viaTOLL

Urządzenie viaAUTO montowane w pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony
Znak informacyjny D-39a
Znak T-34 informujący o poborze elektronicznym

viaTOLL (e-myto) – działający w Polsce w latach 2011–2021 elektroniczny system poboru opłat za przejazd drogami krajowymi. Opłata pobierana była na wybranych odcinkach dróg i zasilała Krajowy Fundusz Drogowy. Opłacie podlegały pojazdy samochodowe lub zespoły pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz autobusy niezależnie od dopuszczalnej masy całkowitej. Pozostałe pojazdy mogły dobrowolnie przystąpić do systemu i regulować należność bezobsługowo zamiast płatności ręcznej w miejscach poboru opłat. Na system składały się bramy oraz urządzenia (zwane viaBOX i viaAUTO) umieszczone w pojazdach. Operatorami systemu zostali operatorzy kart paliwowych DKV i UTA, dzięki którym zaistniała możliwość dokonywania opłat drogowych również za przejazdy w innych państwach. Wybrany system typu DSRC funkcjonował w oparciu o wydzieloną łączność radiową krótkiego zasięgu w pasmie 5,8 GHz.

1 lipca 2011 roku system zastąpił funkcjonujące od 1998 r.[1] pobieranie opłat za pomocą kart opłaty drogowej (od 2006 r. dodatkowo w postaci winiet[2]), jego budowę w drodze przetargu powierzono austriackiej firmie Kapsch. Nie zdążyła ona jednak na czas podłączyć wszystkich urządzeń naliczających samochodom przejechane kilometry do systemu informatycznego, w związku z czym faktycznie system zaczął funkcjonować 3 lipca 2011. Za opóźnienie firma musiała zapłacić karę umowną[3]. 28 marca 2011 gotowe były zaledwie 2 bramowice na 430 planowanych do uruchomienia. Koszt budowy systemu wyniósł 4,9 mld zł. W pierwszej fazie wdrażania do systemu włączono 649 km autostrad, 554 km dróg ekspresowych i 370 km dróg krajowych. W 2014 systemem miało być objętych 2880 km autostrad i dróg ekspresowych. Brak uiszczenia opłaty skutkuje karą, której wysokość w roku 2011 ustalono na 3 tys. zł. O połowę niższą karę ustalono dla przypadków fałszywych deklaracji norm emisji spalin czy dmc[4].

Wysokość opłat uzależniona była od:

  • kategorii drogi
  • kategorii pojazdu (autobusy, samochody o dmc od 3,5 do 12 t i powyżej 12 t)
  • klasy emisji spalin Euro[4].

Opisywano przypadki, gdy system viaTOLL błędnie wskazywał, że kierowca przejechał pod którąś z bramek bez wymaganej opłaty lub kilkukrotnie zawyżał jej wysokość[5][6][7][8][9]. Zdaniem rzeczniczki prasowej viaTOLL system działa dobrze, wykryto wady fabryczne jedynie w 1124 urządzeniach (na ponad 1,1 miliona rozdysponowanych), natomiast zdaniem reprezentanta jednej z kancelarii prawnych, broniącego ofiar wad systemu, dotychczas poszkodowanych mogło zostać już kilkanaście tysięcy kierowców[9]. Problemem były także formalności związane z rejestracją w systemie (personel np. stacji paliw nie zawsze był w stanie udzielić prawidłowych wiadomości nt. wymaganych dokumentów, zwłaszcza w językach obcych), a także fizyczny brak urządzeń w punktach dystrybucyjnych[10].

Jednocześnie z uruchomieniem systemu firma Kapsch przekazała ITD 94 pojazdy do kontroli poboru opłat. Kontrole mogły być przeprowadzane również poza płatnymi odcinkami dróg.

W czasie wdrażania systemu krytyce poddano fakt obciążania opłatą wszystkich zespołów pojazdów o dmc powyżej 3,5 t, w tym samochodu dostawczego o dmc 3 t z przyczepą lekką 0,6 t (a więc zespołu, dla którego nie jest wymagana kategoria prawa jazdy B+E), samochodu osobowego z dużą przyczepą campingową czy lawetą pod łódź bez względu na fakt, czy pojazdy są ładowne, czy próżne; zwrócono też fakt na uciążliwość dokonywania rejestracji takich przypadków w ESPO, połączonej z udowodnieniem klasy Euro samochodu osobowego[4].

W 2014 dzięki systemowi pobrano opłaty w wysokości 1,42 mld zł[11]. Wg szacunków GDDKIA, do roku 2018 wpływy Skarbu Państwa z tytułu opłat drogowych miały wynieść 23,6 mld zł (14,2 mld zł od ciężarówek i autobusów i 9,4 mld zł od samochodów osobowych na autostradach).

