Ustrój polityczny Konga

Kongo
Coat of arms of the Republic of the Congo.svg
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Konga
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Wikiprojekt Polityka

Ustrój polityczny Konga (Republiki Konga) opiera się na Konstytucji Republiki Konga z 2015 roku[1]. Kongo jest republiką pluralistyczną (wielopartyjną), w której prezydent jest głową państwa, a premier szefem rządu. Rada Ministrów jest powoływana przez Prezydenta[1]. Władzę ustawodawczą sprawuje zarówno rząd (rada ministrów), jak i dwie izby parlamentu (Senat i Zgromadzenie Narodowe).

Konstytucja Republiki Konga

Najważniejszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Republiki Konga została uchwalona 6 listopada 2015 roku[1] po przeprowadzonym 25 października tego samego roku referendum[1].

Składa się z preambuły i 21 rozdziałów obejmujących 246 artykułów[2].

Historia konstytucji

Konstytucja z 2002 roku

Pierwsze prace nad konstytucją rozpoczęły się po zakończeniu wojny domowej, w 1997 roku, gdy do władzy doszedł Denis Sassou-Nguesso[3][4]. Nowa konstytucja została zatwierdzona w przeprowadzonym w 2002 roku referendum konstytucyjnym, według informacji rządowych, 84,26% obywateli głosowało „za”[5][6].

Konstytucja z 2002 roku wprowadzała silną funkcję prezydenta, niwelowała urząd premiera[7], a także osłabiała kompetencje władzy ustawodawczej[7]. Długość kadencji prezydenta została wydłużona do siedmiu lat (z limitem dwóch kadencji) oraz wprowadzała ograniczenie maksymalnego wieku kandydata – 70 lat[7][8].

Konstytucja z 2015 roku

Sassou Nguesso został wybrany prezydentem w 2002[9] oraz w 2009 roku[10]. Pod koniec swojej drugiej kadencji przekroczył granicę wieku 70 lat[11], co oznaczało, że nie będzie mógł kandydować ponownie. W tym samym czasie rządząca Kongijska Partia Pracy (PCT), z którą związany był Sassou Nguesso, rozpoczęła publiczną dyskusję na temat potrzeby nowelizacji konstytucji z 2002 roku.

Protesty wobec pomysłu nowej konstytucji

Opozycja zarzucała partii rządzącej[11], że nowa konstytucja zostanie wprowadzona tylko po to, by umożliwić prezydentowi możliwość ponownego kandydowania, sam Sassou Nguesso z początku nie dementował, ani nie zaprzeczał tym plotkom[12].

Proponowane zmiany

Projekt zakładał konstytucję zbudowaną z 246 artykułów[13]. Według projektu, konstytucja pozwalałaby na trzykrotne wybranie tej samej osoby na prezydenta, znosiła górną granicę wiekową 70 lat dla kandydatów, a także skracała długości kadencji prezydenckiej z siedmiu do pięciu lat[13]. Ustanawiała również stanowisko premiera jako szefa rządu (dotychczas to prezydent pełnił jego obowiązki, a urząd premiera nie istniał)[13].

Referendum konstytucyjne

Okres kampanijny został zarządzony na okres między 9, a 23 października 2015 roku[14]. Kampanię oficjalnie, swoim przemówieniem, otworzył minister spraw wewnętrznych Raymond Mboulou[14].

W trakcie okresu kampanijnego nastąpiły liczne protesty[15][16][17], natomiast głosowanie odbyło się pokojowo, nie zarejestrowano żadnych doniesień o przemocy[18]. Za przyjęciem nowej konstytucji głosowało 92,96% osób[19]. Nowa konstytucja została oficjalnie przyjęta przez prezydenta Sassou Nguesso 6 listopada 2015 roku[20].

Treść konstytucji

Konstytucja Republiki Konga składa się z preambuły i 246 artykułów, które znajdują się w obrębie 21 rozdziałów.

Preambuła

W preambule zwraca się uwagę na to, że Republika Konga jest narodem świeckim, a także że państwo szanuje prawa człowieka. Ponadto, podkreśla się wartości demokratyczne.

Rozdziały konstytucji

RozdziałTreśćArtykuły
IPaństwo i suwerenność1–7
IIPodstawowe prawa i wolności8–56
IIIPartie polityczne i opozycja57–63
IVWładza wykonawcza64–106
VWładza ustawodawcza107–137
VIStosunki między władzą wykonawczą, a ustawodawczą138–165
VIIWładza sądownicza166–174
VIIISąd Konstytucyjny175–188
IXSąd Dyscypliny Budżetowej189–190
XWysoki Sąd Sprawiedliwości191–195
XIEconomic, Social and Environmental Council196–199
XIIRzecznik Praw Obywatelskich200–203
XIIISiły zbrojne204–207
XIVRady Regionalne208–211
XVRada Wolności i Komunikacji212–213
XVIKomisja Praw Człowieka214–216
XVIITraktaty i Umowy Międzynarodowe217–223
XVIIIStatus byłych prezydentów224–226
XIXRady Konsultacyjne227–239
XXZmiany w Konstytucji240–242
XXIPostanowienia końcowe243–246

Parlament

Parlament Republiki Konga jest głównym organem władzy ustawodawczej w Republice Konga. Ma charakter bikameralny; składa się ze Zgromadzenia Narodowego oraz Senatu.

