Uri-Cewi Grinberg

Uri-Cewi Grinberg

‏אורי צבי גרינברג‎

Data i miejsce urodzenia	10 stycznia 1894 lub 1895 lub 1896 Biały Kamień, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	8 maja 1981 Izrael
Poseł do Knesetu
Okres	od 14 lutego 1949 do 20 sierpnia 1951
Przynależność polityczna	Herut

Członkowie grupy literacko-artystycznej „Di Chaliastre” w Warszawie. Od lewej: Mendel Elkin, Perec Hirszbejn, Uri-Cewi Grinberg, Perec Markisz, Melech Rawicz i Izrael Jehoszua Singer (1922)

Uri-Cewi Grinberg (hebr.: אורי צבי גרינברג, ang.: Uri Zvi Greenberg, ur. jako Tur Malka 10 stycznia 1894 lub 1895 lub 1896 w Białym Kamieniu w Galicji, zm. 8 maja 1981 w Izraelu) – izraelski poeta i polityk. Jeden z pionierów ekspresjonizmu w literaturze jidysz, uznawany za jednego z największych poetów literatury hebrajskiej. W latach 1949–1951 poseł do Knesetu z listy prawicowej partii Herut.

Życiorys

Urodził się jako Tur Malka w Białym Kamieniu w Galicji, w ówczesnych Austro-Węgrzech (obecnie Ukraina) 10 stycznia 1894^[1] lub 1895^[2] lub 1896^[3]. Był synem chasydzkiego rabina, we Lwowie odebrał tradycyjne wykształcenie^[1]. Od 1912 publikował wiersze w języku jidysz, w 1915 wydał swój pierwszy tomik poetycki. W tym samym roku został wcielony do armii austro-węgierskiej, w której służył podczas I wojny światowej do 1918, kiedy to zdezerterował i powrócił do Galicji^[2]. Po zakończeniu wojny mieszkał w Warszawie, gdzie od 1920 był współwydawcą ekspresjonistycznego czasopisma wydawanego w jidysz^[1]. Przez jakiś czas mieszkał w Berlinie^[3]

Związał się z najbardziej prawicowym skrzydłem rewizjonistycznego syjonizmu. W 1924 wyemigrował do stanowiącej brytyjski mandat Palestyny. Pracował w Dolinie Jezreel i Petach Tikwie. Następnie powrócił do Polski, gdzie w latach 1931–1935 był redaktorem warszawskiej rewizjonistycznej gazety wydawanej w języku jidysz^[2]. W przededniu II wojny światowej ponownie wyjechał, tym razem na stałe, do Palestyny^[3].

Uri-Cewi Grinberg (1936)

W 1947 po raz pierwszy otrzymał literacką Nagrodę Bialika^[2].

W pierwszych izraelskich wyborach parlamentarnych w 1949 dostał się do izraelskiego parlamentu z listy prawicowego Herutu. W Knesecie I kadencji zasiadał w komisji edukacji i kultury. W kolejnych wyborach stracił miejsce w parlamencie^[2].

W 1954 po raz drugi otrzymał Nagrodę Bialika, w 1957 został laureatem Nagrody Izraela^[2]. W 1976 został uhonorowany przez Kneset na specjalnej sesji parlamentarnej^[3]. W 1977 po raz trzeci został laureatem Nagrody Bialika^[2].

Zmarł 8 maja 1981 w Izraelu w wieku osiemdziesięciu siedmiu lat^[1].

Był szwagrem Szemu’ela Tamira^[4].

Twórczość

Tworzył w jidysz oraz po hebrajsku^[1]. Był jednym z pionierów ekspresjonizmu w literaturze jidysz^[2]. W latach 1918–1919 współpracował z Samuelem Jakubem Imberem, Melechem Rawiczem, Dawidem Kenigsbergiem i Jakubem Mestelem w redakcji miesięcznika literackiego „Najland”^[5]. Już w 1922 ostrzegał przed Holocaustem, w takich utworach jak In malkhus fun tselem. Jego wczesna poezja pozostawała pod widocznym wpływem twórczości Walta Whitmana. Po emigracji do Palestyny tworzył już tylko w języku hebrajskim. Od lat trzydziestych jego twórczość stała się niezwykle upolityczniona. Wykorzystywał poezję, by łączyć religijno-mistyczne podejście do syjonizmu z podejściem skrajnie nacjonalistycznym, charakterystycznym dla rewizjonistycznego syjonizmu^[1].

Jest uważany za jednego z najwybitniejszych poetów tworzących w języku hebrajskim^[1][2].

Przypisy