Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Uniwersytet Pedagogiczny
im. Komisji Edukacji Narodowej
w Krakowie

Pedagogical University of Krakow^[1]

Główny budynek uczelni przy ul. Podchorążych 2
Data założenia	11 maja 1946
Typ	uczelnia publiczna[1]
Państwo	Polska
Adres	ul. Podchorążych 2 30-084 Kraków
Liczba studentów	14 088[2]
Rektor	prof. dr hab. Piotr Borek
Położenie na mapie Krakowa Uniwersytet Pedagogiczny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Uniwersytet Pedagogiczny
Położenie na mapie województwa małopolskiego Uniwersytet Pedagogiczny
50°04′26,19″N 19°54′30,74″E/50,073942 19,908539
Strona internetowa

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (ang. Pedagogical University of Krakow) – publiczna uczelnia pedagogiczna w Krakowie. Jest kontynuacją utworzonej 11 maja 1946 Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, która rozpoczęła działalność 25 października 1946.

W najnowszym rankingu prowadzonym przez miesięcznik „Perspektywy” zajął drugie miejsce (wcześniej przez lata był liderem tego zestawienia) wśród pięciu uczelni pedagogicznych w Polsce^[3][4].

Historia

Uczelnia w początkowym okresie przygotowywała nauczycieli szkół podstawowych. Cykl kształcenia obejmował 3 lata i kończył się egzaminem dyplomowym. Począwszy od roku akademickiego 1949/1950 rozpoczął również kształcenie nauczycieli szkół średnich i prowadził działalność w nowej strukturze organizacyjnej opartej na wydziałach. Równocześnie powołano instytucje i stanowiska akademickie: senat, rady wydziałów, rektora, prorektorów i dziekanów.

W 1954 roku uczelnia uzyskała status szkoły wyższej, w której studia trwały 4 lata, a absolwenci zdobywali pełne wykształcenie wyższe i dyplom magistra. Przemiany polityczne roku 1956 sprawiły, że Uczelnia otrzymała znaczną autonomię i po raz pierwszy dokonano wyboru rektora, dotychczas mianowanego. Został nim prof. dr Wincenty Danek. Pod jego kierownictwem nastąpił rozwój Wyższej Szkoły Pedagogicznej, który sprawił, że w środowisku oświatowym zyskała powszechnie opinię Uczelni przygotowującej wysoko wykwalifikowaną kadrę nauczycieli. Począwszy od roku akademickiego 1958/1959 studia przedłużono do 5 lat.

W 1959 uczelnia otrzymała prawa nadawania stopnia naukowego doktora (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, filozofia, nauki o polityce, biologia, geografia, matematyka, pedagogika, sztuki piękne, fizyka), a w 1967 roku prawo przeprowadzania przewodów habilitacyjnych (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, biologia).

W 1973 Wyższa Szkoła Pedagogiczna otrzymała imię Komisji Edukacji Narodowej.

Rok 1989 rozpoczął okres przeobrażeń ustrojowych i społecznych, stawiając przed środowiskiem akademickim nowe zadania, polegające na wypracowaniu modelu kształcenia i funkcjonowania w warunkach pełnej samodzielności i samorządności.

1 października 1999 roku weszła w życie ustawa o nadaniu uczelni nazwy Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, natomiast 20 listopada 2008 roku weszła w życie kolejna ustawa, tym razem nadając Uczelni nazwę Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

W ostatnich latach nastąpiła gruntowna przebudowa jego struktury organizacyjnej, nasilenie aktywności badawczej i rozwoju kadry naukowo-dydaktycznej, znaczące rozszerzenie oferty edukacyjnej, urozmaicenie i modernizacja procesu dydaktycznego. Dzięki temu w roku 2017 uczelnia osiągnęła bardzo dobre wyniki kompleksowej oceny jednostek naukowych - z jej siedmiu wydziałów pięciu przyznano kategorię A, a pozostałym dwóm kategorię B^[5]. Pozwoliło to zakwalifikować się jej, wraz z 19 innymi, do pierwszego konkurs w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”^[6]. W najnowszej - przeprowadzonej w roku 2022 - ewaluacji działalności naukowej żadnej z 21 ocenianych dyscyplin naukowych nie przyznano już kategorii A (16 uzyskało kategorię B+, a 5 kategorię B)^[7].

Kalendarium

• 1946: powstanie Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej
• 1954: uzyskanie statusu szkoły wyższej
• 1973: nadanie Wyższej Szkole Pedagogicznej imienia Komisji Edukacji Narodowej
• 1999: zmiana nazwy na Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej
• 2008: zmiana nazwy na Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej

Rektorzy

• Stefan Szuman (1946–1948)
• Stanisław Skalski (1948–1949)
• Kazimierz Józef Piwarski (1949–1950)
• Zygmunt Mysłakowski (1950–1956)
• Wincenty Danek (1956–1971)
• Zenon Moszner (1971–1975)
• Bolesław Faron (1975–1980)
• Tadeusz Ziętara (1980–1981)
• Zenon Moszner (1981–1984)
• Mieczysław Rozmus (1984–1990)
• Zenon Uryga (1990–1993)
• Feliks Kiryk (1993–1999)
• Michał Śliwa (1999–2005)
• Henryk Żaliński (2005–2008)
• Michał Śliwa (2008–2016)
• Kazimierz Karolczak (2016–2020)
• Piotr Borek (od 2020)

Wykładowcy

Absolwenci

Struktura uczelni

„Nowy budynek” Uniwersytetu Pedagogicznego

Budynek Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego przy ul. Ingardena 4 w Krakowie

Zespół budynków Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego przy ul. Mazowieckiej 43 w Krakowie

Uczelnię tworzy pięć wydziałów oraz dwadzieścia instytutów.