Zgromadzenie Narodowe

Zgromadzenie Narodowe jest izbą niższą i składa się ze 151 deputowanych[21]. Wybierani są na pięcioletnią kadencję, w 151 jednomandatowych okręgach wyborczych[22].

Ostatnie wybory do Zgromadzenia Narodowego odbyły się 16 lipca 2017 roku[23], większość uzyskała Kongijska Partia Pracy (PCT) zdobywając 96 mandatów[23].

Senat

Senat jest izbą wyższą i składa się z 72 członków (sześciu z każdego z 12 regionów Konga)[24], wybieranych na sześcioletnią kadencję przez rady regionalne[24][25]. Senat reprezentuje władze lokalne.

Ostatnie wybory do Senatu odbyły się 31 sierpnia 2017 roku[26], większość uzyskała Kongijska Partia Pracy (PCT) zdobywając 46 mandatów[26].

Rząd

Clément Mouamba – obecny premier Republiki Konga

Obecny rząd został zaprzysiężony 22 sierpnia 2017 roku. Na czele rządu stoi premier, Clément Mouamba[27]. Składa się z premiera, wicepremiera, sekretarza stanu, 32 ministrów i pełnomocnika premiera ds. decentralizacji[28][29].

Skład rządu

  • Premier
  • Wicepremier ds. Administracji Państwowej, Reformy Państwa i Bezpieczeństwa Socjalnego[28]
  • Pełnomocnik Premiera ds. Decentralizacji

Ministrowie Stanu

  • Minister Rolnictwa, Hodowli i Rybołówstwa[28]
  • Minister Gospodarki, Przemysłu i Sektora Publicznego[28]
  • Minister Handlu, Zaopatrzenia w Żywność i ds. Konsumentów[28]
  • Dyrektor Biura Prezydenta Republiki (w randze ministra stanu)[30][31]

Ministrowie

  • Minister Spraw Zagranicznych, Współpracy i ds. Diaspory[28]
  • Minister Spraw Wewnętrznych i Decentralizacji[28]
  • Minister Obrony Narodowej[28]
  • Minister Górnictwa i Geologii[28]
  • Minister Gospodarki Przestrzennej i Robót Publicznych[28]
  • Minister ds. Ropy i Gazu Ziemnego[28]
  • Minister Finansów i ds. Budżetu[28]
  • Minister Łączności i ds. Mediów (Rzecznik Rządu)[28]
  • Minister Szkolnictwa Wyższego[28]
  • Minister Wyposażenia Technicznego i ds. Utrzymania Dróg[28]
  • Minister Szkolnictwa Podstawowego i Średniego oraz ds. Walki z Analfabetyzmem[28]
  • Minister Sprawiedliwości, ds. Praw Człowieka oraz Rdzennej Ludności[28]
  • Minister ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Rzemiosła oraz Sektora Nieformalnego[28]
  • Minister Energetyki i Gospodarki Wodnej[28]
  • Minister ds. Gruntów Publicznych i Kontaktów z Parlamentem[28]
  • Minister ds. Specjalnych Stref Ekonomicznych[28]
  • Minister Kształcenia Technicznego i Kształcenia Zawodowego oraz Zatrudnienia[28]
  • Minister Budownictwa, Urbanizacji i ds. Miast[28]
  • Minister Leśnictwa[28]
  • Minister Transportu, Lotnictwa Cywilnego i Marynarki Handlowej[28]
  • Minister Zdrowia, ds. Ludności, ds. Promocji Kobiet i Integracji Kobiet na rzecz Rozwoju[28][32]
  • Minister ds. Badań Naukowych i Innowacyjności[28]
  • Minister Planowania, Statystyki i Integracji Regionalnej[28]
  • Minister Poczt, Telekomunikacji i E-gospodarki[28]
  • Minister Turystyki i Ochrony Środowiska[28]
  • Minister Sportu i Wychowania Fizycznego[28]
  • Minister Spraw Społecznych i Akcji Humanitarnych[28]
  • Minister ds. Młodzieży i Edukacji Obywatelskiej[28]
  • Minister Kultury i Sztuki[28]

Prezydent

Denis Sassou-Nguesso – obecny prezydent Republiki Konga

Głową państwa jest prezydent[33]. Od czasu wprowadzenia konstytucji w 2015 roku, prezydent przestał być szefem rządu a stał się nim premier. Prezydent powołuje radę ministrów, jest wybierany w głosowaniu powszechnym[33], absolutną większością głosów[33], w dwóch turach, na 5-letnią kadencję[33] (z możliwością ubiegania się o 2 kolejne kadencje)[33].

