Viktor Glondys

Viktor Glondys (ur. 7 grudnia 1882 w Bielsku, zm. 28 października 1949 w Sybinie) – niemiecki duchowny i teolog luterański związany z Bukowiną i Siedmiogrodem, biskup Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Rumunii w latach 1932–1941 i 1944–1945.

Życiorys

Glondys urodził się w katolickiej rodzinie w wielonarodowościowym i wielowyznaniowym Bielsku (dziś Bielsko-Biała) na Śląsku Austriackim. Jego ojciec, Joseph Glondys (1834–1906), był właścicielem piekarni i miał z żoną Johanną pięcioro dzieci. Glondys całe życie podkreślał, że czuje się przede wszystkim obywatelem austro-węgierskim, a nie członkiem narodu niemieckiego, i wpajał swym dzieciom poszanowanie dla różnorodności kulturowej.

Po ukończeniu bielskiego gimnazjum w 1901 roku rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Karola Franciszka w Grazu. Podczas studiów zainteresował się naukami Marcina Lutra o usprawiedliwieniu i jego znaczeniu dla wiary, decydując się w 1903 roku przejść na luteranizm.

W tym samym roku rozpoczął studia teologiczne w Wiedniu i Marburgu. Od 1907 roku był wikariuszem w Prysace Dornej w południowej Bukowinie. W 1909 roku został wikariuszem w Czerniowcach, a dwa lata później wybrano go na proboszcza czerniowieckiej parafii ewangelickiej. Zarazem w 1917 roku zdobył w Grazu doktorat z filozofii, a dwa lata później habilitował się na Uniwersytecie Franciszka Józefa w Czerniowcach. Od roku 1922 był proboszczem w Braszowie. W 1930 roku został wikariuszem episkopalnym, a w listopadzie 1932 roku biskupem Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Rumunii.

Sprzeciwiał się rosnącym nastrojom faszystowskim i wzywał do pokojowego współżycia w Siedmiogrodzie ludzi różnych narodowości i wyznań. Do historii przeszło jego kazanie z roku 1931, kiedy nawiązał do przypowieści o miłosiernym Samarytaninie: „Uniwersalne przykazanie miłości obowiązuje jak dla Chińczyków i Murzynów, tak dla Żydów i ludzi Zachodu, jak w czasach Jezusa, tak dziś i na zawsze”[1]. Był za to atakowany przez środowiska nacjonalistyczne i antysemickie. Jednym z sympatyków nazizmu był proboszcz Petelei, Friedrich Benesch, który za zaangażowanie w politykę został w 1936 roku postawiony przed konsystorzem, któremu przewodził Viktor Glondys[2].

W 1941 roku, kiedy ideologia nazistowska zaczęła dominować wśród Niemców rumuńskich, także w strukturach Kościoła ewangelickiego, Glondys został zmuszony do przejścia na emeryturę. Poświęcił się odtąd pracy teologicznej na Akademii Marcina Lutra w Sybinie. Biskupem stał się ponownie po obaleniu reżimu Iona Antonescu w sierpniu 1944 roku, jednak po niecałym roku sam zrezygnował z pełnienia tej funkcji.

Glondys reprezentował rumuński Kościół ewangelicki w Światowej Federacji Luterańskiej i Dziele Gustawa Adolfa (niem. Gustav-Adolf-Werk). Był założycielem i przewodniczącym Stowarzyszenia Niemieckich Kościołów Protestanckich Europy Południowo-Wschodniej oraz członkiem Senatu Akademii Lutra w Sondershausen.

Ożenił się z córką radcy cesarskiego, Alice Mayer, z którą miał syna Kurta. W 1930 roku został doctorem honoris causa Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.

Przypisy

  1. ↑ Andreas Möckel. Der politische Skandal um die Honterusschule im Jahre 1933. „Zeitschrift Siebenbürgische Landeskunde”. 1 (33), 2011. ISSN 0344-3418. 
  2. ↑ Hans Werner Schroeder: Friedrich Benesch. Leben und Werk 1907–1991. Berlin/Stuttgart: Mayer, 2007, s. 421–430. ISBN 978-3-932386-93-0. (niem.)

Bibliografia

  • GLONDYS, Viktor. W: Friedrich Wilhelm Bautz: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon. T. II. Hamm: 1990, s. 254–255. ISBN 3-88309-032-8. (niem.)
  • Johann Böhm: D. Dr. Viktor Glondys (1882–1949). Sein Wirken als Bischof der evangelischen Landeskirche A.B. in Rumänien von 1932 bis 1941. W: „Kirchengeschichte in Lebensbildern”. Lebenszeugnisse aus den evangelischen Kirchen im östlichen Europa des 20. Jahrhunderts. Münster: 2005, s. 147–175, seria: Beiträge zur ostdeutschen Kirchengeschichte 7. (niem.)
  • Katalog Niemieckiej Biblioteki Narodowej: Literatura związana z Viktorem Glondysem (niem.). portal.dnb.de. [dostęp 2012-01-].