Va banque (teleturniej)

Va banque
Ilustracja
Nazwa formatu

Jeopardy!

Rodzaj programu

teleturniej

Kraj produkcji

 Polska

Język

polski

Prowadzący

Kazimierz Kaczor (1996–2003)
Przemysław Babiarz (od 2020)

Data premiery

1 marca 1996

Lata emisji

1996–2003, od 2020

Pora emisji

codziennie 18.20
Dawniej:
patrz sekcja Historia emisji

Liczba odcinków

ok. 550 + 511[a]

Czas trwania odcinka

ok. 25–26 minut (1996–2003)
ok. 22–24 minut (od 2020)

Format nadawania

4:3 SDTV (1996–2003)
16:9 HDTV (od 2020)

Produkcja
Produkcja

Astro (1996–2003, 2020)
Telewizja Polska (od 2020)

Reżyseria

Konrad Smuga (reżyser formatujący w 2020)[1]

Stacja telewizyjna

TVP2

Va banque – polski teleturniej oparty na amerykańskim formacie Jeopardy!, emitowany na antenie TVP2 w latach 1996–2003 i ponownie od 2020. Prowadzącym jego pierwszej odsłony był Kazimierz Kaczor, a prowadzącym drugiej odsłony został Przemysław Babiarz.

Producentem wykonawczym zarówno pierwszej odsłony programu, jak i 107 odcinków drugiej odsłony było przedsiębiorstwo Astro.

Charakterystyka programu

Konwencja teleturnieju zakłada podawanie uczestnikom odpowiedzi, do których ci muszą układać pytania. Na przykład:

Gdyby uczestnik odpowiedział Bolesław Chrobry, jego odpowiedź byłaby potraktowana jako nieprawidłowa[b]. Gracz może zadawać pytania w bardzo różny sposób (byleby były one prawidłowo sformułowane), jednak koniecznością jest forma pytająca i zawarcie w nim szukanego rozwiązania.

Zasady programu

W każdym odcinku bierze udział trzech zawodników. Gra składa się z trzech rund.

Reguły gry

Rundy pierwsza i druga

Zasady pierwszej i drugiej rundy są względem siebie analogiczne.

Zawodnicy mają przed sobą planszę z 30 hasłami – po 5 w 6 kategoriach tematycznych. Każde z haseł ma określoną wartość pieniężną, w pierwszym etapie są to: 100 zł, 200 zł, 300 zł, 400 zł i 500 zł[2] (w pierwszych odcinkach prowadzonych przez Kazimierza Kaczora: 50, 75, 100, 125, 150 złotych; potem do 2003 roku włącznie: 100, 150, 200, 250, 300 złotych), w etapie drugim natomiast stawki są dwa razy wyższe[2]. Grę w pierwszym etapie rozpoczyna zwycięzca poprzedniego odcinka (lub gracz wylosowany, jeśli wśród uczestników nie ma kontynuującego grę), w etapie drugim zawodnik z najmniejszym dorobkiem[2]. W przypadku, gdy najniższy dorobek uzyskało dwóch lub trzech graczy, to grę w drugim etapie rozpoczyna wylosowana osoba.

Gra przebiega w sposób następujący: jeden z graczy wybiera hasło. Zawodnik, który zgłosi się najszybciej i udzieli właściwej odpowiedzi (w formie pytania), wybiera kolejne hasło[2]. Za poprawną odpowiedź zawodnik otrzymuje wskazaną stawkę, za błędną jest ona odejmowana od stanu konta (dopuszczalny jest „debet”). Gdy nikt się nie zgłosi, nikt nic nie traci[2]. W odsłonie rozpoczętej w roku 2020 jeśli uczestnik nie zastosuje w odpowiedzi formy pytającej: w pierwszej rundzie prowadzący może przypomnieć o obowiązku zadania pytania, w drugiej rundzie (i finale) odpowiedź nie jest zaliczana.

Zawodnicy mogą trafić na tak zwane premie. W rundzie pierwszej kryje się ona pod jednym polem, w rundzie drugiej zaś może być ich więcej (zazwyczaj pojawiają się dwie[c])[2]. Zawodnik, który na nią trafi (i tylko on) wybiera stawkę, o którą zagra – minimalnie 10 złotych (w latach 1996–2003 minimalnie najmniejszą stawkę na tablicy w danej rundzie), maksymalnie va banque, czyli cały bieżący dorobek[2]; jeśli stan jego konta jest niższy od najwyższej wartości na tablicy, to największa stawka, jaką może postawić jest równa najwyższej wartości hasła w danej rundzie[2] (w pierwszych stu kilku odcinkach drugiej odsłony zasada ta obowiązywała tylko w sytuacji, gdy zawodnik miał ujemny stan konta, gdy zaś na jego liczniku widniało przynajmniej 10 zł, najwyższą możliwą do obstawienia stawką była cała posiadana suma). Etap kończy się po odsłonięciu wszystkich haseł lub po upływie przewidzianego czasu gry.

Finał

Do trzeciej rundy wchodzą tylko uczestnicy z dodatnim stanem konta[2]. Prowadzący podaje kategorię hasła. Następnie, przed usłyszeniem pytania, zawodnicy obstawiają stawki – od zera do całego dorobku (va banque)[2]. Prowadzący czyta hasło, a finaliści mają 30 sekund na napisanie właściwego pytania[2]. Używają przy tym pióra świetlnego, które po upływie czasu automatycznie się wyłącza. Graczom, którzy odpowiedzieli poprawnie, dopisuje się obstawioną stawkę, tym zaś, którym się nie powiodło – odpisuje[2]. Wygrywa zawodnik z najwyższym dorobkiem i tylko on ma prawo zachować całą wygraną z odcinka oraz wystąpić w kolejnym odcinku programu[2]. W odcinku 284. drugiej odsłony (nadanym 29 września 2021 roku) rozpoczęto przyznawanie dodatkowej nagrody w wysokości 1000 zł dla zawodnika, który ukończy finał na drugiej pozycji[2][3]; w przypadku remisu na drugiej pozycji (nawet w przypadku zerowych stanów kont) dodatkowy 1000 złotych otrzymuje gracz, którego stan konta był wyższy po drugiej rundzie[2].

Jeśli po pytaniu finałowym żaden gracz nie będzie miał na koncie nawet jednej złotówki (wszyscy stracą wszystko), w danym odcinku nie ma zwycięzcy i w następnej grze uczestniczy trzech nowych graczy.

Remisy

W historii programu zdarzały się sytuacje, w których dwoje zawodników zakończyło finał z taką samą najwyższą kwotą. Według zasad obowiązujących w latach 1996–2003 w takiej sytuacji każdy z nich zabierał zdobyte pieniądze i przechodził do kolejnego odcinka (chyba że dany zawodnik występował po raz trzeci, wtedy kończył swój udział w programie).

Od 2020 roku regulamin w przypadku remisu przewiduje dogrywkę – dodatkowe zadanie bez wartości pieniężnej, mające na celu wyłącznie wyznaczenie zwycięzcy odcinka[2] (w wersji amerykańskiej zasadę tę wprowadzono w 2014 roku).

Wielokrotny udział

Zwycięzca odcinka może wystąpić w kolejnym wydaniu programu[2]. Może brać udział w maksymalnie pięciu odcinkach, chyba że wcześniej przekroczy próg 100 000 złotych – wtedy zabiera tę kwotę[d][2]. W latach 1996–2003 uczestnicy mogli wystąpić maksymalnie trzy razy. Na początku reaktywowanej edycji (od 7 stycznia do 9 marca 2020) limit pięciu wystąpień nie obowiązywał.

Turnieje Mistrzów

Dodatkowo, w latach 1996–2003 trzykrotni zwycięzcy występowali w Turnieju Mistrzów. Gra odbywała się systemem pucharowym.

Także od roku 2020 regulamin umożliwia organizowanie specjalnych wydań dla najlepszych zwycięzców oraz gości specjalnych[2].

  • Pierwszy odcinek specjalny z udziałem najlepszych uczestników ukazał się 6 stycznia 2021 roku[4] (zakwalifikowali się do niego zawodnicy, którzy w 2020 roku zdobyli najwięcej pieniędzy; gra przebiegała zgodnie z zasadami zwykłego odcinka); zwycięzcą tego wydania został Paweł Jackowski.
  • W pierwszej połowie stycznia 2022 roku wyemitowano turniej mistrzów z udziałem osiemnaściorga wielokrotnych zwycięzców teleturnieju[5]. Zakwalifikowali się do niego wszyscy uczestnicy, którzy w odcinkach nadanych od stycznia 2020 do czerwca 2021 (tj. od początku reaktywowanej odsłony programu do końca sezonu 2020/2021) wygrali przynajmniej pięć odcinków (bez względu na zdobyte pieniądze). Zwycięzcy sześciu ćwierćfinałów awansowali do dwóch półfinałów; dwóch zwycięzców półfinałów oraz jedna osoba, która zdobyła najwięcej punktów spośród półfinalistów, którzy nie wygrali swojej rozgrywki, awansowali do finału. W dwuodcinkowym finale o zwycięstwie decydowała suma punktów zdobytych w obu wydaniach. Zwycięzcą turnieju został Piotr Łoboda.

