Viggo Mortensen

Viggo Mortensen
Ilustracja
Viggo Mortensen w 2020 roku
Imię i nazwisko

Viggo Peter Mortensen Jr.

Data i miejsce urodzenia

20 października 1958
Nowy Jork

Zawód

aktor, poeta, muzyk, fotograf, malarz, reżyser, scenarzysta i producent filmowy

Współmałżonek

Exene Cervenka
(1987–1998; rozwód)

Lata aktywności

od 1984

Viggo Peter Mortensen Jr.[1][2] (ur. 20 października 1958 w Nowym Jorku) – amerykański aktor teatralny i filmowy, a także poeta, fotograf, malarz oraz reżyser, scenarzysta i producent filmowy[3]. Trzykrotnie nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[4].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się na nowojorskim Manhattanie[5] jako starszy syn Amerykanki Grace Gamble (z domu Atkinson) i Viggo Petera Mortensena Sr.[6], pochodzenia duńskiego[7]; jego rodzice spotkali się w Norwegii. Dziadek ze strony matki pochodził z Nowej Szkocji w Kanadzie, a rodzina babki ze strony matki była z Nowej Anglii[8]. Jego rodzina przeniosła się do Wenezueli, a następnie do Danii i ostatecznie osiadła w Argentynie w prowincji Córdoba, w Chaco i Buenos Aires, gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej i opanował biegle język hiszpański, podczas gdy jego ojciec zajmował się fermą drobiu i ranczem. Kiedy miał 11 lat, rodzice rozwiedli się, po czym wrócił z matką do Nowego Jorku, gdzie spędził resztę dzieciństwa[9]. W 1976 ukończył Watertown High School w Watertown[10].

Studiował w St. Lawrence University w Canton w stanie Nowy Jork, zdobywając w 1980 tytuł licencjata na wydziale iberystyki i polityki. Później wyjechał do Europy i zamieszkał w Hiszpanii, Anglii i Danii, gdzie imał się różnych prac dorywczych, takich jak przewóz samochodem ciężarowym w Esbjerg czy sprzedażą kwiatów w Kopenhadze[11].

Kariera

Po powrocie do Stanów Zjednoczonych rozpoczął karierę aktorską[12]. Na początku lat 80. na Manhattanie studiował aktorstwo w Warren Robertson’s Theatre Workshop[13].

Początkowo występował na małym ekranie jako porucznik w LeBoeuf w miniserialu CBS Jerzy Waszyngton (George Washington, 1984) z Barrym Bostwickiem w roli tytułowej i jako Bragg w operze mydlanej NBC Search for Tomorrow (1985). Sceny filmowe z jego udziałem w dramacie Jonathana Demme’a Szybka zmiana (Swing Shift, 1984) i komedii romantycznej Woody’ego Allena Purpurowa róża z Kairu (The Purple Rose of Cairo, 1985) zostały ostatecznie wycięte[14]. Na kinowym ekranie zadebiutował rolą farmera Mosesa Hochleitnera ze wspólnoty amiszów w dreszczowcu Petera Weira Świadek (Witness, 1985)[15] z Harrisonem Fordem. Jednocześnie został obsadzony w roli żołnierza w przedstawieniu Williama Shakespeare’a Henryk V w Delacorte Theater w Central Park, ale zdecydował się odrzucić tę propozycję[16]. W latach 1985-1986 w Indiana Repertory Theatre w Indianapolis grał Tybalta w tragedii szekspirowskiej Romeo i Julia[17]. W 1987 otrzymał nagrodę Dramalogue Critics’ Award za rolę kapitana nazisty w spektaklu Bent o homoseksualnych więźniach obozów koncentracyjnych w Coast Playhouse w West Hollywood[18]. W jednym z odcinków przebojowego serialu NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1987)[19] pojawił się gościnnie jako detektyw Eddie Trumbull u boku Lou Diamonda Phillipsa. W dramacie sensacyjnym Davida Cronenberga Wschodnie obietnice (Eastern Promises, 2007) stworzył kreację Nikołaja Łużyna, kierowcy rosyjskiego gangstera Siemiona (Armin Mueller-Stahl) i ochroniarza jego syna Kiriła (Vincent Cassel)[20], która przyniosła mu Brytyjską Niezależną Nagrodę Filmową i nagrodę Sant Jordi oraz nominację do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego, Złotego Globu, BAFTA, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych i Saturna[21].

Najbardziej znany jest z roli Aragorna w trzyczęściowej ekranizacji Władcy Pierścieni w reżyserii Petera Jacksona[22]. Po czterech dniach zdjęć zastąpił wybranego wcześniej do tej roli Stuarta Townsenda, a przyjął ją tylko dzięki entuzjazmowi syna dla powieści Tolkiena. Część zarobionych za film pieniędzy przeznaczył na utworzenie wydawnictwa Perceval Press (nazwanego od imienia jednego z rycerzy Króla Artura), publikującego prace awangardowych artystów.

Życie prywatne

8 lipca 1987 poślubił Christene „Exene” Cervenkę, z którą ma syna Henry’ego Blake’a (ur. 28 stycznia 1988). W 1992 doszło do separacji, a w 1997 do rozwodu. W 2009 roku związał się z hiszpańską aktorką Ariadną Gil[23].

Filmografia

Obsada aktorska

Reżyser filmowy

  • 2020: Jeszcze jest czas (Falling)

Scenarzysta filmowy

  • 2020: Jeszcze jest czas (Falling)

Dyskografia

  • 1994: Don't Tell Me What to Do
  • 1997: One Less Thing to Worry About
  • 1998: Recent Forgeries
  • 1999: The Other Parade
  • 1999: One Man’s Meat
  • 1999: Live at Beyond Baroque
  • 2003: Pandemoniumfromamerica
  • 2004: Live at Beyond Baroque II
  • 2004: Please Tomorrow
  • 2004: This, That, and The Other
  • 2005: Intelligence Failure
  • 2006: 3 Fools 4 April
  • 2007: Time Waits for Everyone
  • 2008: At All
  • 2010: Canciones de Invierno
  • 2011: Reunion
  • 2013: Acá

Nagrody i nominacje

RokNagrodaKategoriaFilmRezultat
1999Nagroda Blockbuster EntertainmentUlubiony aktor drugoplanowy - suspens[21]Morderstwo doskonałe (1998)Nominacja
2002Nagroda Gildii Aktorów EkranowychNajlepszy filmowy zespół aktorski[21]Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia (2001)Nominacja
2003Nagroda Gildii Aktorów EkranowychWładca Pierścieni: Dwie wieże (2002)Nominacja
Nagroda SatelitaNajlepszy aktor drugoplanowy w dramacie[21]Nominacja
Nagroda SaturnNajlepszy aktor[21]Nominacja
2004Władca Pierścieni: Powrót króla (2003)Nominacja
Nagroda Gildii Aktorów EkranowychNajlepszy filmowy zespół aktorski[21]Wygrana
2005Golden BuzzardNajlepszy aktor[24]Hidalgo – ocean ognia (2004)Nominacja
Nagroda SatelitaNajlepszy aktor w filmie dramatycznym[21]Historia przemocy (2005)Nominacja
Stowarzyszenie Nowojorskich Krytyków FilmowychNajlepszy aktor[21]3 miejsce
2006Nagroda SaturnNajlepszy aktor[21]Nominacja
2007Stowarzyszenie Nowojorskich Krytyków FilmowychNajlepszy aktor[21]Wschodnie obietnice (2007)2 miejsce
Nagroda SatelitaNajlepszy aktor[21]Wygrana
2008Nagroda Akademii FilmowejNajlepszy aktor pierwszoplanowy[21]Nominacja
2009Kataloński Międzynarodowy Festiwal Filmowy w SitgesHonorowa nagroda główna[21]–Wygrana
2011Kanadyjska Akademia Filmowa i TelewizyjnaNajlepszy aktor drugoplanowy[21]Niebezpieczna metoda (2011)Wygrana
Nagroda Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków FilmowychNajlepszy aktor drugoplanowy[21]3 miejsce
2012Nagroda GenieNajlepszy aktor drugoplanowy[21]Wygrana
2017Nagroda Akademii FilmowejNajlepszy aktor pierwszoplanowy[21]Captain Fantastic (2016)Nominacja
Nagroda SatelitaNajlepszy aktor[21]Wygrana
2019Nagroda Akademii FilmowejNajlepszy aktor pierwszoplanowy[21]Green Book (2018)Nominacja
2020Międzynarodowy Festiwal Filmowy w SztokholmieNagroda za całokształt twórczości[21]–Wygrana
Europejska Nagroda FilmowaEuropejski aktor[21]Jeszcze jest czas (2020)Nominacja
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w San SebastiánNajlepszy film[21]Wygrana
Nagroda za całokształt twórczości[21]–Wygrana

