie Narodowe (1920–1939)
| Wybory | Izba Poselska | Senat | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Głosy (tys.) | Mandaty | Głosy (tys.) | Mandaty | |||||||
| Liczba | % | +/– | Liczba | +/– | Liczba | % | +/– | Liczba | +/– | |
| 1920 | 700 | 11,3 (2.) | — | 33/300 | — | 622 | 11,9 (2.) | — | 18/150 | — |
| 1925 | 691 | 9,7 (3.) |  1,6 | 31/300 | 2 | 618 | 10,1 (3.) | 1,8 | 16/150 | 2 |
| 1929 | 623 | 8,4 (5.) | 1,3 | 25/300 | 6 | 560 | 8,7 (5.) | 1,4 | 13/150 | 3 |
| 1935 | 616 | 7,5 (6.) | 0,9 | 22/300 | 3 | 558 | 7,7 (6.) | 1,0 | 11/150 | 2 |
- Ustawodawcze Zgromadzenie Narodowe (1946–1948)
| Wybory | Głosy (tys.) | Mandaty | |
|---|---|---|---|
| Liczba | % | Liczba | |
| 1946 | 1111 | 15,7 (3.) | 46/300 |
- Zgromadzenie Narodowe (1948–1968, w ramach Frontu Narodowego)
| Wybory | Mandaty | |
|---|---|---|
| Liczba | +/– | |
| 1948 | 23/300 | 23 |
| 1954 | 20/368 | 3 |
| 1960 | 16/300 | 4 |
| 1964 | 20/300 |  4 |
- Zgromadzenie Federalne (1969–1990, w ramach Frontu Narodowego)
| Wybory | Izba Ludu | Izba Narodów | ||
|---|---|---|---|---|
| Mandaty | +/– | Mandaty | +/– | |
| 1971 | 8/200 | — | 7/150 | — |
| 1976 | 11/200 | 3 | 7/150 |  0 |
| 1981 | 13/200 | 2 | 5/150 | 2 |
| 1986 | 11/200 | 2 | 7/150 | 2 |
- Zgromadzenie Federalne (1990–1992)
| Wybory[22] | Izba Ludu | Izba Narodów | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Głosy (tys.) | Mandaty | Głosy (tys.) | Mandaty | |||||
| Liczba | % | Liczba | +/– | Liczba | % | Liczba | +/– | |
| 1990 | koalicja z KDS | 6/150 | 5 | koalicja z KDS | 4/150 | 3 | ||
| 1992 | 388 | 4,1 (7.) | 7/150 | 1 | 394 | 4,1 (7.) | 7/150 | 3 |
- Czeska Rada Narodowa (1968–1990, w ramach Frontu Narodowego)
| Wybory | ||
|---|---|---|
| Mandaty | +/– | |
| 1968 | 16/150 | — |
| 1971 | 15/200 | 1 |
| 1976 | 12/200 | 3 |
| 1981 | 14/200 | 2 |
| 1986 | 14/200 | 0 |
- Czeska Rada Narodowa (1990–1992)
| Wybory[22] | Głosy (tys.) | Mandaty | ||
|---|---|---|---|---|
| Liczba | % | Liczba | +/– | |
| 1990 | koalicja z KDS | 16/200 | 2 | |
| 1992 | 406 | 6,3 (5.) | 15/200 | 1 |
Czechy
- Izba Poselska
| Wybory[22] | Głosy (tys.) | Mandaty | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba | % | +/– | Liczba | +/– | |
| 1996 | 489 | 8,1 (4.) | 1,80 | 18/200 | 2 |
| 1998 | 537 | 9,0 (4.) | 0,9 | 20/200 | 2 |
| 2002 | koalicja z US-DEU | 22/200 | 2 | ||
| 2006 | 387 | 7,2 (4.) | — | 13/200 | 9 |
| 2010[23] | 230 | 4,4 (6.) | 2,8 | 0/200 | 13 |
| 2013[24] | 337 | 6,8 (7.) | 2,4 | 14/200 | 14 |
| 2017[25] | 294 | 5,8 (7.) | 1,0 | 10/200 | 4 |
| 2021[16] | koalicja z ODS i TOP 09 | 23/200 | 13 | ||
- Senat
| Wybory[22] | Mandaty | ||
|---|---|---|---|
| W danych wyborach | Ogółem | +/– | |
| 1996 | 13/81 | 13/81 | — |
| 1998[a] | 7/27 | 16/81 | 3 |
| 2000[a] | 8/27 | 21/81 | 5 |
| 2002 | 1/27 | 16/81 | 5 |
| 2004 | 3/27 | 14/81 | 2 |
| 2006 | 4/27 | 10/81 | 4 |
| 2008 | 0/27 | 7/81 | 3 |
| 2010 | 2/27 | 6/81 | 1 |
| 2012 | 2/27 | 4/81 | 2 |
| 2014 | 5/27 | 10/81 | 5 |
| 2016 | 6/27 | 14/81 | 4 |
| 2018 | 2/27 | 13/81 | 1 |
| 2020 | 3/27 | 11/81 | 2 |
- Parlament Europejski
| Wybory | Głosy (tys.) | Mandaty | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba | % | +/– | Liczba | +/– | |
| 2004[26] | 223 | 9,6 (4.) | — | 2/24 | — |
| 2009[27] | 180 | 7,7 (4.) | 1,9 | 2/22 | 0 |
| 2014[28] | 151 | 10,0 (5.) | 2,30 | 3/21 | 1 |
| 2019[29] | 172 | 7,2 (6.) | 2,8 | 2/21 | 1 |
Uwagi
- ↑ a b W ramach Czwórkoalicji.