Historia emisji

Lata 1996–2003

Teleturniej po raz pierwszy nadano 1 marca 1996 roku. Jego emisja była ciągła, tj. nie miała przerw wakacyjnych (z wyjątkiem lata 2002 roku); zdarzały się jednak mniejsze przerwy w emisji, na przykład trzytygodniowa na przełomie lipca i sierpnia 1996 roku, spowodowana Letnimi Igrzyskami Olimpijskimi w Atlancie. Ostatnie wydanie tej odsłony teleturnieju ukazało się w maju 2003 roku. Na przestrzeni niecałych ośmiu rocznych sezonów telewizyjnych wyemitowano około 550 odcinków programu.

Poniższa tabela przedstawia uogólnione pory emisji teleturnieju.

Pory emisji teleturnieju „Va banque” w latach 1996–2003
Przybliżony okres
Pora emisji
od marca 1996 do września 1996piątek–niedziela 19.00
od września 1996 do stycznia 1998piątek–niedziela 18.35
od stycznia 1998 do sierpnia 1999poniedziałek–wtorek 18.35
od września 1999 do grudnia 1999poniedziałek–wtorek 19.00
od stycznia 2000 do sierpnia 2000wtorek 19.00
od września 2000 do czerwca 2002poniedziałek ok. 19.00
od września 2002 do maja 2003

Od roku 2020

Pod koniec roku 2019 ogłoszono powrót teleturnieju z nowym prowadzącym[6][7]. Program znalazł się w zimowej ramówce TVP2[8], a jego emisja rozpoczęła się 7 stycznia 2020 roku[9][10] i miała trwać także przez cały sezon wiosenny, jednak z powodu pandemii COVID-19 zawieszono ją 24 kwietnia[11] (po 76 odcinkach[9]). Przez cztery tygodnie sezonu wiosennego w paśmie „Va banque” nadawano nowy teleturniej pt. „Moja klasa – Back to School”[9][12]. Premierowe wydania „Va banque” powróciły 31 sierpnia 2020 roku[13] i były emitowane przez cały sezon 2020/2021, aż do 2 czerwca 2021 (191 odcinków)[9]. Powrót teleturnieju po przerwie wakacyjnej nastąpił 6 września 2021 roku[9][14]; sezon 2021/2022 zakończono jednak stosunkowo wcześnie – 29 kwietnia 2022 roku (po 162 wydaniach)[9][15] – podczas gdy zazwyczaj ostatnie wydania teleturniejów w sezonie pojawiają się pod koniec maja bądź na początku lub w połowie czerwca[15]. Mimo to nie zrezygnowano z dalszej emisji teleturnieju od jesieni 2022 roku, a nawet zwiększono jej częstotliwość do siedmiu wydań w tygodniu[16][17].

Historię emisji przedstawia poniższa tabela.

Historia emisji teleturnieju „Va banque” od roku 2020
Sezon(y)Liczba odcinkówPoczątek emisjiKoniec emisjiPora emisji
zima 2020, wiosna 202076[9]7 stycznia 2020[9][10]24 kwietnia 2020[9][11]poniedziałek–piątek 18.30[9][11]
(od 7 stycznia do 25 listopada 2020[9])
2020/2021191[9]31 sierpnia 2020[9][13]2 czerwca 2021[9]
poniedziałek–piątek 18.20[9][18][14]
(od 26 listopada 2020[9][18])
2021/2022162[9]6 września 2021[9][14]29 kwietnia 2022[9][15]
2022/2023bd.5 września 2022[9][16]27 listopada 2022[9]codziennie 18.20[9][17]
informacja przyszłabd.

Pod koniec listopada przerwano emisję teleturnieju ze względu na transmisje mundialu w Katarze. Według planów z połowy grudnia 2022 roku, premierowe odcinki teleturnieju mają powrócić 2 stycznia 2023[9].

Wszystkie odcinki nowej odsłony teleturnieju nadawca udostępnia w serwisie wideo na życzenie TVP VOD.

Oglądalność w telewizji linearnej

Informacje dotyczące oglądalności oparto na badaniach przeprowadzonych przez Nielsen Audience Measurement. Dotyczą one wyłącznie oglądalności premiery telewizyjnej – nie uwzględniają oglądalności powtórek, wyświetleń w serwisach wideo na życzenie (np. TVP VOD) itp.

Zimą i wiosną 2020 roku premiery teleturnieju w telewizji oglądało średnio 896 tysięcy widzów[11]. Najliczniej oglądane odcinki gromadziły widownię na poziomie ponad 1,1 miliona widzów[11].