Wydziały^[8]

• Wydział Nauk Humanistycznych
• Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych
• Wydział Nauk Społecznych
• Wydział Pedagogiki i Psychologii
• Wydział Sztuki

Instytuty^[9]

• Instytut Bezpieczeństwa i Informatyki
• Instytut Biologii
• Instytut Dziennikarstwa i Stosunków Międzynarodowych
• Instytut Filologii Angielskiej
• Instytut Filologii Polskiej
• Instytut Filozofii i Socjologii
• Instytut Geografii
• Instytut Historii i Archiwistyki
• Instytut Malarstwa i Edukacji Artystycznej
• Instytut Matematyki
• Instytut Nauk o Informacji
• Instytut Nauk Technicznych
• Instytut Neofilologii
• Instytut Pedagogiki Przedszkolnej i Szkolnej
• Instytut Pedagogiki Specjalnej, Szkolnej i Kształcenia Nauczycieli
• Instytut Pedagogiki Społecznej i Wsparcia Rodziny
• Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji
• Instytut Psychologii
• Instytut Spraw Społecznych i Zdrowia Publicznego
• Instytut Sztuki i Designu

Budynki dydaktyczno-naukowe

Budynek dydaktyczny Instytutu Filologii Angielskiej UP przy ul. Karmelickiej 41 w Krakowie

• Gmach główny przy ul. Podchorążych 2, zbudowany w latach 1971–1973, o powierzchni 23 672 m².
• Nowy budynek przy ul. Podchorążych 2.
• Budynek Wydziału Pedagogicznego znajduje się przy ul. Ingardena 4, zbudowany w latach 30. XX wieku w stylu modernistycznym.
• Zespół budynków przy ul. Mazowieckiej 43, zbudowany w 1906 roku, styl eklektyzm. Zespół wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1058, decyzja z 25 czerwca 1997 roku.
• Budynek dydaktyczny Instytutu Filologii Angielskiej przy ul. Karmelickiej 41, zbudowany w 1871 roku według projektu Maksymiliana Nitscha w stylu neorenesansowym. Wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1026 decyzją z 8 maja 1996 roku.
• Budynek dydaktyczny przy ul. Studenckiej 5, z 1952 roku.
• Budynek dydaktyczny przy ul. Podbrzezie 3, z lat 30. XX wieku.
• Obserwatorium Astronomiczne mieści się na szczycie Suhora (1000 m n.p.m.) w Gorcach, na obszarze Gorczańskiego Parku Narodowego, zbudowane w latach 1986–1987.
• Kryta Pływalnia przy ul. Ingardena 4, oddana do użytku w 1999 roku.
• Budynek dydaktyczny na os. Stalowym 17, oddany do użytku w 2006 roku.
• Budynek dydaktyczno-konferencyjny przy ul. Jęczmiennej 9 (Dzielnica IV Prądnik Biały).

Zaplecze hotelowo-akademickie Uniwersytetu Pedagogicznego

• Dom Studencki „Za Kolumnami”
• Dom Studencki „Krakowiak”
• Dom Studencki „Zaułek”
• Dom Studencki „Atol”

Uroczystości na uczelni

• 14 października – Dzień Edukacji Narodowej (rocznica powstania Komisji Edukacji Narodowej – 14 października 1773)
• 11 maja – Święto Uczelni (ukonstytuowanie się Komitetu Organizacyjnego Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej – 11 maja 1946)

Władze

• Rektor: prof. dr hab. Piotr Borek
• Prorektor ds. Kształcenia i Rozwoju: dr hab. Robert Stawarz, prof. UP
• Prorektor ds. Nauki: dr hab. Michał Rogoż, prof. UP
• Prorektor ds. Studenckich: dr hab. Katarzyna Plutecka, prof. UP

Dziekani^[10]

• Dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych: dr hab. Andrzej Kuropatnicki, prof. UP
• Dziekan Wydziału Nauk Społecznych: prof. dr hab. Roman Kochnowski
• Dziekan Wydziału Nauk Ścisłych i Przyrodniczych: dr hab. Grzegorz Formicki, prof. UP
• Dziekan Wydziału Pedagogiki i Psychologii: dr hab. Ireneusz Świtała, prof. UP
• Dziekan Wydziału Sztuki: dr hab. Łukasz Murzyn, prof. UP

Zobacz też

• Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Obserwatorium astronomiczne Uniwersytetu Pedagogicznego
• Szkoły wyższe w Polsce
• Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Biblioteka Główna Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
• Chór Mieszany Akademii Pedagogicznej im. KEN „Educatus”

Przypisy

Bibliografia

• JanuszJ. Wojtycza JanuszJ., Rektorzy WSP/AP [dostęp 2010-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .