V Korpus Wielkiej Armii

Marsz. Jean Lannes, pierwszy dowódca V Korpusu WA

V Korpus Wielkiej Armii – jeden z korpusów Wielkiej Armii I Cesarstwa Francuskiego utworzony w 1805, zwany czasem w literaturze „Korpusem polskim” (w 1812 Armia Księstwa Warszawskiego stała się trzonem odtwarzanego korpusu). Z woli Napoleona pierwszym dowódcą V Korpusu Wielkiej Armii został marszałek Jean Lannes.

Dowódcy V Korpusu WA

Marsz. André Masséna, dowódca V Korpusu WA od 6 marca 1807

Książę Józef Poniatowski dowódca V Korpusu WA w 1812. Portret księcia Józefa na koniu, Juliusz Kossak, 1879

Generał Józef Zajączek

Jan Henryk Dąbrowski

Gen. Jacques Alexandre Law de Lauriston, dowódca V Korpusu Wielkiej Armii w 1813

Gen. Jean Pierre Baillod, szef sztabu V Korpusu Wielkiej Armii w 1813

Gen. Nicolas Joseph Maison, dowódca 16 Dywizji
w 1813

Gen. Jacques Pierre Louis Puthod, dowódca 17 Dywizji
w 1813

• marsz. Jean Lannes (od 23 sierpnia 1805 do 9 grudnia 1805)
• marsz. Édouard Mortier (od 9 grudnia 1805 do 4 września 1806)
• marsz. François Joseph Lefebvre (od 4 września 1806 do 5 października 1806)
• marsz. Jean Lannes (od 5 października 1806 do 31 stycznia 1807)
• gen. Anne Jean Marie René Savary (od 31 stycznia 1807 do 6 marca 1807)
• marsz. André Masséna (od 6 marca 1807)
• książę Józef Poniatowski (od 3 maja 1812 do 12 listopada 1812)
• gen. Józef Zajączek (od 12 listopada 1812)
• gen. Jacques Alexandre Law de Lauriston (1813)

Historia korpusu przed 1812

2 Dywizja V Korpusu Wielkiej Armii, dowodzona przez gen. Gazana, była jedną z dywizji tworzących nowy VIII Korpus Wielkiej Armii. Zmiany organizacyjne Wielkiej Armii miały związek z przygotowaniami do bitwy pod Dürrenstein (11 listopada 1805).

2 brygada huzarów V Korpusu Wielkiej Armii dołączyła do jazdy Joachima Murata i wzięła udział w bitwie pod Wertingen (8 października 1805).

Skład w 1805 (niepełny)

• dowódca marsz. Jean Lannes
• 100 pułk piechoty liniowej

• 2 brygada huzarów – (w 1805 dołączyła do jazdy Joachima Murata) dow. gen. Jean Louis François Fauconnet (1750–1819)
  • 9 i 10 pułk huzarów (razem ok. 600 szabel)
  • półkompania artylerii konnej (3 armaty)

Kampania pruska 1806

4 października 1806 Wielka Armia wkroczyła do sprzymierzonej z Prusami Saksonii idąc na północny wschód. Podzielona była na korpusy armijne.

V Korpus marsz. Jeana Lannesa i VII Korpus marsz. Pierre’a Augereau maszerowały z Bambergu przez Coburg na Saalfeld/Saale.

Odtworzenie korpusu w 1812

Korpus został powołany, a de facto odtworzony dekretem Napoleona z 3 maja 1812. Dowództwo nad korpusem powierzono księciu Józefowi Poniatowskiemu. Od 12 listopada 1812, na skutek rany księcia Poniatowskiego, dowództwo przejął gen. Józef Zajączek. Korpus ten był największą polską formacją wojskową w wojnie roku 1812.

Szefem sztabu korpusu był gen. Stanisław Fiszer, aż do czasu gdy został śmiertelnie ranny w bitwie pod Tarutlnem. Dowódcą artylerii korpusu zaś gen. Jean Pelletier, a wojsk inżynieryjnych gen. Jean-Baptiste Mallet de Grandville.

Korpus liczył około 32 000 żołnierzy (inne źródła 36 tys.) i posiadał ok. 70 dział. Brał udział m.in. w bitwach pod Smoleńskiem i pod Borodino.