Średnia widownia premier programu jesienią 2020 roku (31 sierpnia–21 grudnia) wyniosła 955 tys. osób[13]. Przez pierwszą połowę grudnia 2020 roku kolejne premierowe wydania teleturnieju śledziło 1,3 mln osób[18]. Premierę z 16 grudnia zobaczyło 1,37 mln widzów (udziały w rynku na poziomie 11,3%), a z 17 grudnia – 1,45 mln[18][13]. Najlepszy wynik oglądalności od dnia reaktywacji teleturniej osiągnął 10 lutego 2021 roku, gdy program oglądało w telewizji 2,03 mln osób[19].

Premierowe wydania teleturnieju nadawane między 6 a 28 września 2021 roku na antenie TVP2 zdobywały oglądalność na średnim poziomie 1,15 mln widzów[20]. Średnia widownia premier telewizyjnych całego sezonu 2021/2022 wyniosła 1,35 mln osób[21]. Dwa najliczniej oglądane wydania w sezonie przekroczyły próg 1,7 mln widzów (średnio dla odcinka)[21].

Oprawa programu

Oprawa graficzna

Pierwsze logo programu stanowił obracający się ośmiościan foremny o połyskującym białym kolorze, na tle którego widoczny był tytuł programu, wzorowany na oryginale amerykańskim, zapisany charakterystyczną czcionką (w kolorze żółtym, napis spłaszczony ku środkowi).

Logotyp „Va banque” obowiązujący od 2020 jest zbliżony do jego poprzedniej wersji (różni się ogonkiem litery „Q”). Czołówkę oraz logo przejęto z oprawy obowiązującej w amerykańskiej wersji teleturnieju w czasie 36. serii (sezon 2019/2020) dystrybucji lokalnej (syndication). Logo przedstawia różowo-fioletowe chmury i różowopomarańczowe fale. Oryginalną wersję oprawy zaprojektowało amerykańskie GameDay Creative[22][23]. Mimo że grafiki ekranowe w amerykańskiej wersji zmieniają się zazwyczaj co sezon, twórcy polskiej wersji pozostali przy oprawie z przełomu lat 2019 i 2020.

Autorem scenografii wprowadzonej w 2020 roku jest Michał Białousz[1].

Oprawa muzyczna

W latach 1996–2003 podkładem muzycznym odtwarzanym podczas pisania odpowiedzi w finale był fragment kompozycji Bernarda Estardy’ego „Sunny Piano” z albumu „Light & Easy” wytwórni Tele Music.

Oprawę muzyczną (główny motyw muzyczny, dźwięki m.in. końca czasu, premii) wprowadzoną w roku 2020 zapożyczono z wersji amerykańskiej obowiązującej w latach 2008–2021 (serie 25–37 dystrybucji lokalnej)[e]. Jest to kolejna aranżacja głównego motywu muzycznego Merva Griffina i wykonało ją studio Chris Bell Music & Sound Design na 25-lecie nadawania Jeopardy! w dystrybucji lokalnej (ang. syndication)[24].

Utwór odtwarzany w czasie finału odcinka (dotyczy drugiej odsłony) nosi tytuł „Think!”, a jego kompozytorem jest Merv Griffin[25]. Jego pierwotna wersja powstała jako kołysanka dla syna twórcy, Tony’ego i nosiła nazwę „A Time for Tony”[25].

