Urszula Kołaczkowska

Urszula Kołaczkowska

Urszula Kołaczkowska w swojej pracowni w Zakopanem
Data i miejsce urodzenia	4 października 1911 Lublin
Data i miejsce śmierci	29 grudnia 2009 Zakopane
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	tkactwo, malarstwo
Ważne dzieła
Doktryna Breżniewa Spotkanie w raju Sanatorim Pokój nr 35 – Sanatorium w Berghof (z Tomasza Manna) 500 zagadek z historii sztuki

Tkaniny Urszuli Kołaczkowskiej

Doktryna Breżniewa, 1982

Spotkanie w raju, 2000

Sanatorium, 2001

Urszula Kołaczkowska (ur. 4 października 1911 r. w Lublinie, zm. 29 grudnia 2009 r. w Zakopanem) – artysta plastyk. Córka Edwarda Kołaczkowskiego (ur. 18.11.1849 r. w Suchodołach, zm. 12.08.1933 r. w Lublinie), właściciela ziemskiego, obywatela miasta Lublina, członka lubelskiej Rady Miejskiej oraz prezydenta miasta Lublina w 1915 r., i Zofii ze Słonczyńskich (1872–1953).

Życiorys

W 1915 Urszula Kołaczkowska zamieszkała wraz z matką w Zakopanem. Wstępną edukację pobierała w domu, a następnie uczyła się i zdała maturę w prywatnym gimnazjum im. Ładysława z Gielniowa, mieszczącym się w Zakopanem przy ul. Nowotarskiej (1924–1931). Dyrektorem tej szkoły był ks. Jan Humpola (1889–1958), znany taternik, później kapelan Ignacego Mościckiego, prezydenta RP. Od wczesnej młodości miała zainteresowania artystyczne i sportowe. Pod wpływem matki, uzdolnionej muzycznie i prowadzącej w Zakopanem prywatne kursy muzyczne (m.in. uczyła Teresę Wessely-Mackiewicz), początkowo najwięcej czasu poświęcała muzyce i podejmowała własne próby kompozytorskie. Również rysowała i malowała. Od dziecka chodziła po górach, jeździła na nartach, w szkole średniej zaczęła uprawiać taternictwo, a na studiach także wioślarstwo.

W latach 1931–1937 studiowała historię na Uniwersytecie Warszawskim, pracę dyplomową pt. „Rozwój terytorialny Warszawy w obrębie wałów Lubomirskiego”, napisała u prof. Stanisława Arnolda, na podstawie której otrzymała tytuł magistra filozofii w zakresie historii (12.10.1937 r.). Uczęszczając na studiach historyczne rozpoczęła naukę w Wyższej Szkole Dziennikarskiej (Warszawa), którą ukończyła z dyplomem (praca dyplomowa pt. „Prasa francuska w czasie Wielkiej Rewolucji”). W latach 1938–1939 pracowała w redakcji Bluszczu, prowadząc dział sportowy. W tym czasie była czynnym członkiem Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego. Okres wojny i okupacji spędziła w Zakopanem. W latach 1947–1948 uczyła się tkactwa w Państwowej Podhalańskiej Szkole Przemysłowej Żeńskiej w Zakopanemu, następnie zdała egzamin czeladniczy z tkactwa wełnianego i kilimkarstwa (25.06.1948 r.).

W 1952 r. została przyjęta do Związku Polskich Artystów Plastyków na podstawie przedstawionych prac. W tym samym roku po raz pierwszy wystawiała swoje prace (I Ogólnopolska Wystawa Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej – Warszawa 1952 maj-czerwiec-lipiec – ,,Zachęta’’). W latach 1952–2004 prace Urszuli Kołaczkowskiej były eksponowane na kilkudziesięciu wystawach krajowych i zagranicznych. W 1960 r. miała pierwszą wystawę indywidualną (Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem).

Głównie zajmowała się tkactwem ręcznym, unikatowym z wykorzystaniem różnych tworzyw (wełna, sizal, len, konopie, stylon, stal, drewno itd.) przy zastosowaniu własnych, oryginalnych technik. W ciągu kilkudziesięciu lat twórczości wprowadzała nowe formy i tematy prac inspirowanych przyrodą górską, architekturą, literaturą piękną, życiem codziennym, historią, antykiem, Biblią itd. Nie tylko tkała, ale również rysowała i malowała, także na szkle, robiła collage’e. Za swoje prace otrzymała liczne nagrody i wyróżnienia (m.in. w 1991 r. nagrodę wojewody nowosądeckiego, w 1998 r. nagrodę im. Agnieszki Sienkiewicz). Prawie do ostatnich lat swojego życia pracowała i tworzyła. Zostawiła po sobie ogromny dorobek artystyczny, prace jej znajdują się w licznych zbiorach publicznych (m.in. Muzeum Narodowe w Warszawie, Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem, Muzeum Rzemiosła w Krośnie) i prywatnych, w Polsce i za granicą. Urszula Kołaczkowska jest autorką książki 500 zagadek z historii sztuki (Warszawa) wydanej w 1962 roku i kilkakrotnie wznawianej. Podejmowała też próby literackie, których owocem była powieść kryminalna "Etiuda symfoniczna" napisana w l. 60, ale wydana dopiero w 2011 r. Do pisarstwa wróciła pod koniec życia – zostawiła niedokończony rękopis kolejnego kryminału.