Z powodu zmiany zarządcy Krajowego Systemu Poboru Opłat w lipcu 2020 roku na I połowę czerwca 2021 roku[12] zaplanowano zastąpienie viaTOLL nowym systemem poboru opłat, e-TOLL[13]. E-TOLL wdrożono do użytku 24 czerwca 2021, natomiast do końca września 2021 trwał okres przejściowy, podczas którego oba systemy działały równolegle[14]. Ostatecznie wyłączenie systemu viaTOLL nastąpiło w nocy z 30 września 2021 na 1 października 2021.

Odpowiednikami systemu ViaTOLL w innych krajach są:

  • Austria – urządzenia GO-Box(niem.) (system DSRC)
  • Białoruś – system BelToll[15]
  • Czechy – system PREMID (system DSRC)
  • Francja i Hiszpania – urządzenia UTA MultiBox (system DSRC)
  • Niemcy – Toll Collect(niem.) z urządzeniami OBU (system GPS/GSM)
  • Rosja – system Platon[16]
  • Słowacja – urządzenia OBU (system GPS/GSM)
  • Słowenia – karta DARS
  • Włochy – system VIA-Card i urządzenia TelePass (system DSRC).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑

    § 9. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r.

    Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 3 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za przejazd po drogach krajowych wykorzystywanych w międzynarodowym transporcie drogowym oraz jednostek wyznaczonych do ich pobierania. (Dz.U. z 1997 r. nr 148, poz. 993)
  2. ↑

      2. Karta opłaty składa się z dwóch części:
    1) winiety samoprzylepnej umieszczanej w sposób trwały wewnątrz pojazdu samochodowego, w prawym dolnym rogu przedniej szyby pojazdu;
    2) odcinka kontrolnego przechowywanego w pojeździe samochodowym i okazywanego na żądanie osób uprawnionych do kontroli karty opłaty.

    Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 8 sierpnia 2006 r. w sprawie opłat za przejazd po drogach krajowych (Dz.U. z 2006 r. nr 151, poz. 1089)
  3. ↑ E-myto w proszku tvn24.pl.
  4. ↑ a b c Mirosław Ganiec. Jak my to przetrwamy?. „TSLbiznes”. ISSN 2081-5255. 
  5. ↑ Wykonawca systemu Viatoll odpowiada na zarzuty kierowców – RMF24.pl, www.rmf24.pl [dostęp 2017-11-15].
  6. ↑ http://www.csk.szczecin.pl/component/content/article/40/182.
  7. ↑ Paweł Świąder – Blogi – Niekończące się kłopoty z systemem Viatoll – RMF24.pl, www.rmf24.pl [dostęp 2017-11-15].
  8. ↑ VIATOLL – ciąg dalszy niekończących się problemów | e-przewoźnik, www.eprzewoznik.pl [dostęp 2017-11-15].
  9. ↑ a b Łukasz Kuligowski. E-myto bezlitosne dla kierowców. „Rzeczpospolita”. 87 (9511), s. A9, 2013-04-13. Jeremi Jędrzejkowski – redaktor prowadzący. Warszawa: Gremi Media. ISSN 0208-9130. 
  10. ↑ Ruszył system via TOLL, TSLbiznes nr 7-8/2011, s. 47
  11. ↑ Andrzej Kublik Już prawie 4 mln zł dziennie z płatnych dróg.
  12. ↑ System e-TOLL - Startujemy (pol.). etoll.gov.pl, 2021-05-04. [dostęp 2021-05-07].
  13. ↑ Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad: Wystartowała strona internetowa systemu e-TOLL (pol.). Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad - Serwis informacyjny, 2021-05-07. [dostęp 2021-05-07].
  14. ↑ Nowy system poboru opłat e-TOLL - Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku, www.gdansk.uw.gov.pl [dostęp 2021-07-20] (pol.).
  15. ↑ PAP/agkm: Białoruś: od 1 sierpnia obowiązuje system opłat za drogi BelToll. PolskieRadio.pl, 2013-07-31. [dostęp 2019-11-23].
  16. ↑ Platon (niderl.). Wegenwiki. [dostęp 2019-11-23].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Urządzenie ViaAUTO.jpg
Autor: Jakub "Flyz1" Maciejewski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Urządzenie ViaAUTO montowane w pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony.
PL road sign D-39a.svg
Znak D-39a: Opłaty drogowe
PL road sign T-34.svg
Znak T-34 (viaTOLL)