Przypisy

  1. ↑ Viggo Mortensen Actor. „TV Guide”. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  2. ↑ Viggo Mortensen. Listal. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  3. ↑ Viggo Mortensen Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2016-12-11]. (ang.).
  4. ↑ Viggo Mortensen Awards. AllMovie. [dostęp 2021-06-04]. (ang.).
  5. ↑ Viggo Mortensen Biography. biography.com, 2 kwietnia 2014. [dostęp 2021-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-04)]. (ang.).
  6. ↑ Viggo Mortensen Biography (1958-). Film Reference. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  7. ↑ Sandra Brennan: Viggo Mortensen Biography. AllMovie. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  8. ↑ Viggo Mortensen–What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  9. ↑ Thessaly La Force: Viggo Mortensen, the Unlikely Leading Man. „The New York Times”, 15 października 2018. [dostęp 2021-06-04]. (ang.).
  10. ↑ Why Viggo Mortensen Is Off the Grid. „Esquire”. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  11. ↑ Viggo Mortensen Biography. TV.com. [dostęp 2016-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-07)]. (ang.).
  12. ↑ Viggo Mortensen - Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2016-07-02]. (rum.).
  13. ↑ Sandra Brennan: Viggo Mortensen Biography. AllMovie. [dostęp 2021-06-04]. (ang.).
  14. ↑ Viggo Mortensen (20 de Outubro de 1958). Filmow. [dostęp 2016-07-02]. (port.).
  15. ↑ Viggo Mortensen - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2021-06-04]. (węg.).
  16. ↑ Keith Clark, Jon Mefford Between Two Worlds: The Making of „Witness” (2005), DVD Paramount Pictures 949729643
  17. ↑ Mortensen, Viggo 1958–. Encyclopedia.com. [dostęp 2021-06-04]. (ang.).
  18. ↑ Viggo Mortensen, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-06-04] (ang.).
  19. ↑ Viggo Mortensen Biography. TheFamousPeople.com, 2 kwietnia 2014. [dostęp 2021-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-04)]. (ang.).
  20. ↑ John Patterson: Wanted: actor with naked ambition. „The Guardian”, 20 października 2007. [dostęp 2021-06-07]. (ang.).
  21. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Viggo Mortensen Awards. FamousFix. [dostęp 2021-06-04]. (ang.).
  22. ↑ Viggo Mortensen. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  23. ↑ Viggo Mortensen Dating History. FamousFix. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  24. ↑ Top 5: Najlepsze role w karierze Viggo Mortensena. Prime Movies, 2022-07-19. [dostęp 2022-07-19].

Bibliografia

Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Toronto dla najlepszego aktora
Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora
Nagroda Brytyjskiego Filmu Niezależnego dla najlepszego aktora

Media użyte na tej stronie

Viggo Mortensen B (2020).jpg
Autor: Joost Pauwels, Licencja: CC0
Viggo Mortensen op Film Fest Gent 2020 bij de presentatie van 'Falling'
Flickr - Josh Jensen - Viggo Mortensen Being Interviewed.jpg
Autor: Josh Jensen from Toronto, Ontario, Canada, Licencja: CC BY-SA 2.0
At the premiere of "The Road", directed by John Hillcoat, and based on the novel by Cormac McCarthy, during the Toronto International Film Festival, 2009.