Do późnej starości chodziła po górach i uprawiała narciarstwo (biegowe). Była postacią bardzo charakterystyczną i dobrze znaną w Zakopanem, nie tylko w środowisku artystycznym. Niskiego wzrostu, drobna, ale zawsze pełna życia i humoru, otoczona licznym gronem przyjaciół w różnym wieku. Prawie ostatnie lata życia Urszuli Kołaczkowskiej uwieczniła artystka-fotograf Anna Łodziak na zdjęciach prezentowanych w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem (d. Biuro Wystaw Artystycznych) w 2006 roku. Urszula Kołaczkowska została pochowana obok matki na nowym cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem.

Wystawy indywidualne Urszuli Kołaczkowskiej

• 1960 – Gobeliny i malarstwo na szkle (Muzeum Tatrzańskie – Zakopane)
• 1963 – Gobeliny i malarstwo na szkle (Klub Międzynarodowej Prasy i Książki w Zakopanem)
• 1964 – Gobeliny i rysunki (Galeria „Pegaz” – Zakopane)
• 1965 – Gobeliny i rysunki (Dom Plastyka – Kraków)
• 1966 – Gobeliny i rysunki (Galeria „Desa” – Warszawa)
• 1970 – Gobeliny (Galeria „Desa” – Kraków)
• 1971 – Gobeliny (Biuro Wystaw Artystycznych – Nowy Sącz)
• 1972 – Trzy seriale (Biuro Wystaw Artystycznych – Zakopane)
• 1975 – Zbroje i buńczuki: gobeliny i assemblage’e (Klub Międzynarodowej Prasy i Książki w Zakopanem)
• 1975 – Tkanina (Biuro Wystaw Artystycznych – Myślenice)
• 1975 – Tkanina (Biuro Wystaw Artystycznych – Łódź)
• 1976 – Tkanina (Biuro Wystaw Artystycznych – Białystok)
• 1978 – Tkanina (Galeria „Pryzmat” – Kraków)
• 1979 – Gobeliny (Galeria „Kasprowy” – Zakopane)
• 1981 – Portrety architektury (Biuro Wystaw Artystycznych – Gorzów Wielkopolski)
• 1982 – 13.12.1981 (pokaz w pracowni artystki – Zakopane)
• 1982 – Doktryna Breżniewa (pokaz w pracowni artystki – Zakopane)
• 1986 – Teksty biblijne (pokaz w pracowni artystki – Zakopane)
• 1987 – Katedry i Biblia (Biuro Wystaw Artystycznych – Gorzów Wielkopolski)
• 1990 – Podróże (Galeria „Awangarda” – Wrocław)
• 1991 – Miasta w górach (Biuro Wystaw Artystycznych – Zakopane)
• 1992 – Teksty biblijne (Galeria „Hadar” – Kraków) (razem z Katarzyną Boruch)
• 1993 – Namioty (Galeria „Jatki” – Nowy Targ)
• 1995 – Moje pejzaże (Biuro Wystaw Artystycznych – Zamość)
• 1995 – Come in, please (Biuro Wystaw Artystycznych – Zakopane) (razem z Małgorzatą Buczek)
• 1996 – Martwa natura i inne tkaniny (Galeria „Pokaz” – Warszawa)
• 1997 – Figury i pejzaże (Galeria „U Jaxy” – Miechów)
• 1998 – Muzy i woda (Galeria „Zielona” – Busko Zdrój)
• 1998 – Interpretacje (Muzeum Archeologiczne – Kraków)
• 1998 – Życie codzienne artystów w PRL i III RP. (Galeria „Centrum” – Kamienna Góra)
• 2000 – Tkaniny (Galeria „Pegaz” – Zakopane)
• 2000 – Kuchnia i okolice: tkaniny (Galeria „Kordegarda” – Warszawa)
• 2003 – Tkanina (Centralne Muzeum Włókiennictwa – Łódź)
• 2012 – Tkanina (Miejska Galeria Sztuki – Zakopane)
• 2012 – Tkanina i inne pasje (Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku)
• 2013 – Tkanina artystyczna (Służewski Dom Kultury Warszawa)
• 2013 – Tkaniny (Stara Prochownia Warszawa)
• 2016 – W kręgu twórczości artystycznej Urszuli Kołaczkowskiej (Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie)

Bibliografia

• Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie, Album Studentów nr 37657.
• T.Z. Epsztein, Historia mojej rodziny, w: Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku, pod red. J. Leskiewiczowej, t. IX, Warszawa 1991, s. 261-346.
• M. Gutowski, Gobeliny i rysunki Kołaczkowskiej, w: „Dziennik Polski” z 31.10-1.11.1965 r., s. 5.
• „Gazeta Wyborcza” (dodatek „Gazeta Stołeczna”) z 20-21.07.1996, s. 16.
• Urszula Kołaczkowska. Kuchnia i okolice: tkanina, lipiec – sierpień 2000 Galeria Kordegarda Warszawa, Krakowskie Przedmieście 15/17, Warszawa 2000.
• „Gazeta Krakowska”, z 6.04.2000 r., s. 5.
• G. Mróz, Tkane obrazy, w: „Tygodnik Podhalański”, z 16.04.2000, s. 13.
• Urszula Kołaczkowska: tkanina: kwiecień-maj 2003 [wystawa Centralne Muzeum Włókiennictwa], Łódź 2003.
• Urszula Kołaczkowska, Etiuda symfoniczna, Wydawnictwo Cursor, Warszawa 2011.
• Tadeusz Epsztein, Wrona Zakopiańska, Wydawnictwo Adam, Warszawa 2012
• J. Flach, Kobieta renesansu, w: "Tygodnik Podhalański", z 6.06.2012, s. 32