VI WO Sian

WO-6/Grupa Sian – okręg wojskowy (WO) UPA nr 6, wchodzący w skład Grupy Operacyjnej UPA-Zachód, na Zakerzoński Kraj.

Historia Okręgu Sian

Okręg został utworzony 26 stycznia 1944 roku, jako jeden z sześciu. Dowódcą został początkowo Jakiw Czornij „Udarnyk”, a następnie major Myrosław Onyszkewycz „Orest”. Podlegał on dowódcy zgrupowania UPA-Zachód – Wasylowi Sydorowi ps. „Szełest”, oraz prowidnykowi OUN na Polskę – Jarosławowi Staruchowi ps. „Stiah”.

W początkowym okresie istnienia okręgu nie funkcjonowały tutaj większe oddziały UPA, schroniły się przed przejściem frontu w ukraińskich Karpatach. Działały tu tylko oddziały SKW oraz bojówki ukraińskiej SB (Służba Bezpeky).

Po przejściu frontu, we wrześniu 1944 roku doszły z terenu Karpat ukraińskich sotnie „Chomy” (NN) i „Czornoho” (NN). Siły okręgu wzmocniło również zrzucenie przez Niemców w październiku 1944 grupy 7 ukraińskich spadochroniarzy.

28 października 1944 roku oddziały okręgu stoczyły ciężką bitwę z wojskami NKWD koło Leszczawy Górnej. Wprawdzie bitwa została wygrana, jednak UPA poniosły ciężkie straty.

W sierpniu 1945 istniało na terenie okręgu tylko 4–5 sotni:

• w Bieszczadach – Sotnia „Bira” (Wasyl Szyszkanyneć)
• w powiatach Lubaczów, Jarosław i Tomaszów Lubelski – 2 sotnie „Zalizniaka” (Iwan Szpontak)
• na Lubelszczyźnie – sotnia „Wowki”
• na Pogórzu Przemyskim sotnie „Hromenki” i „Burłaki” rozformowano, wcielając je do SKW

We wrześniu 1945 roku rozpoczęto przymusową akcję przesiedleńczą ludności na mocy polsko-sowieckiego porozumienia o wymianie ludności. Do Polski ludności polskiej, ukraińskiej do USRR. Zmusiło to dowództwo okręgu UPA do oporu. Ogłoszono mobilizację i utworzono cztery nowe kurenie:

• kureń „Rena” (Wasyl Mizerny)
• kureń „Bajdy” (Petro Mykołenko)
• kureń „Zalizniaka” (Iwan Szpontak)
• kureń „Berkuta” (Wołodymyr Soroczak)

Odcinki Taktyczne

Odcinek taktyczny był najmniejszą jednostką terytorialnego podziału UPA. W skład dowództwa odcinka wchodzili: dowódca, zastępca dowódcy, oficer szkoleniowy, obsługa kancelarii, łącznicy, ochrona.

Odcinki dysponowały własnymi siłami zbrojnymi(kurenie i samodzielne sotnie), Służbą Bezpieczeństwa i SKW.

Okręg dzielił się na trzy odcinki taktyczne (Taktycznyj Widtinok):

• Odcinek Taktyczny „Łemko”
  • 1 kureń UPA „Udarnyky”
    • sotnia Wasyla Szyszkanynecia „Bir”
    • sotnia Stepana Stebelskiego „Chrin”
    • sotnia „Didyka”
  • 2 kureń UPA „Udarnyky”
    • sotnia Wołodymyra Szczyhelskiego „Burłaka”
    • sotnia Mychajła Dudy „Hromenko”
    • sotnia Hrihorija Jankowskiego „Łastiwka”
    • sotnia Mychajła Kuczery „Jar”
• Odcinek Taktyczny „Bastion” – dowódca Iwan Szpontak (ps. Zalizniak, Szum, Ostap, Dubrownyk)
  • Kureń UPA „Mesnyky” – jednocześnie dowódcy TW
    • sotnia Iwana Szymańskiego „Szum”
    • sotnia Hrihorija Łewko „Kruk”
    • sotnia „Pidkowy”, a po jego śmierci Mykoły Tarabana „Tucza”
    • sotnia „Bałaja”, a po jego śmierci Hryhorija Mazura „Kałynowicz”
• Odcinek Taktyczny „Danyliw”
  • Kureń UPA „Wowky" (dow. Marijan Łukaszewycz „Jahoda”)
    • sotnia Jehwena Janczuka
    • sotnia „Łysa”
    • sotnia „Krapka”

Zobacz też

• Bitwa pod Leszczawą Górną

Literatura

• Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960, Warszawa 2006
• Grzegorz Motyka, Tak było w Bieszczadach, Warszawa 1999
• Praca zbiorowa, „W walce ze zbrojnym podziemiem 1945 -1947, Warszawa 1972
• Bogdan Huk, 1947, Warszawa 1997
• Benedykt Gajewski, Walka z ukraińskim podziemiem na płd.-wsch. obszarze Polski w latach 1944–1948, Sanok 2005