Vestlandet

Vestlandet
— region (landsdel) —
Stavanger, Bergen, Ålesund, Selje, Briksdalbreen, Kvitsøy, Hå, Steindalsfossen, Folgefonna, Ørsta, Aurland
Państwo	Norwegia
Siedziba	Bergen Stavanger Molde Leikanger
Powierzchnia	58,582 km²
Populacja  • liczba ludności	1,370,600
• gęstość	23 os./km²
Położenie na mapie Norwegii
Portal Norwegia

Vestlandet (wym. norw. /ˈvɛstˈlɑnə/) – region w południowo-zachodniej Norwegii, położony wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego. Obejmuje obecnie trzy okręgi (fylke): Møre og Romsdal, Vestland i Rogaland^[1], dawniej zaliczano do niego także Sørlandet (Agder), zachodnią część Telemarku, Hallingdal, Valdres i północną część doliny Gudbrandsdalen^[2]. Region zajmuje powierzchnię 58 582 km²^[3] i w 2015 liczył 1 350 548 mieszkańców^[4]. Główne miasta regionu to Bergen i Stavanger. Przede wszystkim na dialektach Vestlandetu Ivar Aasen oparł nynorsk, obecnie jeden z dwóch standardowych wariantów zapisu języka norweskiego^[5]. W tym regionie wariant ten jest także używany najczęściej, chociaż przede wszystkim na obszarach wiejskich^[6].

Vestlandet notuje znaczny wzrost gospodarczy od 1969 roku, kiedy rozpoczęto eksploatację złóż ropy naftowej na skalę przemysłową^[7]. Region charakteryzuje się najniższym bezrobociem^[8] i przestępczością^[9], a także najbardziej innowacyjną gospodarką^[10], chociaż zwrócono uwagę na jej uzależnienie od przemysłu paliwowego^[11].

Geografia

Stavanger, główny ośrodek przemysłowy regionu

Dolina Myklebustdalen i jezioro Sanddalsvatnet.

Położenie i ukształtowanie powierzchni

Vestlandet położony jest w południowo-zachodniej części Norwegii, mniej więcej między 59°N a 63°N i 5°E a 8°E, wzdłuż wybrzeża Morza Północnego i Morza Norweskiego (części Oceanu Atlantyckiego). Charakterystyczne dla wybrzeża są fjordy, w tym najdłuższe w kraju Sognefjorden (205 km) i Hardangerfjorden (179 km). Wschodnie krańce regionu sięgają płaskowyżu Hardanger i Jotunheimen, najwyższego pasma Gór Skandynawskich. W południowej części Vestlandetu dominuje krajobraz wyżynny, szczególnie w rolniczym rejonie Jæren, położonym na południe od Stavanger^[12].

Podział administracyjny

Vestlandet dzieli się na cztery okręgi (fylke), w których skład wchodzi łącznie 121 gmin (kommune). Największym okręgiem jest Sogn og Fjordane o łącznej powierzchni 18 623 km², a najmniejszym – Rogaland, zajmujący łącznie 9378 km². Sogn og Fjordane jest jednocześnie okręgiem o najmniejszej liczbie mieszkańców (109 170 w 2015^[4]); najwięcej mieszkańców liczy Hordaland (511 357 w 2015^[4]). Wśród gmin, najludniejsze jest Bergen (275 112 mieszkańców w 2015^[4]), a najmniej osób zamieszkuje gminę Utsira (206 w 2015, najmniej w całej Norwegii^[4]). Najmniejszą powierzchnię ma gmina Kvitsøy (6,17 km²^[13]), a największą – gmina Luster (2706,54 km²). Poszczególne okręgi współpracują w ramach regionalnej rady Vestlandsrådet^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Pia Dybvik Staalesen: Undersøkelse av nynorsk som hovedmål. Oslo: Proba, 2014. (norw. bokmål)
• Just Gjessing: Norges geografi. Oslo: Universitetsforlaget, 1977. ISBN 82-0001529-7. (norw. bokmål)
• Einar Haugen: Konstruksjon og rekonstruksjon i språkplanlegging: Ivar Aasens grammatikk. W: Magne Myhren (red.): Ei bok om Ivar Aasen. Språkgranskaren og målreisaren. Oslo: Samlaget, 1975. ISBN 978-8252194257. (norw. bokmål)
• Knut Helle: Vestlandets historie. Bergen: Vigmostad & Bjørke, 2006. ISBN 978-82-419-0400-4. (norw. bokmål)