Obecnym prezydentem, od 1997 roku, jest Denis Sassou-Nguesso.

Samorząd terytorialny

Według artykułu 208 Konstytucji Konga "Społeczności lokalne w Republice Konga to departamenty i gminy"[34].

Artykuł 209 Konstytucji Konga stanowi, że "Społeczności lokalne administrują się same, swobodnie, poprzez wybrane rady (...)". W następnym artykule wyrażono kompetencje społeczności lokalnych[34].

Kompetencje społeczności lokalnych

Do konstytucyjnych kompetencji społeczności lokalnych należą[34]:

  • planowanie, rozwój i organizacja przestrzenna (aménagement) departamentu;
  • urbanistyka i środowisko;
  • nauczanie przedszkolne, podstawowe i średnie;
  • podstawowa ochrona zdrowia, działania społeczne i ochrona ludności;
  • zapobieganie, zmniejszanie ryzyka i zarządzanie w trakcie katastrof;
  • dbanie o środowisko i turystykę;
  • prowadzenie akcji sportowych i kulturalnych;
  • rolnictwo, hodowla zwierząt, rybołówstwo i hodowla ryb;
  • administracja i finanse;
  • handel i rzemiosło artystyczne;
  • utrzymanie dróg (routier).

Partie polityczne

W Republice Konga funkcjonuje system partii dominującej, w ramach którego tylko jedna partia może mieć realną władzę w państwie. Obecnie partią rządzącą w Zgromadzeniu Narodowym, jak i w Senacie jest Kongijska Partia Pracy[23][26].

Partie w parlamencie

Senat

W skład Senatu Republiki Konga wchodzi 11 partii politycznych[26].

PartiaIlość mandatów
Kongijska Partia Pracy (Parti Congolais du Travail PCT)[28]46
Rally for Democracy and Social Progress (Rassemblement pour la démocratie et le progrès social)2
Action Movement for Renewal (Mouvement Action Renouveau, MAR)2
Panafrykański Związek na rzecz Demokracji Społecznej (Union Panafricaine pour la Démocratie Sociale UPADS)[28]2
Republican Liberal Party (PRL)1
Patriotic Front (FP)1
Party for Unity, Freedom and Progress (Pulp)1
Club 2002 - Party for the Unity of the Republic (PUR)1
Zgromadzenie obywateli (Rassemblement des Citoyens RC)[28]1
Republican Dynamics for Development (DRD)1
Kongijski ruch na rzecz Demokracji i Rozwoju Integralnego (Mouvement congolais pour la démocratie et le développement intégral MCDDI)[28]1

Zgromadzenie Narodowe

W skład Zgromadzenia Narodowego Republiki Konga wchodzi 19 partii politycznych[23].

PartiaIlość mandatów
Kongijska Partia Pracy (Parti Congolais du Travail, PCT)[28]96
Panafrykański Związek na rzecz Demokracji Społecznej (Union Panafricaine pour la Démocratie Sociale, UPADS)[28]8
Kongijski ruch na rzecz Demokracji i Rozwoju Integralnego (Mouvement congolais pour la démocratie et le développement intégral, MCDDI)[28]4
Action Movement for Renewal (Mouvement Action Renouveau, MAR)3
Rally for Democracy and Social Progress (Rassemblement pour la démocratie et le progrès social, RDPS)3
Republican Dynamics for Development (DRD)3
Union for a Popular Movement (UMP)2
CRDP1
Zgromadzenie obywateli (Rassemblement des Citoyens, RC)[28]1
Club 2002 - Party for the Unity of the Republic (PUR)1
Patriotic Front (FP)1
Związek Sił Demokratycznych (Union des Forces Démocratiques, UFD)[28]1
La Chaîne1
Movement for Democracy and Progress (Mouvement pour la démocratie et le progrès, MDP)1
Party for Agreement and Political Action (PCAP)1
Congress for Democracy and the Republic (CDR)1
Party for Unity, Freedom and Progress (Pulp)1
Republican Liberal Party (PRL)1
National Movement for the Liberation of Congo (MNLC)1

