Valaská Dubová

Valaská Dubová
Ilustracja
Państwo

 Słowacja

Kraj

 żyliński

Powiat

Rużomberk

Starosta

Igor Tulinský[1]

Powierzchnia

12,78[2] km²

Wysokość

662[3] m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


786[4]
61,3[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 44[3]

Kod pocztowy

034 96[3]

Tablice rejestracyjne

RK

Położenie na mapie kraju żylińskiego
Mapa konturowa kraju żylińskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Valaská Dubová”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry znajduje się punkt z opisem „Valaská Dubová”
49°08′31″N 19°17′33″E/49,141944 19,292500
Strona internetowa

Valaská Dubová (węg. Oláhdubova, łac. Dubova Valachorum) – wieś i gmina (obec) w powiecie Rużomberk kraju żylińskiego, w północnej Słowacji. Ok. 800 mieszkańców (2011). Położona jest 7 km na północ od Rużomberku, na wysokości 662 m n.p.m., na zachodnim skraju Gór Choczańskich, na południowym skłonie ograniczającej je przełęczy Brestová.

Wieś wzmiankowana już w 1322 r., położona była przy trakcie z Liptowa na Orawę, będącym fragmentem jednego z głównych transkarpackich szlaków handlowych z dawnych Węgier do Polski. W 1474 król Węgier Maciej Korwin potwierdził jej przywileje lokacyjne na prawie wołoskim. Mieszkańcy, w zamian za szereg ulg, byli zobowiązani strzec bezpieczeństwa wspomnianego traktu i chronić jego użytkowników przed zbójnikami. Valaská Dubová należała początkowo do tzw. „państwa Likawa”, a od 1556 do „Państwa Orawskiego” z siedzibą na Zamku Orawskim.

W czasie powstań kuruców w końcu XVII w. wieś przez kilka lat była opuszczona. W 1933 r. zniszczył ją wielki pożar: spłonęły 133 zagrody i 2 młyny wodne. Ponowna rozbudowa, zwłaszcza po II wojnie światowej, doprowadziła do okresowego wzrostu liczby mieszkańców do ok. 1000. Mieszkańcy zajmowali się dawniej głównie hodowlą bydła i owiec oraz drobnym rzemiosłem, później pracą w okolicznych lasach. Obecnie większość z nich pracuje w sąsiednich miastach: Rużomberku i Dolnym Kubínie.

We wsi neoromański kościół katolicki zbudowany w latach 1866–1872 z dekoracją malarską z 1904 pędzla Jozefa Hanuli. W dolnej części wsi, przy dawnym trakcie zwanym tu „furmańcem”, budynek „karczmy” wzniesiony na początku XIX w. na miejscu dawnej, drewnianej karczmy furmańskiej (obecnie restauracja). Według tradycji to tu został schwytany w 1713 r. słynny zbójnik Juraj Jánošík, co przypomina okolicznościowy napis na fasadzie (faktycznie Janosika złapano w Liptowskim Mikułaszu).

Valaská Dubová jest najlepszym punktem wyjściowym wycieczek na Wielki Chocz (nowa szosa z Dolnego Kubína do Rużomberku omija wieś od zachodu, ale autobusy kursujące między wyżej wymienionymi miastami zajeżdżają do centrum osady).

Przypisy

  1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-09].
  2. Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)] (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
  3. a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika (słow.). 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31].
  4. Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
  5. Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].

Bibliografia

  • Chočské vrchy. Vodná nádrž Liptovská Mara. Turistická mapa 1:50 000, wyd. VKÚ Harmanec, 1997, ISBN 80-85510-84-7;
  • Hochmuth Zdenko a kolektív: Chočské vrchy - Liptovská Mara. Turistický sprievodca ČSFR č. 42, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1990;
  • Szczerba Tadeusz: Choczańskie Wierchy i okolica. Przewodnik turystyczny. Wydawnictwo Ryszard M. Remiszewski - RMR, Gliwice 2001, ISBN 83-904352-9-2;
  • Zygmańska Barbara: Góry Choczańskie. Przewodnik turystyczny. Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa 2003, ISBN 83-7005-455-2;
Panorama miejscowości Valaská Dubová
Panorama miejscowości Valaská Dubová

Media użyte na tej stronie