Upojenie senne

Upojenie senne (zryw przysenny, stan zamroczenia przysennego, zespół Elpenora, elpenoryzm) – krótko trwający stan psychotyczny, pojawiający się po nagłym obudzeniu u predysponowanych osób. Należy do parasomni^[1]. Wyraża się jakościowymi zmianami świadomości (zamroczenie) występującymi bezpośrednio po obudzeniu tej osoby. Do stanów predysponujących zalicza się osobnicze skłonności, stany wyczerpania, zmęczenia, okresy rekonwalescencji^[2][3]. Nazwa zespołu Elpenora pochodzi od imienia postaci z Odysei Homera. Elpenor był najmłodszym z towarzyszy Odyseusza, który upił się winem i zasnął na dachu domu, a obudzony rano pobiegł przed siebie, spadł z dachu i zginął. Termin wprowadził do medycyny Logre w 1961 roku^[4].

Jednym z najsłynniejszych przypadków takiego stanu był ten który wystąpił u prezydenta Francji Paula Deschanela 23 maja 1920 roku^[5]. Podczas nocnej podróży pociągiem, kilkanaście kilometrów przed Montbrison, w samej piżamie wypadł przez okno. Prezydenta z zakrwawioną twarzą i poobijanego, ale tylko lekko rannego, spotkał odźwierny André Radeau. Deschanel miał mu się przedstawić: "jestem prezydentem Republiki i wypadłem z pociągu". Później powiedział swojemu podprefektowi, że ma kompletną lukę w pamięci, między momentem otworzenia okna a momentem gdy znalazł się tam gdzie jest. Niewytłumaczalne problemy psychiczne prezydenta zmusiły go do ustąpienia.

Przypisy