Vickers Carden Loyd Mark VI

Vickers Carden Loyd Mark VI
Ilustracja
Carden-Loyd Mk VI holuje na specjalnej przyczepce haubicę górską kal. 3,7 cala
Dane podstawowe
Państwo Wielka Brytania
Typ pojazdutankietka
Trakcjagąsienicowa
Załoga2
Historia
Produkcja1927-1935
Dane techniczne
SilnikGaźnikowy Ford Model T
o mocy 22 KM
Poj. zb. paliwa38 litrów
Pancerz6-9 mm
Długość2,46 m
Szerokość1,7 m
Wysokość1,22 m
Masabojowa: 1 400 kg
Osiągi
Prędkość45 km/h
Zasięg160
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Karabin maszynowy Vickers kal. .303 cala
Użytkownicy
Wielka Brytania, Czechosłowacja, Kanada, Boliwia, Chile, Francja, Włochy, Łotwa, Holandia, ZSRR, Polska, Portugalia, Rumunia, Szwecja, Syjam, Szwajcaria

Vickers Carden Loyd Mark VI (Mk VI) - brytyjska tankietka z okresu przed II wojną światową. Dzięki kampanii reklamowej oraz niskiej cenie był to jeden z rozpowszechnionych i znanych czołgów lat 30. XX wieku, pomimo niewielkich możliwości bojowych. Jako pierwsza udana tankietka stała się klasyczną konstrukcją, a późniejsze tankietki budowane w innych krajach były na ogół albo rozwinięciem Carden-Loyda Mk VI, albo nim inspirowane.

Rozwój tankietek Carden-Loyd

W latach 20. brytyjscy konstruktorzy John Carden i Vivian Loyd założyli małą firmę Carden Loyd Tractor Company i rozpoczęli z własnej inicjatywy prace nad konstrukcją tankietki. W tym okresie popularna była w kręgach teoretyków wojskowych idea konstruowania pojazdów tego typu, mających w założeniu stanowić tani pojazd będący środkiem walki dla pojedynczego żołnierza, lecz brak było do tej pory udanych konstrukcji. Kolejnymi projektami Cardena i Loyda były:

  • Carden-Loyd One Man Tankette - pierwszy model jednoosobowej tankietki, nieuzbrojony, 14 małych nieresorowanych kół jezdnych po każdej stronie (zbudowano 2 różniące się egzemplarze).
  • Carden-Loyd Mark I - jednoosobowa tankietka z 1926 wywodząca się z One Man Tankette, z ulepszonym podwoziem, wyposażona w umieszczoną z przodu pojazdu wieżę z karabinem maszynowym (zbudowano 3 egzemplarze).
  • Carden-Loyd Mark I* - modyfikacja Mark I z możliwością jazdy na trzech opuszczanych kołach (dwa duże po bokach i jedno małe z tyłu), w celu zmniejszenia zużycia gąsienic podczas przemarszów (zbudowano 1 egzemplarz).
  • Carden-Loyd Two Man Tankette - dwuosobowa tankietka z 1926 z nowym, szerszym kadłubem i podwoziem zbliżonym do Mk I, w której konstruktorzy wypróbowywali różne rozwiązania techniczne (zbudowano 1 egzemplarz).
  • Carden-Loyd Mark II - rozwinięcie Mk I z 1927 z ulepszonym układem jezdnym (4 większe nieresorowane koła jezdne z gumowym bandażem po każdej stronie, zbudowano 1 egzemplarz).
  • Carden-Loyd Mark III - modyfikacja Mk II z dodatkowymi opuszczanymi kołami, jak w Mk I* (zbudowano 1 egzemplarz).
  • Carden-Loyd Mark IV - dwuosobowa tankietka powstała z rozwinięcia poprzednich modeli, pozbawiona dachu i wieży, z 4 kołami jezdnymi po każdej stronie i dodatkowymi opuszczanymi kołami. Wprowadziła kadłub podobny do późniejszej Mk VI (zbudowano 8 sztuk). Należy wspomnieć, że oznaczenie modelu Mk IV jest często mylnie podawane zamiast Mk VI.
  • Carden-Loyd Mark V - dwuosobowa tankietka, ulepszenie Mk IV, z większym tylnym opuszczanym kołem i nowymi szerszymi gąsienicami (zbudowano 1 egzemplarz).
  • Vickers Carden-Loyd Mark V* - dwuosobowa tankietka powstała po przejęciu firmy przez koncern Vickers w 1928, rozwinięcie Mk V z ulepszonym zawieszeniem z 4 kołami jezdnymi po każdej stronie, zblokowanymi w dwa resorowane wózki (zbudowano ok. 9 egzemplarzy).

Uwaga: powyższe dane odnośnie do modeli i wielkości produkcji oparte są na monografii Armour in Profile nr 16. W literaturze spotyka się także inne dane.