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ a b Va banque. scenografia.tv (online). [dostęp 2021-08-11]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Regulamin teleturnieju pt. „Va banque”, [w:] Telewizja Polska [online], s.tvp.pl [dostęp 2020-01-08] (pol.).
  3. ↑ Zmiana w Va Banque!, Facebook, profil Va Banque. TVP, 29 września 2021 [dostęp 2021-09-29] (pol.).
  4. ↑ Wzrosła oglądalność teleturnieju “Va banque”. 6 stycznia odbędzie się “Finał Mistrzów 2020”. TELE Rozrywka (online), 23 grudnia 2020. [dostęp 2021-07-12]. (pol.).
  5. ↑ [Post o emisji Turnieju Mistrzów od 3 stycznia 2022]. Facebook, profil Va Banque. TVP, 24 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-24]. (pol.).
  6. ↑ Joanna Sikorska: "Va banque". Popularny teleturniej wraca do TVP! Zastąpi "Jednego z dziesięciu"?!. Telemagazyn.pl (online), 9 listopada 2019. [dostęp 2021-08-29]. (pol.).
  7. ↑ Michał Kurdupski: Wraca teleturniej „Va banque”. Jacek Kurski: rozwijamy ofertę dla widza teleturniejowego. Wirtualne Media (online), 8 listopada 2019. [dostęp 2019-11-08]. (pol.).
  8. ↑ Maciej Kozielski: Teleturniej "Va banque" jedną z zimowych nowości TVP. Press.pl (online), 29 listopada 2019. [dostęp 2021-08-29]. (pol.).
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Na podstawie bieżącego programu dla prasy Telewizji Polskiej.
  10. ↑ a b Michał Kurdupski: „Va banque” już od stycznia w TVP2. Emisja po „Panoramie”. Wirtualne Media (online), 29 listopada 2019. [dostęp 2019-11-29]. (pol.).
  11. ↑ a b c d e Michał Kurdupski: Reaktywowany teleturniej „Va banque” oglądało 896 tys. widzów. Prowadzącym był Przemysław Babiarz. Wirtualne Media (online), 30 kwietnia 2020. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  12. ↑ Michał Kurdupski: 604 tys. widzów nowego teleturnieju „Moja klasa - Back to School” w TVP2. Wirtualne Media (online), 18 czerwca 2020. [dostęp 2021-08-29]. (pol.).
  13. ↑ a b c d Michał Kurdupski: Teleturniej „Va banque” z 337 tys. większą widownią niż „Gotowi do gotowania. Start!”. Wirtualne Media (online), 2 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-02]. (pol.).
  14. ↑ a b c Bądźmy razem jesienią 2021!. Centrum Informacji TVP (online), 25 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).
  15. ↑ a b c Michał Kurdupski: Koniec premier codziennych teleturniejów w TVP. Powodem oszczędności. Wirtualne Media (online), 6 maja 2022. [dostęp 2022-05-06]. (pol.).
  16. ↑ a b Michał Kurdupski: „Va banque” od 5 września w TVP2. Emisja także w weekendy. Wirtualne Media (online), 14 sierpnia 2022. [dostęp 2022-12-16]. (pol.).
  17. ↑ a b Michał Niedbalski: Teleturniej "Va Banque" w TVP 2 od września premierowo też w weekendy. Press (online), 12 sierpnia 2022. [dostęp 2022-12-16]. (pol.).
  18. ↑ a b c d Rekordowa oglądalność „Va banque” w Dwójce. Centrum Informacji TVP (online), 17 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-17]. (pol.).
  19. ↑ Michał Kurdupski: Protestujące Polsat i TVN miały po 0,3 proc. udziału w oglądalności. Rekordy stacji TVP, 5,1 mln widzów „Wiadomości”. Wirtualne Media (online), 11 lutego 2021. [dostęp 2021-02-11]. (pol.).
  20. ↑ Michał Kurdupski: „Va banque” ogląda 1,15 mln osób, TVP2 liderem pasma. Wirtualne Media (online), 2 października 2021. [dostęp 2021-10-02]. (pol.).
  21. ↑ a b Michał Kurdupski: 1,35 mln widzów teleturnieju „Va banque” w sezonie 2021/2022, nowe odcinki jesienią. Wirtualne Media (online), 14 maja 2022. [dostęp 2022-05-14]. (pol.).
  22. ↑ Michael P. Hill: Categorically creative: How Gameday crafted the new ‘Jeopardy!’ opens. newscaststudio.com (online), 11 września 2019. [dostęp 2021-11-16]. (ang.).
  23. ↑ Jeopardy! Season 36. gamedaycreative.net (online). [dostęp 2021-11-16]. (ang.).
  24. ↑ Jeopardy!. [w:] Chris Bell Music & Sound Design [on-line]. www.chrisbellmusicandsounddesign.com. [dostęp 2020-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-08)]. (ang.).
  25. ↑ a b Susan Bickelhaupt „Placing himself in Jeopardy! tonight”, The Boston Globe, str. 54, 5 września 1989 (ang.)

Uwagi

  1. ↑ Stan na 27 listopada 2022 roku.
  2. ↑ W odcinkach odsłony wprowadzonej w 2020 roku w pierwszej rundzie prowadzący przypomniałby o konieczności podania odpowiedzi w formie pytania[2].
  3. ↑ Przez połowę pierwszej serii drugiej odsłony (tj. zimą 2020 roku) takie pole było tylko jedno w danej rundzie.
  4. ↑ Początkowo w regulaminie widniał zapis o przekazywaniu naddatku na cele charytatywne, jednak wykreślono go jeszcze przed nadarzeniem się takiej sposobności.
  5. ↑ Przy czym w trakcie wypełniania tablicy na początku rundy używany jest dźwięk wykorzystywany w Stanach Zjednoczonych w latach 2009–2016.

Media użyte na tej stronie