Urzędów

Urzędów

— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Ratusz w Urzędowie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	kraśnicki
Gmina	Urzędów
Prawa miejskie	1405–1870 i od 2016[1]
Burmistrz	Paweł Dąbrowski
Powierzchnia	12,91 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	1694[2] 131,2 os./km²
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	23-250
Tablice rejestracyjne	LKR
Położenie na mapie gminy Urzędów Urzędów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Urzędów
Położenie na mapie województwa lubelskiego Urzędów
Położenie na mapie powiatu kraśnickiego Urzędów
50°59′35″N 22°08′33″E/50,993056 22,142500
TERC (TERYT)	0607084
SIMC	0392684
Urząd miejski Rynek 26 23-250 Urzędów
Strona internetowa
BIP

Urzędów – miasto w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Urzędów. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Urzędów liczył 1694 mieszkańców^[2].

Położenie

Urzędów położony jest w historycznej Małopolsce, początkowo należał do ziemi sandomierskiej, a następnie do ziemi lubelskiej^[3]. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[4], w latach 1405–1474 w województwie sandomierskim^[3], później zaś w starostwie urzędowskim w powiecie urzędowskim województwa lubelskiego w 1786 roku^[5].

Urzędów leży w kotlinie jaką we Wzniesieniach Urzędowskich wyżłobiła Urzędówka. Najwyższy punkt w pobliżu Urzędowa osiąga wysokość 258 metrów w Leszczynie. Najniższy na Bęczynie 176 metrów nad poziomem morza. Obrzeża kotliny są łagodnie sfalowane z wyjątkiem niektórych zboczy nad Urzędówka oraz jarów wyżłobionych przez wiosenne wody. Urzędówka jest wąskim stosunkowo ciekiem wypływającym spod Wilkołaza dość szeroką kotliną. Jeszcze w XVIII wieku tworzyła znaczne rozlewiska, które broniły miasta z trzech stron a nazywane były jeziorem. Istniał nawet w dawnym Urzędowie cech rybacki.

Rzeka była stale zasilana w wodę z licznych źródeł spotykanych wzdłuż jej brzegów. Nawet zimą spotyka się niezamarzające źródełka. Rzeka wpada do Wyżnicy, a z nią do Wisły. Urzędów rozciąga się na długości 8 km wzdłuż rzeki, a składa się z samej osady oraz przedmieść – na prawym brzegu Gór, Rankowskiego, Mikuszewskiego i Bęczyna, a na lewym brzegu Zakościelnego i ulicy Wodnej dawniej Przedmieścia Krakowskiego. Siedem dróg łączy Urzędów z Kraśnikiem i Opolem Lubelskim (DW 833), Józefowem nad Wisłą, Wilkołazem i Dzierzkowicami, przez które przebiegał dawniejszy trakt z Krakowa do Lublina, skąd na Litwę i Ruś.

Historia

Urzędów – centrum

Urzędów – rynek

Gminny Ośrodek Kultury

Pierwsze historyczne doniesienia o miejscowości datowane są na rok 1405, kiedy to na bazie dawnej osady targowej został ulokowany Urzędów przez króla Władysława Jagiełłę na prawie magdeburskim^[3], wiadomo jednak, że jako osada Urzędów istniał już pod koniec XIV wieku. Ruchliwy szlak handlowy łączący stolicę Polski – Kraków z Litwą i Rusią, przy którym leżał Urzędów, sprzyjał rozwojowi miasta. W 1425 roku powołana zostaje parafia, a wraz z ustanowieniem w 1474 roku województwa lubelskiego Urzędów staje się siedzibą władz rozległego powiatu, w którego granicach znajdowało się 35 parafii. Odbywały się tu sejmiki ziemi lubelskiej, działał sąd ziemski i prawdopodobnie przez pewien okres (w XV w.) również sąd grodzki^[6].

W 1548 roku wójtostwo urzędowskie otrzymał Mikołaj Rej^[7].

Lata 1550–1625 to okres rozwoju miasta Urzędowa. W tym okresie kształciło się 63 studentów w Akademii Krakowskiej. W XVI i XVII wieku Urzędów miał prawo wyboru 2 posłów do sejmu w Warszawie. Tutaj odbywały się sejmiki województwa lubelskiego. W 1648 r. miasto zostało zrabowane i zniszczone przez kozaków Chmielnickiego. Mieszkańcy zostali zdziesiątkowani przez toczące się wojny i towarzyszące im epidemie. W 1657 roku, Urzędów zostaje zajęty przez wojska szwedzkie Karola Gustawa i węgierskie Rakoczego. Miasto zostaje do reszty złupione, spaliły się kościoły św. Ducha i św. Elżbiety. W XVIII wieku Urzędów zaliczany był do grona mniejszych miast królewskich o charakterze rolniczym. Wraz z upadkiem Rzeczypospolitej przestał istnieć także powiat urzędowski, a 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Urzędów praw miejskich^[8].

W 1944 roku Urzędów został wyzwolony przez żołnierzy Armii Krajowej^[9].

W latach 1954-1954 wieś należała i była siedzibą władz gromady Urzędów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w ówczesnym województwie lubelskim.

1 stycznia 2016 roku Urzędów odzyskał status miasta; w jego granice włączono wieś Zakościelne, po czym ludność Urzędowa zwiększyła się ze 1107 do 1690 mieszkańców^[1][10].

Oświata

Placówki oświatowe:

• Publiczne Przedszkole w Urzędowie, ul. Wodna 34
• Szkoła Podstawowa w Urzędowie, ul. Wodna 24
• Publiczne Gimnazjum w Urzędowie, ul. Wodna 24
• Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Władysława Jagiełły, ul. Wodna 24
• Zespół Szkół Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego im. Orląt Lwowskich, ul. Wodna 34

Obiekty turystyczne

• Sanktuarium św. Otylii
• Wały urzędowskie
• Synagoga w Urzędowie
• Cmentarz żydowski
• Kościół parafialny
• Ośrodek garncarski
• Obserwatorium astronomiczne

Sport

• Klub piłki nożnej GKS „Orzeł” Urzędów

Miasta partnerskie

Miasta partnerskie z którymi współpracuje Urzędów:

Miasto	Kraj
Nádudvar	Węgry
Wyżwa Stara	Ukraina

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Urzędów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 823 .
• Urząd Gminy