Ustrój polityczny Watykanu i Stolicy Apostolskiej

Traktaty laterańskie zagwarantowały Stolicy Apostolskiej międzynarodową podmiotowość prawną, a także suwerenność Państwa Miasta Watykan. Najwyższym aktem legislacyjnym (ustawą zasadniczą) regulującym sytuację prawną Watykanu jest Prawo Fundamentalne. Stolica Apostolska nie posiada własnej konstytucji, jej ustrój wynika z prawa kanonicznego Kościoła katolickiego i umów międzynarodowych. Z powyższych źródeł prawa wynika, że ustrojem politycznym obu podmiotów jest monarchia teokratyczna[1], absolutna z tronem elekcyjnym.

Unia Stolicy Apostolskiej z Watykanem

Stolica Apostolska jest połączona z Watykanem unią personalną i funkcjonalną. Stolica Apostolska sprawuje nad Watykanem wyłączne zwierzchnictwo oraz suwerenną władzę i jurysdykcję[2]. Stolica Apostolska ma swoją siedzibę w Watykanie, z charakterystyki jednak tego specyficznego podmiotu wynika, iż nie jest ona przypisana do żadnego konkretnego miejsca, jej siedzibą jest miejsce zamieszkania papieża.

Głowa państwa

Papież Franciszek

Najwyższą władzę w Państwie Watykańskim sprawuje papież (obecnie Franciszek) (ma on w rękach pełnię władzy wykonawczej, ustawodawczej oraz sądowniczej). Jest on także głową Stolicy Apostolskiej, podmiotu prawa międzynarodowego, nierozerwalnie związanego z osobą papieża i utożsamianą z nim. On sam wybierany jest na dożywotnią kadencję na konklawe przez Kolegium kardynałów, które wspomaga go w kierowaniu Kościołem i zarządzaniu Stolicą Apostolską. Zgodnie z Prawem Fundamentalnym papież jest Suwerenem Państwa Miasta Watykan i Najwyższym Kapłanem. Papież nie może zostać przez nikogo odwołany, jednakże może zrezygnować z urzędu[3]. Jego śmierć lub rezygnacja rozpoczyna okres sede vacante. Wtedy kardynał kamerling pełni funkcję tymczasowej głowy państwa do czasu wyboru nowego papieża. Natomiast Kolegium kardynałów może w tym czasie wydawać niezbędne akty prawne, które mają charakter tymczasowy, jeżeli nie zatwierdzi ich nowo wybrany papież[4].

Władza wykonawcza i ustawodawcza

Sekretariat Stanu

kard. Pietro Parolin

Drugą osobą po papieżu, odpowiedzialną za całość polityki Stolicy Apostolskiej i Watykanu, jest sekretarz stanu kierujący pracami składającego się z dwóch sekcji Sekretariatu (obecnie kard. Pietro Parolin). Pierwsza z nich zajmuje się pomocą papieżowi w sprawach ogólnych i codziennych obowiązkach. Druga ma za zadanie dbanie o stosunki z innymi krajami, a jej kompetencje dotyczą cywilnych spraw zagranicznych Stolicy Apostolskiej i Państwa Watykańskiego.

Gubernatorat Państwa Watykańskiego

Prezydent Gubernatoratu Państwa Miasta Watykańskiego (obecnie kard. Giuseppe Bertello) zastępuje papieża w pełnieniu roli szefa państwa w Watykanie. Kieruje on urzędem zwanym Gubernatoratem, który jest najwyższą instytucją wykonawczą. Zarządza on i administruje państwem. Wyłączone spod jego władzy są jedynie kwestie zastrzeżone Sekretariatowi Stanu (sprawy zagraniczne), czy innym urzędom.

Papieska Komisja Państwa Watykańskiego (której przewodniczącym jest z urzędu Prezydent Gubernatoratu) jest natomiast jedynym ciałem legislacyjnym. Jest ona powiązana funkcjonalnie z Gubernatoratem, który stanowi jej zaplecze techniczne i wykonawcze. Wszystkie jednak jej akty prawne są przekładane, za pośrednictwem Sekretariatu Stanu, papieżowi do zatwierdzenia.

Polityka finansowa

Nad finansami Stolicy Apostolskiej i Watykanu czuwają:

Sądownictwo

Papież posiada prawo łaski w każdej ze spraw toczących się w instancjach mu podległych.

Stolica Apostolska

Trybunałami Stolicy Apostolskiej są:

Watykan

W imieniu papieża władzę sądowniczą w Watykanie sprawują[5]:

  • pojedynczy sędzia,
  • trybunał pierwszej instancji,
  • sąd apelacyjny (przewodniczy mu z urzędu Dziekan Roty Rzymskiej),
  • sąd kasacyjny (przewodniczy mu z urzędu Prefekt Sygnatury Apostolskiej).

Przypisy

  1. ↑ Watykan – WIEM, darmowa encyklopedia
  2. ↑ Jacek Barcik, Tomasz Srogosz: Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2007, s. 152 i n. ISBN 978-83-7483-785-9.
  3. ↑ Kan. 332 § 2 KPK i kan. 44 § 2 KKKW.
  4. ↑ Art. 1 ust. 2 Prawa Fundamentalnego Watykanu.
  5. ↑ Ustawa zatwierdzająca ustrój sadownictwa Państwo Miasto Watykan.

Linki zewnętrzne

Ustroje polityczne państw europejskich
Terytoria zależne

Media użyte na tej stronie

Monseñor Pietro Parolin, 2012.JPG
Autor: Blancoduno, Licencja: CC BY-SA 3.0
Monseñor Pietro Parolin en una Misa en Caracas, Julio de 2012