Vickers Carden Loyd Mk VI

Po produkowanych w małych seriach dotychczasowych modelach, konstruktorzy opracowali pod koniec 1928 najbardziej udany model - Mark VI. Był on rozwinięciem Mk V*, pozbawionym możliwości korzystania z niepraktycznej trakcji kołowej. Ulepszono opancerzenie przez zastosowanie z przodu kadłuba płyty pancernej, wraz z wystającą osłoną dla niechronionego dotąd mostu napędowego. Inną widoczną różnicą było dodanie dwóch pojemników nad gąsienicami w tylnej części kadłuba. Pojazd uzbrojony był standardowo w chłodzony wodą ciężki karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm (.303 cala), zamocowany z przodu na zewnątrz pojazdu (jedynie jego tylce i część komory zamkowej była w obrębie przedziału bojowego). Podobnie jak we wcześniejszych dwuosobowych modelach, dwóch członków załogi - kierowca po lewej i strzelec po prawej - zajmowało miejsca obok siebie, przedzielone silnikiem. Przedział bojowy był otwarty od góry, lecz w późniejszych modelach eksportowych zastosowano dwie indywidualne osłony głów załogi, odchylane do tyłu, w kształcie piramidek.

Dalszym rozwinięciem był Vickers Carden-Loyd Mark VIb. Pomimo zbliżonego oznaczenia, model ten odróżniał się zarówno nowym, bardziej zwartym kadłubem, z przedziałem bojowym zamykanym od góry płytami, odchylanymi do przodu i do tyłu, a także nowym zawieszeniem, z dodanymi po każdej stronie dwoma kółkami podtrzymującymi górną część gąsienicy.

Służba

Około 325[1] (inne dane: 348) pojazdów Vickers Carden-Loyd Mark VI używano w Wielkiej Brytanii w kilku wariantach, głównie jako transportery karabinu maszynowego, w mniejszej części transportery lekkich moździerzy, ciągniki lekkich działek lub pojazdy z wytwornicą zasłony dymnej. Na skutek skutecznej akcji reklamowej, mniejsze partie tych pojazdów służyły w 16 armiach świata, mimo wad, jak bardzo słabe resorowanie, które uniemożliwiało długą jazdę w terenie, słabe opancerzenie i zasięg. Licencję na ich produkcję zakupiło kilka europejskich państw, m.in. Polska, Francja, ZSRR, Włochy i Czechosłowacja, lecz jedynie we Włoszech wyprodukowano krótką serię pod oznaczeniem CV 29. W Polsce, ZSRR i Czechosłowacji natomiast opierając się w większym lub mniejszym stopniu o konstrukcję Carden Loyda, opracowano własne, ulepszone tankietki (TK-3, TKS, T-27, Tančik vz.33), charakteryzujące się przede wszystkim zamkniętym od góry przedziałem załogi (najbardziej od brytyjskiego wzorca odbiegały polskie konstrukcje). Francja i Włochy ponadto zbudowały własne, zbliżone koncepcyjnie pojazdy (Renault UE i CV 33). Wiele państw kupowało pojedyncze egzemplarze tankietki Cardena i Loyda. W niektórych stanowiły jedyny sprzęt "sił pancernych". Oto wykaz państw posiadających egzemplarze Mk VI:

Przypisy

  1. ↑ R. Icks: "Carden Loyd Mk. VI"
  2. ↑ Charles K. Kliment, Vladimir Francev: "Czechoslovak armored fighting vehicles 1918-1948", ​ISBN 0-7643-0141-1​
  3. ↑ źródło: Taki's Home Page
  4. ↑ Aleksandr Czubaszin: Tankietka T-27 i maszyny na jejo bazje seria Bronietankowyj Muziej nr 7, Moskwa 2005, str.9 - błędnie nazywana tam Mk IV

Bibliografia

  • Robert Icks: "Carden Loyd Mk. VI", seria Armour in Profile nr 16


Media użyte na tej stronie

Flag of Chile.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Japan (1870–1999).svg
Variant version of a flag of Japan, used between　January 27, 1870 and August 13, 1999 (aspect ratio 7:10).
Flag of Canada (1921–1957).svg
The Canadian Red Ensign used between 1921 and 1957.

This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The only change is making the maple leaves green from red. This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The most recent version of this image has changed the harp into one with a female figure; see [http://flagspot.net/flags/ca-1921.html FOTW
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Thailand.svg
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
  • Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
  • White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
  • Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
3.7inchHowitzerTowedByCarden-LoydMortarCarrier1929.jpg

BRITISH ARMOURED FIGHTING VEHICLES 1918-1939


Carden-Loyd Mk VI Mortar Carrier with trailer and 3.7 inch QF Howitzer Mk I.
Flag of Italy (1861–1946).svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki