Uniwersalny czas koordynowany

Zegary pokazujące czas UTC i czas lokalny w Polsce (czas środkowoeuropejski letni) w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie

Uniwersalny czas koordynowany (ang. Coordinated Universal Time, Universal Time Coordinated[1], UTC; fr. Temps Universel Coordonné) – wzorcowy czas ustalany na podstawie TAI (fr. Temps Atomique International), uwzględniający nieregularność ruchu obrotowego Ziemi i koordynowany względem czasu słonecznego.

Aby zapewnić, że Słońce średnio w ciągu roku przechodzi nad południkiem zerowym o godz. 12:00 UTC z dokładnością nie mniejszą niż 0,9 s, od czasu do czasu do UTC dodawana jest tzw. sekunda przestępna (zakłada się również możliwość odjęcia sekundy przestępnej, jednak dotychczas taka konieczność nie zdarzyła się). Operację tę przeprowadza IERS (International Earth Rotation and Reference Systems Service).

Opis

Coordinated Universal Time jest wyrażany za pomocą 24-godzinnego zegara i wykorzystuje kalendarz gregoriański. Jest używany w nawigacji lotniczej i morskiej, gdzie jest znany pod swoją wojskową nazwą Zulu time („Czas Zulu” – „Zulu” w alfabecie fonetycznym odpowiada literze „z”, oznaczającej południk zerowy, czyli długość geograficzną 0, w londyńskiej dzielnicy Greenwich).

UTC został zdefiniowany przez Comité Consultatif International des Radiocommunications (CCIR), poprzednika Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego. Pełną definicję zawiera CCIR Recommendation 460-4[2] lub ITU-T Recommendation X.680[3] z lipca 1994 (z późniejszymi poprawkami).

Akronim UTC jest niezależny od języka i odpowiada w języku angielskim nazwie Coordinated Universal Time, a w języku francuskim Temps Universel Coordonné. W komunikacji radiowej na morzu i w powietrzu poza określeniem „Czas Zulu” używa się również rozwinięcia akronimu Universal Time Correct.

Polska znajduje się w strefach czasowych:

Różnią się one odpowiednio o 1 i 2 godziny od uniwersalnego czasu skoordynowanego.

W Polsce stosuje się czas UTC(PL) – wprowadzony w 2003 ustawowo jako czas urzędowy[4] do zastosowań oficjalnych, udostępniany z dwóch adresów IP[5] przez Główny Urząd Miar, oraz czas UTC (AOS) – podawany do celów naukowych przez Obserwatorium Astrogeodynamiczne Centrum Badań Kosmicznych PAN w Borówcu pod Poznaniem.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ What is UTC or GMT Time?, nhc.noaa.gov (ang.)
  2. ↑ CCIR Recommendation 460-4 (plik PDF)
  3. ↑ ITU-T Recommendation X.680 (plik PDF). itu.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-14)].;
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 marca 2004 r. w sprawie sposobów rozpowszechniania sygnałów czasu urzędowego i uniwersalnego czasu koordynowanego UTC(PL) (Dz.U. z 2004 r. nr 56, poz. 548).
  5. ↑ Serwery czasu Głównego Urzędu Miar. [dostęp 2018-09-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Czas
Jednostki czasu
Wzorce czasu
Pojęcia powiązane

Wooden hourglass 3.jpg

Strefy czasowe
Obecne
Letnie
Dawne

Media użyte na tej stronie

Wooden hourglass 3.jpg
Autor: User:S Sepp, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Alternative version of image:Wooden hourglass 2.jpg. Wooden hourglass. Total height:25 cm. Wooden disk diameter: 11.5 cm. Running time of the hourglass: 1 hour. Hourglass in other languages: 'timglas' (Swedishrtrttttyo), 'sanduhr' (German), 'sablier' (French), 'reloj de arena' (Spanish), 'zandloper' (Dutch), 'klepsydra' (Polish), 'přesýpací hodiny' (Czech), 'ampulheta' (Portuguese).
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej 2015 01.JPG
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie