Velites

Welita (rekonstrukcja)

Velites (łac. Welici, liczba pojedyncza veles) – w okresie republiki rzymskiej piechota lekkozbrojna, prowadząca działania przed linią manipułów. Formacja ta wywodziła się z wcześniejszych leves.

Velites byli najmłodsi, najruchliwsi i najmniej doświadczeni spośród żołnierzy wchodzących w skład legionu. Na ich uzbrojenie składało się kilka krótkich oszczepów iaculum o długości około 1,2 metra, krótkie miecze i czasami okrągłe tarcze parma, o średnicy poniżej 1 metra.

Velites nosili często skóry drapieżników (na przykład wilków, niedźwiedzi), które miały być źródłem mocy i odwagi. Rzadko używali też lekkich skórzanych hełmów. Często w wyposażeniu znajdowała się także proca, która miała zasięg do 180 metrów. Grupę zbliżoną do nich wiekiem i wyszkoleniem bojowym, jednak ze znacznymi różnicami w uzbrojeniu, stanowili hastati.

Podczas bitwy velites, wysunięci przed pierwszą linię piechoty ciężkozbrojnej, staczali potyczki i nękali przeciwnika pociskami. Kiedy cały legion był gotowy do walki, wycofywali się na tyły przez przerwy między manipułami. Velites zniknęli z pól bitewnych wraz z wprowadzeniem reformy armii rzymskiej przez konsula Gajusza Mariusza.

Źródło

• Nigel Rodgers: Rzymska armia. Legiony, wojny, kampanie. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2009. ​ISBN 978-83-11-11467-8​.