Utylizacja

Utylizacja (z fr. utilisation[1]) – wykorzystanie odpadów jako surowców wtórnych[2][3]. Potocznie utylizacja rozumiana jest jako zniszczenie lub unieszkodliwienie[4].

Typowym przykładem utylizacji jest proces przerobu padliny i wszelkiego rodzaju ubocznych produktów przemysłu mięsnego i rybnego na mączki pastewne (mięsno-kostna, z krwi, kostna, rybna, keratynowa), tłuszcze techniczne, żelatynę, kleje itp. W skali przemysłowej utylizacja padliny i odpadów zwierzęcych polega na ich rozgotowaniu pod ciśnieniem, wysuszeniu uzyskanej miazgi i oddzieleniu przez tłoczenie lub ekstrakcję tłuszczu. Oprócz znaczenia ekonomicznego utylizacja ma znaczenie sanitarne, gdyż likwiduje ewentualne ogniska chorób zakaźnych.

Historia gospodarowania odpadami

Pierwszym na świecie zakładem służącym do spalania odpadów była spalarnia w Paddington. Na fali fascynacji silnikami parowymi oraz z konieczności szybkiego usuwania odpadów miejskich zbudowano ją w 1870 roku. W latach 1876–1877 powstawały zakłady spalania nieczystości w Leeds, Manchester, Birmingham. Następnymi krajami, które zaczęły wdrażać (w początkach XX wieku) metody termicznego usuwania odpadów, były Dania, Szwecja, Czechy i Polska[5].

Odzysk odpadów w Polsce

Określenie utylizacja odpadów funkcjonuje w gospodarowaniu odpadami jako określenie potoczne na odzysk odpadów. Gospodarka odpadami w Polsce opiera się o zapisy prawne, szczególnie o ustawę z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach[6].

Przykładowymi polskimi zakładami utylizacyjnymi przemysłu mięsnego i rybnego są wybudowane w roku 1980 – zautomatyzowane, o pełnej dezodoryzacji – zakłady w Osetnicy (województwo dolnośląskie), Gołczy (województwo małopolskie), Przewrotnem (województwo podkarpackie).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Słownik wyrazów obcych PWN. doc. dr Jan Tokarski (redaktor naukowy). Warszawa: PWN, 1971, s. 792.
  2. ↑ utylizacja. Słownik język polskiego PWN. [dostęp 2012-02-11].
  3. ↑ utylizacja. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2012-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  4. ↑ utylizacja. cotojest.info. [dostęp 2012-02-11].
  5. ↑ Zenon Foltynowicz. Historia gospodarki odpadami. „Recykling”, s. 24 i 25, 09.2012. ABRYS Wydawnictwa Komunalne. ISSN 1731-9927. 
  6. ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 699.