Skład w 1812

• 16 Dywizja – gen. Józef Zajączek (potem gen. Izydor Krasiński i Franciszek Paszkowski)
  • Brygada – gen. Stanisław Mielżyński
    • 3 pułk piechoty
    • 15 pułk piechoty
  • Brygada – gen. Franciszek Paszkowski
    • 16 pułk piechoty
  • 18 Brygada Jazdy – gen. Michał Ignacy Kamieński
    • 2 pułk ułanów
    • 4 pułk strzelców konnych
• 17 Dywizja – gen. Jan Henryk Dąbrowski
  • Brygada – gen. Edward Żółtowski
    • 1 pułk piechoty
    • 6 pułk piechoty
    • 10 pułk piechoty
  • Brygada – gen. Czesław Pakosz
    • 14 pułk piechoty
    • 17 pułk piechoty
  • Brygada Jazdy – gen. Tadeusz Tyszkiewicz
    • 1 pułk szaserów
    • 15 pułk ułanów
• 18 Dywizja gen. Ludwika Kamienieckiego
  • Brygada – gen. Michał Grabowski
    • 2 pułk piechoty
    • 8 pułk piechoty
  • Brygada – gen. Stanisław Potocki
    • 12 pułk piechoty
  • 20 Brygada Jazdy – gen. Antoni Paweł Sułkowski
    • 5 pułk szaserów
    • 13 pułk huzarów

Trzy w/w brygady jazdy utworzyły następnie dywizję jazdy, której to dowództwo powierzono gen Michałowi Ignacemu Kamieńskiemu.

Odtworzenie korpusu w 1813

V Korpus Wielkiej Armii został odtworzony zimą 1813 w Magdeburgu. Kwatera główna: Löwenberg (pol. Lwówek Śląski).

Skład w II połowie 1813

• dowódca – gen. dyw. Jacques Alexandre Law de Lauriston (1768–1828)
• szef sztabu – gen. bryg. Jean Pierre Baillod (1771–1853)
• dowódca artylerii – gen. bryg. Jean Edmond Filhol de Camas
• dowódca saperów – płk Lamarre

• 16 Dywizja – gen. dyw. Nicolas Joseph Maison (1771–1840)
• 1 Brygada – gen. Raymond Pierre Penne (1770–1815)
  • 151 pułk piechoty liniowej – płk Laurent-Marie Lebron
  • 152 pułk piechoty liniowej – płk Pierre Raynaud
• 2 Brygada
  • 153 pułk piechoty liniowej – płk Louis-Benoit Mathieu
  • 154 pułk piechoty liniowej – płk Jacques-Francois Ozilliau
  • dwie baterie piesze, bateria konna, oddział wozów artyleryjskich

• 17 Dywizja – gen. Jacques Pierre Louis Puthod (1769–1737)
• 1 Brygada – gen. Martial Vachot
  • 134 pułk piechoty liniowej -płk Marie-Frederic Brillat-Savarin
  • 146 pułk piechoty liniowej – płk Antoine-Jacques Falcou
  • 3 Pułk cudzoziemski płk Lawless
• 2 Brygada – gen. Jean Aurèle de Boisserolle (1764–1829)
  • 147 pułk piechoty liniowej – płk Benoit Prosper Sibuet
  • 148 pułk piechoty liniowej – płk Marc Antoine Marie Obert
  • dwie baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich

• 19 Dywizja – gen. dyw. Marie Joseph Rochembeau
• 1 Brygada – gen. Louis Harlet (1772–1853)
  • 135 pułk piechoty liniowej – płk Louis-Onesime Poirson
  • 149 pułk piechoty liniowej – płk Eugene-Charles-Augustin-David Mandeville
• 2 Brygada – gen. Michel Pascal Lafitte
  • 150 pułk piechoty liniowej – płk Francois Basile Azemar
  • 155 pułk piechoty liniowej – płk Paul-Noel-Jules Sennegon-Lasgonniere
  • dwie baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
  • rezerwa i tabor korpusu – trzy baterie piesze, bateria konna, trzy kompanie saperów, oddziały wozów artyleryjskich i ekwipunku

Odtworzenie korpusu wiosną 1815

V Korpus odtworzono w marcu 1815 na bazie Armii Renu.

• dowódca: Jean Rapp
• 20 000 żołnierzy.

Bibliografia

• Bronisław Gembarzewski, Szymon Askenazy: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807-1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
• Marian Kukiel, Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815, Poznań 1912.
• Mariusz Olczak, Kampania 1813, 2004, ISBN 83-9201-743-9.
• Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807 – 1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.}