Uranofan
 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | Ca(UO2)2[HSiO4]2·5H2O[1] |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 2,5–3,0 |
| Przełam | nierówny bądź muszlowy |
| Łupliwość | doskonała według (010) (czasem słabo dostrzegalna) |
| Pokrój kryształu | słupkowy, igiełkowy |
| Układ krystalograficzny | jednoskośny, P21 |
| Właściwości mechaniczne | kruchy |
| Gęstość minerału | 3,81–3,96 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa | żółty w różnych odcieniach |
| Rysa | jasnożółta |
| Połysk | szklisty, oleisty lub matowy |
| Współczynnik załamania | 1,642–1,680 |
| Inne | optycznie ujemny |
Uranofan – minerał promieniotwórczy[2] z gromady krzemianów, uwodniony krzemian uranylu i wapnia (gromada VI-14 minerały uranylu). Nazwa pochodzi od składu chemicznego (pierwiastek uran, oraz gr. phanos – pojawiać się).
Substancja Ca(UO2)2[HSiO4]2·5H2O tworzy dwa jednoskośne warianty strukturalne, które traktowane są jako odrębne minerały (uranofan i β-uranofan).
Odkryty w 1853 r. w nieczynnej już kopalni „Miedzianka”, oraz w pegmatytach Kruczej Skały niedaleko Jeleniej Góry.
Charakterystyka
Właściwości
Tworzy kryształy słupkowe, igiełkowe lub włosowe. Czasem wykształca słupy o pseudotetragonalnym przekroju. Występuje w skupieniach zbitych, ziemistych i igiełkowych, włóknistych, kulistych, promienistych oraz w formie nalotów. Często tworzy pseudomorfozy po uraninicie UO2.
Geneza
Tworzy się jako minerał wtórny w wyniku wietrzenia (utleniania) minerałów uranu – głównie uraninitu. Często pojawia się również w utworach pegmatytowych i granitach. Rzadziej pojawia się w strefie wietrzenia złóż osadowych.
Asocjacje: najczęściej współwystępuje w towarzystwie uraninitu, autunitu i gummitu.
Występowanie
Jest minerałem dość powszechnie występującym, jednakże w niewielkich ilościach, głównie w strefach hipergenicznych.
- W świecie jest znany głównie z Konga, Katangi, USA i Kanady
- W Europie występuje głównie we Włoszech (Como i Trentino), Francji (Les Bois Noires, Loire, Owernia), Niemczech (Wōlsendorf, Bawaria), Czechach (złoża uranu w Jáchymovie).
- W Polsce występuje na Dolnym Śląsku, m.in. w Miedziance, w Kowarach, Rudawach Janowickich, Kletnie oraz w pegmatytach Kruczych Skał.
Zastosowanie
- Stanowi ważną rudę uranu (zawiera go około 67% UO3),
- Ma znaczenie naukowe oraz kolekcjonerskie.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Uranophane na mindat.org (ang.).
- ↑ M. Reyes-Cortés i inni. Radioactive mineral samples from the northwest of Chihuahua City, Mexico. „Revista Mexicana de Física”. 3 (53), s. 23, 2007-02. Sociedad Mexicana de Física, A.C.. ISSN 0035001X. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Uranophane. Mineral collection of Bringham Young University Department of Geology, Provo, Utah. Photograph by Andrew Silver. No BYU index, Ca(UO_2)_2Si_2O_7 x 6(H_2O).
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Calcite, Uranophane - alpha
- Locality: Jackpile Mine (Jackpile-Paguate), Laguna District, Cibola County, New Mexico, USA (Locality at mindat.org)
- Size: small cabinet, 6.1 x 5.4 x 2.6 cm
- Uranophane on Calcite
- A rare example of beautifully crystallized, acicular uranophane from New Mexico. At first glance, this looks like the Canadian material. However, it is from a small and hard to get locality. Ex. John White Collection.
Autor:
- Uranofan_Kowary.JPG: Piotr Sosnowski
- derivative work: Onegumas (talk)
Uranofan ze sztolni uranu w Kowarach na dolnym Śląsku.