Przypisy

  1. ↑ a b c d Konstytucja Republiki Konga, 25 listopada 2015, s. 1–5 [dostęp 2020-06-08].
  2. ↑ Konstytucja Republiki Konga, 2015, s. 2.
  3. ↑ MIĘDZY ARBITRAŻEM A ODPORNOŚCIĄ: PRAWA CZŁOWIEKA W KONGU, Fédération internationale pour les droits humains [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  4. ↑ Republic of Congo 2nd Civil War, GlobalSecurity.org.
  5. ↑ Congo approves new constitution, BBC News, 24 stycznia 2002 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  6. ↑ Elections in Congo-Brazzaville, africanelections.tripod.com [dostęp 2020-05-14].
  7. ↑ a b c John F. Clark, Petroleum revenues and political development in the Congo Republic: the democratic experiment and beyond, [w:] Matthias Basedau, Resource Politics in Sub-Saharan Africa, GIGA-Hamburg, 2005, s. 138–139, ISBN 978-3-928049-91-7 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  8. ↑ Konstytucja Republiki Konga, 2002, Rozdział V.
  9. ↑ Le putschiste Sassou devient officiellement, Congopage [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  10. ↑ Elections in Congo-Brazzaville, africanelections.tripod.com [dostęp 2020-05-14].
  11. ↑ a b Congo-Brazzaville. La date du référendum constitutionnel fixée au 25 octobre – Jeune Afrique, JeuneAfrique.com, 5 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  12. ↑ Supporters of Congo President Sassou Nguesso rally for referendum, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  13. ↑ a b c [Exclusif] RFI dévoile le texte du projet de Constitution au Congo, RFI, 13 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  14. ↑ a b Congo gears up to vote on extending veteran leader’s rule, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  15. ↑ Four killed in protest over plan to extend Congo Republic president’s rule, „Reuters”, 20 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  16. ↑ Army disperses anti-government protesters in Congo Republic, „Reuters”, 21 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  17. ↑ Calls for dialogue in Congo on eve of tense referendum, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  18. ↑ Congo referendum should be annulled due to low turnout, opposition says, „Reuters”, 26 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  19. ↑ Over 90% vote to allow Congo leader’s bid to extend rule, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  20. ↑ Nouvelle République: Le Président de la République a promulgué la nouvelle Constitution | adiac-congo.com: toute l’actualité du Bassin du Congo, adiac-congo.com [dostęp 2020-05-14].
  21. ↑ IPU PARLINE database: CONGO (Assemblée nationale), General information, archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  22. ↑ IPU PARLINE database: CONGO (Assemblée nationale), Electoral system, archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  23. ↑ a b c d IPU PARLINE database: CONGO (Assemblée nationale), Last elections, archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  24. ↑ a b IPU PARLINE database: CONGO (Sénat), General information, archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  25. ↑ IPU PARLINE database: CONGO (Sénat), Electoral system, archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  26. ↑ a b c d IPU PARLINE database: CONGO (Sénat), Last elections, archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  27. ↑ Clément Mouamba reconduit au poste de Premier ministre | adiac-congo.com: toute l’actualité du Bassin du Congo, www.adiac-congo.com [dostęp 2020-05-17].
  28. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq Kongo | Polska Agencja Prasowa SA, www.pap.pl [dostęp 2020-05-17].
  29. ↑ Congo-Brazzaville. Ce qu’il faut retenir du gouvernement Clément Mouamba 2 – Jeune Afrique, JeuneAfrique.com, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2020-05-18] (fr.).
  30. ↑ Congo-B: Clément Mouamba dévoile la composition de son nouveau gouvernement, RFI, 22 sierpnia 2017 [dostęp 2020-05-18] (fr.).
  31. ↑ Congo-Brazzaville. Le nouveau gouvernement de Clément Mouamba est formé – Jeune Afrique, JeuneAfrique.com, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2020-05-18] (fr.).
  32. ↑ Bikindou, Congo – Gouvernement: Passation de service entre Inès Nefer Bertille Ingani et Jacqueline Lydia Mikolo, Les Echos du Congo Brazzaville [dostęp 2020-05-17] (fr.).
  33. ↑ a b c d e Africa :: Congo, Republic of the — The World Factbook - Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2020-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-31].
  34. ↑ a b c Konstytucja Republiki Konga 2015, International Labour Organization, 2015, Art. 208–211 [dostęp 2020-06-08].


Ustroje polityczne państw Afryki
Państwa
Terytoria zależne,
autonomiczne,
nieuznawane,
inne
  • Madera (Portugalia)
  • Majotta/Reunion (Francja)
  • Puntland
  • Sahara Zachodnia
  • Sokotra (Jemen)
  • Somaliland
  • Sudan Południowy
  • Wyspy Kanaryjskie/Ceuta Melilla (Hiszpania)
  • Wyspa Świętej Heleny, Wyspy Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha (Wielka Brytania)
  • Zanzibar

Media użyte na tej stronie

Clément Mouamba - 2017 (cropped).jpg
Congo Prime Minister Clément Mouamba in Brazzaville, 16 May 2017.
Denis Sassou Nguesso 2014.png
Denis Sassou Nguesso