Viktor Uspaskich

Viktor Uspaskich

Data i miejsce urodzenia	24 lipca 1959 Urdoma
Minister gospodarki Litwy
Okres	od 2004 do 2005
Przynależność polityczna	Partia Pracy
Poprzednik	Petras Čėsna
Następca	Petras Čėsna (p.o.)

Viktor Uspaskich, ros. Виктор Викторович Успасских^[1] (ur. 24 lipca 1959 w Urdomie) – litewski polityk i biznesmen rosyjskiego pochodzenia, przewodniczący Partii Pracy, były minister gospodarki, poseł na Sejm Republiki Litewskiej oraz eurodeputowany.

Życiorys

Wykształcenie i działalność zawodowa

Urodził się w Urdomie w obwodzie archangielskim w ówczesnym ZSRR. W 1985 przyjechał do Litewskiej SRR, rozpoczął pracę jako spawacz w fabryce. W drugiej połowie lat 90. studiował na Uniwersytecie Technicznym w Kownie. Po jakimś czasie wyjechał do Finlandii, po powrocie i rozwodzie z rosyjską żoną poślubił Litwinkę.

W 1990 założył własną firmę „Efektas”, w następnym roku uzyskał litewskie obywatelstwo. W działalności biznesowej rozpoczął inwestycje przy imporcie gazu ziemnego od rosyjskiego Gazpromu oraz w przemyśle rolno-spożywczym. W latach 1997–2003 był prezesem organizacji litewskich pracodawców.

Działalność polityczna

W 2000 został po raz pierwszy wybrany do litewskiego parlamentu jako kandydat niezależny. W 2003 utworzył własne ugrupowanie polityczne pod nazwą Partia Pracy, która rok później wygrała wybory parlamentarne, uzyskując w Sejmie 39 mandatów^[2] (z których jeden objął jej lider, wygrywając w swoim okręgu wyborczym). W wyborach do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku ugrupowanie Viktora Uspaskicha otrzymało 30% głosów, wprowadzając pięciu deputowanych.

Jesienią tego samego roku przewodniczący Partii Pracy został ministrem gospodarki w koalicyjnym rządzie Algirdasa Brazauskasa. W połowie 2005 podał się do dymisji i złożył mandat poselski po tym, jak komisja etyki orzekła, że przyczynił się on do powstania kolizji interesów prywatnych i służbowych. Miał wówczas protegować w negocjacjach z władzami Rosji firmę, w której posiadał pakiet 17,44% akcji^[3].

W 2006 kolejne zarzuty związane z nadużyciami finansowymi (pozyskiwanie nielegalnych wpływów na konto partyjne) zaczęto wysuwać pod adresem czołowych przywódców Partii Pracy, co doprowadziło do jej wyjścia z koalicji w czerwcu tego samego roku, a także do dymisji premiera. Viktor Uspaskich zrezygnował z kierowania partią, a po wyjeździe w tym samym roku na pogrzeb brata do Rosji, nie powrócił na Litwę.

Władze litewskie wydały europejski nakaz aresztowania jego osoby w związku z podejrzeniami popełnienia przestępstw skarbowych. We wrześniu 2006 Litwa wystąpiła o jego ekstradycję z Rosji^[2].

W drugiej połowie 2007 przyjechał na Litwę, po przesłuchaniu w prokuraturze znalazł się w areszcie domowym. Powrócił do działalności politycznej, bezskutecznie próbował odzyskać mandat poselski w wyborach uzupełniających, a 17 listopada 2007 objął ponownie stanowisko przewodniczącego Partii Pracy. Kierował nią formalnie do 2013, faktycznie nadal pozostając jej liderem.

W wyborach parlamentarnych w 2008 po raz trzeci dostał się do Sejmu, jako lider krajowej listy swojego ugrupowania. W 2009 został posłem do Parlamentu Europejskiego VII kadencji. W wyniku wyborów krajowych w 2012 powrócił do krajowego Sejmu, rezygnując z mandatu europosła^[4]. W 2014 ponownie wybrany do Parlamentu Europejskiego na okres VIII kadencji. W 2018 powrócił na stanowisko przewodniczącego Partii Pracy^[5], które zajmował do 2022^[6]. W 2019 utrzymał mandat eurodeputowanego na okres IX kadencji PE^[7].

Przypisy

Bibliografia

• Sylwetka kandydata do Sejmu Republiki Litewskiej na stronie Głównej Komisji Wyborczej (lit.). [dostęp 2022-09-08].
• Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2022-09-08].