Vaporware (motoryzacja)

Semi, Roadster i Cybertruck - trzy produkty Tesli o stale przekładanej dacie rozpoczęcia produkcji seryjnej
Terrafugia Transition
Aptera 2 Series
Elio P4
Arrinera Hussarya
FF 91
Bollinger B1

Vaporware – pojęcie związane z motoryzacją, oznaczające projekt samochodu o wielokrotnie przekładanej i opóźniającej się dacie rozpoczęcia produkcji i sprzedaży, niekiedy nigdy nie przynosząc obiecanego rezultatu[1]. Pojęcie spopularyzowano i upowszechniono w Stanach Zjednoczonych, gdzie jest ono przedmiotem kontrowersji i teorii spiskowych.

Charakterystyka

Jednym z pierwszych projektów samochodów określanych jako vaporware był mikrosamochód The Dale, którego koncepcja w postaci lekkiego, ekonomicznego pojazdu była odpowiedzią na kryzys naftowy z połowy lat 70. XX wieku[2]. Początek XXI wieku przyniósł intensywny rozwój branży motoryzacyjnej w skali globalnej, co zachęciło do wkroczenia do niej systematycznie rosnącą liczbę nowych przedsiębiorstw. Wiele z nich obrało za cel rozwój niszowych projektów, których deklarowana, niekiedy wielokrotnie przekładana, data premiery ostatecznie nie doczekała się realizacji[3].

W pierwszej dekadzie XXI wieku słynnymi przykładami projektów typu vaporware były niezrealizowane projekty kolejno samochodów latających firmy Terrafugia oraz samochodów sportowych firmy Veno Automotive[4]. Po sukcesie amerykańskiej Tesli, która w stosunkowo krótkim czasie od powstania uruchomiła masową produkcję przełomowych samochodów elektrycznych, druga dekada XXI wieku przyniosła lawinowy wzrost pojawiania się startupów koncentrujących się na rozwoju własnej konstrukcji samochodów elektrycznych. Amerykańskie przedswięwzięcia takie jak Lucid Motors czy Rivian przyniosły powodzenie, dostarczając seryjnie produkowane samochody. Z drugiej strony jednakże, podobnej skali projekty firm Workhorse Group, Bollinger Motors, Lordstown Motors czy Nikola Corporation nie były w stanie przez wieloletnie zapowiedzi wyprodukować uruchomić produkcji i sprostać deklaracjom[5]. Skrajnym przykładem vaporware w Stanach Zjednoczonych jest firma Elio Motors, która przez 12 lat od momentu powstania w 2009 roku nie była w stanie wyprodukować trójkołowego samochodu Elio P4, pomimo zebranych zamówień z płatnymi depozytami i planami uruchomienia fabryki[6].

Znamiona projektu typu vaporware spełnia także polska firma Veno Automotive, a następnie Arrinera. Początki rozwoju własnej konstrukcji supersamochodu Arrinera Hussarya rozpoczęły się w 2008 roku, wkraczając w kolejne ważne etapy kolejno w 2012, 2014 i 2016 roku. Pomimo ambitnych planów związanych z rozpoczęciem seryjnej produkcji, projekt całkowicie upadł w sierpniu 2021 roku[7] po ponad 13 latach nieudanych prac.

Tesla a vaporware

Choć sama Tesla Motors odniosła rynkowy sukces ze sprzedanymi w setkach tysięcy egzemplarzy modelami Model S, Model X, Model 3 i Model Y, to mianem vaporware coraz częściej określa się jej najnowsze projekty ogłoszone z końcem drugiej dekady XXI wieku. Po prezentacji w 2017 roku, firma wielokrotnie opóźnia datę rozpoczęcia produkcji hipersamochodu Roadster[8] i ciężarówki Semi[9], a szczególnym obiektem kontrowersji i krytyki są systematyczne zmiany w finalnej dacie produkcji pickupa Cybertruck. Po prezentacji w 2019 roku, firma nie zrealizowała żadnego z ponad ćwierć miliona zamówień do 2022 roku, zdejmując informacje o pojeździe ze strony i ogłaszając kolejne opóźnienie w rozpoczęciu produkcji[10][11][12].

Przykłady

Produkty

Przedsięwzięcia

Przypisy

  1. ↑ These Promising Electric Trucks Turned Out To Be Vaporware (ang.). [dostęp 2022-02-23].
  2. ↑ Regular Car Reviews Tells the Bizarre Story of ‘The Dale,’ a Piece of 1970s Automotive Vaporware (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  3. ↑ The Ten Best Vaporware Cars Never Built (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  4. ↑ Vaporwheels: 10 insane cars too ambitious for reality (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  5. ↑ These Promising Electric Trucks Turned Out To Be Vaporware (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  6. ↑ Elio Motors (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  7. ↑ Arrinera Hussarya – smutny koniec historii o polskim supersamochodzie (pol.). [dostęp 2022-03-05].
  8. ↑ Tesla Roadster Now Delayed Until At Least 2023 (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  9. ↑ Report: Vaporware Tesla Cybertruck Deliveries Delayed Until 2023 (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  10. ↑ Tesla (TSLA) Has More 'Vaporware' Products Than Real Products - Analyst (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  11. ↑ Tesla Removes Promise of '2022' Production on Cybertruck Website (ang.). [dostęp 2022-03-05].
  12. ↑ Is It Too Early To Call Elon Musk’s Cybertruck Vaporware? Is Rivian Vaporware As Well? (ang.). [dostęp 2022-03-05].

Media użyte na tej stronie

FF91.jpg
Autor: Smnt, Licencja: CC BY-SA 4.0
FF 91
Apteracar1.jpg
Autor: Alison Cassidy, Licencja: CC BY-SA 3.0
The new Aptera electric vehicle, scheduled for production some time in 2009.
Arrinera Hussarya 33 - przód (MSP17).jpg
Autor: Jakub "flyz1" Maciejewski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Przód Arrinery Hussarya 33 na Motor Show Poznań 2017.
Terrafugia -- 2012 NYIAS cropped.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Terrafugia drivable airplane photographed at the 2012 New York International Auto Show.
Tesla ASM Lineup of Vehicles.jpg
Autor: Steve Jurvetson, Licencja: CC BY 2.0
Cybertruck, ATV, Roadster, Semi (spelling out the word "CARS"). As seen from the stage, just before they opened the gates. On the opposite side of the stage were four more vehicles arranged so that the complete line-up visible to the audience was S‒3‒X‒Y   C‒A‒R‒S.
Bollinger B1, front left (Greenwich Concours).jpg
Autor: Mr.choppers, Licencja: CC BY-SA 3.0
A Bollinger B1 being exhibited at the 2021 Greenwich Concours d'Elegance. I am sure we will be tired of seeing these before soon. Never mind, it was discontinued before it entered production.
Elio-motors-sss-1024x625.jpg
Autor: Balansboy, Licencja: CC BY-SA 4.0
Paul Elio sitting in the P4 prototype of an Elio.