Vestlandet

Vestlandet
region (landsdel)
Ilustracja
Stavanger, Bergen, Ålesund, Selje, Briksdalbreen, Kvitsøy, , Steindalsfossen, Folgefonna, Ørsta, Aurland
Państwo Norwegia
SiedzibaBergen
Stavanger
Molde
Leikanger
Powierzchnia58,582 km²
Populacja 
• liczba ludności

1,370,600
• gęstość23 os./km²
Położenie na mapie Norwegii
Położenie na mapie
Portal Norwegia

Vestlandet (wym. norw. /ˈvɛstˈlɑnə/) – region w południowo-zachodniej Norwegii, położony wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego. Obejmuje obecnie trzy okręgi (fylke): Møre og Romsdal, Vestland i Rogaland[1], dawniej zaliczano do niego także Sørlandet (Agder), zachodnią część Telemarku, Hallingdal, Valdres i północną część doliny Gudbrandsdalen[2]. Region zajmuje powierzchnię 58 582 km²[3] i w 2015 liczył 1 350 548 mieszkańców[4]. Główne miasta regionu to Bergen i Stavanger. Przede wszystkim na dialektach Vestlandetu Ivar Aasen oparł nynorsk, obecnie jeden z dwóch standardowych wariantów zapisu języka norweskiego[5]. W tym regionie wariant ten jest także używany najczęściej, chociaż przede wszystkim na obszarach wiejskich[6].

Vestlandet notuje znaczny wzrost gospodarczy od 1969 roku, kiedy rozpoczęto eksploatację złóż ropy naftowej na skalę przemysłową[7]. Region charakteryzuje się najniższym bezrobociem[8] i przestępczością[9], a także najbardziej innowacyjną gospodarką[10], chociaż zwrócono uwagę na jej uzależnienie od przemysłu paliwowego[11].

Geografia

Stavanger, główny ośrodek przemysłowy regionu
Dolina Myklebustdalen i jezioro Sanddalsvatnet.

Położenie i ukształtowanie powierzchni

Vestlandet położony jest w południowo-zachodniej części Norwegii, mniej więcej między 59°N a 63°N i 5°E a 8°E, wzdłuż wybrzeża Morza Północnego i Morza Norweskiego (części Oceanu Atlantyckiego). Charakterystyczne dla wybrzeża są fjordy, w tym najdłuższe w kraju Sognefjorden (205 km) i Hardangerfjorden (179 km). Wschodnie krańce regionu sięgają płaskowyżu Hardanger i Jotunheimen, najwyższego pasma Gór Skandynawskich. W południowej części Vestlandetu dominuje krajobraz wyżynny, szczególnie w rolniczym rejonie Jæren, położonym na południe od Stavanger[12].

Podział administracyjny

Vestlandet dzieli się na cztery okręgi (fylke), w których skład wchodzi łącznie 121 gmin (kommune). Największym okręgiem jest Sogn og Fjordane o łącznej powierzchni 18 623 km², a najmniejszym – Rogaland, zajmujący łącznie 9378 km². Sogn og Fjordane jest jednocześnie okręgiem o najmniejszej liczbie mieszkańców (109 170 w 2015[4]); najwięcej mieszkańców liczy Hordaland (511 357 w 2015[4]). Wśród gmin, najludniejsze jest Bergen (275 112 mieszkańców w 2015[4]), a najmniej osób zamieszkuje gminę Utsira (206 w 2015, najmniej w całej Norwegii[4]). Najmniejszą powierzchnię ma gmina Kvitsøy (6,17 km²[13]), a największą – gmina Luster (2706,54 km²). Poszczególne okręgi współpracują w ramach regionalnej rady Vestlandsrådet[1].

Przypisy

  1. a b Om Vestlandsrådet (norw. nynorsk). [dostęp 2015-08-18].
  2. Helle 2006 ↓.
  3. SNL: Vestlandet (norw. bokmål). [dostęp 2015-08-18].
  4. a b c d e Statistisk Sentralbyrå: Folkemengde og kvartalsvise befolkningsendringar. Heile landet, fylke og kommunar (norw. nynorsk). [dostęp 2015-08-18].
  5. Haugen 1975 ↓.
  6. Dybvik Staalesen 2014 ↓, s. 24.
  7. SNL: Norsk oljehistorie (norw. bokmål). [dostęp 2015-08-18].
  8. Statistisk Sentralbyrå: Registrerte arbeidsledige, 2014 (norw. bokmål). [dostęp 2015-08-18].
  9. Statistisk Sentralbyrå: Anmeldte lovbrudd, 2014 (norw. bokmål). [dostęp 2015-08-18].
  10. Katherine Ferguson. Deler ut 900 millioner kroner til innovasjon på Vestlandet. „Vest24”, 2015-05-11 (norw. bokmål). [dostęp 2015-08-18]. 
  11. Kjell Østerbø. Så avhengig er Vestlandet av oljen. „Bergens Tidende”, 2014-07-14 (norw. bokmål). [dostęp 2015-08-18]. 
  12. Gjessing 1977 ↓, s. 213-221.
  13. Kartverket: Arealstatistikk for 2008 (norw. bokmål). [dostęp 2015-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)].

Bibliografia

  • Pia Dybvik Staalesen: Undersøkelse av nynorsk som hovedmål. Oslo: Proba, 2014. (norw. bokmål)
  • Just Gjessing: Norges geografi. Oslo: Universitetsforlaget, 1977. ISBN 82-0001529-7. (norw. bokmål)
  • Einar Haugen: Konstruksjon og rekonstruksjon i språkplanlegging: Ivar Aasens grammatikk. W: Magne Myhren (red.): Ei bok om Ivar Aasen. Språkgranskaren og målreisaren. Oslo: Samlaget, 1975. ISBN 978-8252194257. (norw. bokmål)
  • Knut Helle: Vestlandets historie. Bergen: Vigmostad & Bjørke, 2006. ISBN 978-82-419-0400-4. (norw. bokmål)

Media użyte na tej stronie

Stavanger sett fra fly.jpg
Autor: Øyvind Rask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Straumsteinsundet i Stavanger, Gandsfjorden i øvre del av bildet.
Myklebustdalen-sanddal-fjordane.jpg
Autor: Algkalv (talk), Licencja: CC BY 3.0
Myklebustdalen, Nordfjord, Sogn og Fjordane, Norway. Photographed from above Sanddal.
Vestlandet in Norway (plus).svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of county/ region xy (see filename) in Norway.
Westernnorway.png
Autor: Mat783, Licencja: CC BY-SA 3.0
A collage made with some pictures from Western Norway.