Uniwersytet w Tartu

Uniwersytet w Tartu
Tartu Ülikool
Universitas Tartuensis
University of Tartu
Godło
Ilustracja
Główny budynek Uniwersytetu w Tartu
Data założenia

21 kwietnia 1632

Państwo

 Estonia

Adres

Tartu

Liczba studentów

19 000

Rektor

Toomas Asser

Członkostwo

Grupa Coimbra, Sieć Utrechcka

Położenie na mapie Estonii
Ziemia58°22′52″N 26°43′13″E/58,381111 26,720278
Uniwersytet w Tartu 2021

Uniwersytet w Tartu (est. Tartu Ülikool, łac. Universitas Tartuensis), dawniej Uniwersytet Dorpacki – publiczny uniwersytet założony w 1632 w Tartu.

Historia

Uniwersytet w Tartu, 1860

Uniwersytet został utworzony w 1632 przez króla Szwecji Gustawa Adolfa jako Universitas Gustaviana, powstał na fundamentach jezuickiego Gymnasium Dorpatense, utworzonego przez Stefana Batorego w 1583, istniejącego do 1601 roku. Po krótkiej przerwie w czasie II wojny północnej uczelnia została reaktywowana w 1690 przez króla Szwecji Karola XI pod nazwą Universitas Gustaviana-Carolina. Później uniwersytet został przeniesiony do Parnawy. W 1802 na rozkaz cara Rosji Aleksandra I uczelnia powróciła do Dorpatu (współcześnie Tartu) jako Cesarea Universitas Dorpatiensis, gdzie działa do dziś. W latach 1898–1918 miała nazwę Uniwersytet Jurjewski (w związku z przemianowaniem Dorpatu na Jurjew). Językiem wykładowym uczelni był niemiecki, zaś od 1882 zaczęła się rusyfikacja przedmiotów, ostatecznie weszła ona w życie do 1898. Od 1919 do dziś językiem wykładowym jest estoński, choć w okresie okupacji sowieckiej, część przedmiotów wykładano po rosyjsku.

Uniwersytet Dorpacki zarówno pod rządami szwedzkimi, jak i przez większość okresu rządów carskich posiadał dużą autonomię w zakresie doboru kadr i kształcenia, a nawet utrzymywania policji uczelnianej, zastępującej w znacznym stopniu policję carską. Był też jedyną na terenie państwa rosyjskiego uczelnią kształcącą teologów (w tym pastorów) protestanckich. Od 1831, w związku z likwidacją przez władze carskie Uniwersytetu Wileńskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, stał się głównym miejscem studiów Polaków z zaboru rosyjskiego, zarówno ze względu na przychylne Polakom stanowisko władz uczelni, jak i na opinię o wysokim poziomie kształcenia.

W czasach radzieckich Uniwersytet znany był przede wszystkim jako ośrodek radzieckiej myśli semiotycznej (tartuska szkoła semiotyki kultury).

Znani absolwenci

Wykładowcy

Uniwersytet a Polacy

Uczelnia odegrała bardzo dużą rolę w kształceniu Polaków z zaboru rosyjskiego, po zlikwidowaniu przez Rosję uczelni w Rzeczypospolitej. W odróżnieniu od innych uczelni na ziemiach należących w tym czasie do Rosji, Uniwersytet Dorpacki prowadził liberalną politykę i unikał dyskryminacji Polaków. Ukończyli go między innymi Władysław Walewski[5], Tytus Chałubiński i Kazimierz Krzywicki.

Na Uniwersytecie Dorpackim w 1828 roku powstała najstarsza polska korporacja akademicka Konwent Polonia[6].

W roku akademickim 1931/1932 tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Tartu otrzymał prof. Bronisław Rydzewski[7].

Przypisy

  1. Siim Kallas: Vice-President of the European Commission (ang.). European Comission, 06/03/2014. [dostęp 2014-06-05].
  2. Eschscholtz, Johann Friedrich (v.) (niem.). Baltisches Biographisches Lexikon digital. [dostęp 2014-06-05].
  3. Роман Лейбов: "Интернет - это была мистическая вещь", strana.lenta.ru [dostęp 2021-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-08] (ros.).
  4. H Steinberg, MC Angermeyer. Emil Kraepelin’s years at Dorpat as professor of psychiatry in nineteenth-century Russia. „History of Psychiatry”. 12 (47 Pt 3), s. 297–327, 2001. DOI: 10.1177/0957154X0101204703. PMID: 11951915. 
  5. B. Władysław Walewski. „Kłosy”. 1295, s. 260, 1890.
  6. Zygmunt Jahilnicki, Karol Zaborski: Konwent Polonia – Korporacja Akademicka (pol.). Konwent Polonia, © 2009. [dostęp 2014-06-05].
  7. Zbigniew J. Wójcik: Bronisław Nikodem Rydzewski. [dostęp 2015-03-29].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Education - Grad Hat.svg
Autor: Krzysztof Szymański, Licencja: CC BY 2.5
Czapeczka studencka
Done video of University of Tartu (Estonia) in December 2021.webm
Autor: Sillerkiil, Licencja: CC BY-SA 4.0
Done video of University of Tartu (Estonia) in December 2021
Album von Dorpat, TKM 0031H 05, crop.jpg
This image on crowdsourcing geotagging platform Ajapaik
Flickr - blind.willow - Tartu, the Main Building of the University of Tartu.jpg
Autor: blind.willow from Warszawa, Polska, Licencja: CC BY 2.0
This is a photo of cultural heritage monument of Estonia number