Ustrój polityczny Iranu

Ten artykuł od 2011-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Iran Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Islamskiej Republiki Iranu Ustrój polityczny Ustrój polityczny Iranu Konstytucja Konstytucja Iranu Władza ustawodawcza Islamskie Zgromadzenie Konsultatywne Najwyższy przywódca Najwyższy Przywódca Zgromadzenie Ekspertów Przewodniczący Władza wykonawcza Prezydent Wiceprezydent Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Sąd Najwyższy Prokurator generalny Iranu Kontrola państwowa Kontrola państwowa Najwyższy Sąd Audytowy Iranu Finanse Centralny Bank Islamskiej Republiki Iranu Samorząd terytorialny Podział administracyjny Iranu Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Iranu Wybory Wybory parlamentarne: 2016 Wybory prezydenckie: 2017 Referenda: 1989 Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Iranu Wikiprojekt Polityka

Ustrój polityczny Iranu – to w początkach istnienia państwa perskiego monarchia despotyczna. W czasie najazdu arabskiego i rozwoju ekspansji islamu w tym regionie szach (tytuł monarszy w Persji) był zmuszony zrezygnować ze swego despotyzmu i współpracować z przywódcami plemiennymi, mułłami, gildiami kupieckimi i rzemieślnikami. W epoce kolonizacji szach dodatkowo musiał lawirować pomiędzy dyplomacją brytyjską i radziecką. Reza Szah Pahlawi zmienił nazwę Persji na Iran, a jego syn (Mohammed Reza Pahlawi) za pomocą wojsk Stanów Zjednoczonych wprowadził system absolutystyczny.

Ustrój polityczny Iranu od 1979

Ustrój polityczny Iranu

Struktura władzy w Iranie

1 kwietnia 1979 proklamowano w wyniku rewolucji islamskiej Islamską Republikę Iranu. Przyjęto ustrój polityczny republiki islamskiej, łączący elementy nowoczesnej demokracji z religijną dyktaturą. Z jednej strony Iran ma parlament i prezydenta wybierane w wyborach powszechnych, zna instytucję referendum, zaś władza opiera się na nowoczesnej zasadzie trójpodziału, z drugiej jednak wszystko pozostaje pod nadzorem autorytetów religijnych^[1]. Najważniejsze organy nadzoru religijnego to welajat e faghih – teolog szyicki będący głową państwa oraz Rada Strażników, spełniająca funkcję trybunału konstytucyjnego, w tym badająca zgodność prawa stanowionego z zasadami islamu. Wprowadzono surowe prawa wzorowane na szariacie.

Iran propaguje swój kraj jako "Pierwszą demokrację" na Bliskim Wschodzie, gdyż nie ma u nich dyskryminacji narodowych (np. Izrael – Palestyńczycy; Irak i Turcja – Kurdowie), a rewolucję islamską chce rozprzestrzenić na inne państwa świata (podobnie jak ZSRR miało nieść rewolucję ludową).

Przypisy

Zobacz też

• Partie polityczne Iranu
• Islamskie Zgromadzenie Konsultatywne
• Zgromadzenie Ekspertów