Przypisy
- ↑ Oprócz ČSL były to: Czeska Partia Socjaldemokratyczna, Republikańska Partia Ludu Wiejskiego i Małorolnego (tzw. Partia Agrarna), Czechosłowacka Partia Narodowo-Socjalistyczna i Czechosłowacka Narodowa Demokracja (zob. Jerzy Tomaszewski, Czechy i Słowacja, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2008, s. 38).
- ↑ Marek Migalski, Koncepcja „mostu między Wschodem a Zachodem” Edwarda Benesza, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2004, s. 166.
- ↑ a b Leaders of the Czech Republic. zarate.eu. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
- ↑ KDU-ČSL je šancí pro pravicové voliče. kdu.cz, 25 marca 2010. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Stát se členem. kdu.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Karolína Neubergerová: Komunisté mají stále nejvíce členů, jejich řady se ale tenčí. iprima.cz, 31 maja 2020. [dostęp 2021-10-10]. (cz.).
- ↑ Přehled vlád ČR. vlada.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ 10 let od smrti Josefa Luxe: Kdo byl?. bles.cz, 20 listopada 2009. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Vznik a zánik čtyřkoalice. bbc.co.uk. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Petr Pithart. nasipolitici.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Paroubek končí, neustál propad ČSSD ve volbách. lidovky.cz, 29 maja 2010. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Nový šéf lidovců: dobytků a sviní v politice se nebojím. novinky.cz, 20 listopada 2010. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Bohuslav Sobotka, the leader of the Czech Social Democratic Party, named prime minister today. vlada.cz, 17 stycznia 2014. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
- ↑ Lidovci si v Brně zvolili vedení, upravili název strany na zkratku KDU-ČSL. globe24.cz, 30 marca 2019. [dostęp 2021-10-10]. (cz.).
- ↑ Michaela Rambousková: ODS, KDU-ČSL a TOP 09 jdou do voleb jako koalice SPOLU. Daly 17 slibů. kdu.cz, 9 grudnia 2020. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ a b Volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu České republiky konané ve dnech 8.10. – 9.10.2021. volby.cz. [dostęp 2021-10-09]. (cz.).
- ↑ Anna Kottová: Pětice lídrů Spolu a PirSTAN podepsala koaliční smlouvu vznikající vlády. Kabinet má mít 18 členů. irozhlas.cz, 8 listopada 2021. [dostęp 2021-11-28]. (cz.).
- ↑ Partnerské organizace. kdu.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Member Parties. epp.eu. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
- ↑ Nový Hlas – interní zpravodaj KDU-ČSL. kdu.cz. [dostęp 2021-10-09]. (cz.).
- ↑ Novým předsedou KDU-ČSL se stal Marián Jurečka. ceskatelevize.cz, 25 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-25]. (cz.).
- ↑ a b c d Výsledky voleb a referend. volby.cz. [dostęp 2021-10-10]. (cz.).
- ↑ Volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu České republiky konané ve dnech 8.10. – 9.10.2021. volby.cz. [dostęp 2021-10-09]. (cz.).
- ↑ Parties and Elections in Europe: Czechia. parties-and-elections.eu. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
- ↑ Volby 2017: Výsledky voleb v České republice. idnes.cz. [dostęp 2017-10-22]. (cz.).
- ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 11.06. – 12.06.2004. volby.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 05.06. – 06.06.2009. volby.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 23.05. – 24.05.2014. volby.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
- ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 24.05. – 25.05.2019. volby.cz. [dostęp 2019-05-26]. (cz.).
Bibliografia
- Barbara Sierszuła: Dostosowani chrześcijanie. rp.pl, 25 maja 1996. [dostęp 2014-07-06].
Media użyte na tej stronie
Icon representing a decrease, consisting of a red-colored, down-pointing triangle.
Icon representing an increase, consisting of a green-colored, up-pointing triangle.
Icon representing steadiness, consisting of a blue rectangle. To be used in Template:Steady.
Keep it 300 x 300, do not resize it. Because that may cause some problem when using it, when it is the only element in a text line, the position of the these text lines may go wrong.
Parteilogo - Křesťanská a demokratická unie – Československá strana lidová (KDU-ČSL)
.jpg)
Autor: European People's Party, Licencja: CC BY 2.0
EPP Summit, December 2015
_(cropped).jpg)
Autor: European People's Party, Licencja: CC BY 2.0
EPP Congress Warsaw