Viliami Tupoulahi Mailefihi Tukuʻaho

Viliami Tupoulahi Mailefihi Tukuʻaho

Data i miejsce urodzenia	17 czerwca 1957 Nukuʻalofa
Data i miejsce śmierci	14 czerwca 2014 Haveluloto
Minister rolnictwa, rybołówstwa, żywności i leśnictwa Tonga
Okres	od 30 kwietnia 2009 do 2010

Viliami Tupoulahi Mailefihi Tukuʻaho, książę Tuʻipelehake (ur. 17 czerwca 1957^[1], zm. 14 czerwca 2014 w Haveluloto^[2]) – tongański polityk i działacz sportowy, członek rodziny królewskiej, były rugbysta.

Edukacja

Urodził się w Pałacu królewskim w Nukuʻalofie. Był synem księcia Sione Ngu Manumataongo Uelingatoni i Melenaite Tupoumoheofo^[3]. Kształcił się w Tonga High School i Tupou College w rodzinnym mieście. Studiował początkowo na Queensland Agricultural College. Na Oxford University uzyskał certyfikat z zakresu stosunków międzynarodowych, zaś na University of Wales ukończył studia podyplomowe z zarządzania portami i łodziami^[4].

Kariera sportowa

Występował w reprezentacji narodowej w rugby^[5]. Podczas Igrzysk Pacyfiku w Suvie w 1979, gdzie zawodnicy Tonga zdobyli złoty medal, był kapitanem drużyny^[6].

Kariera polityczna i dworska

W latach 1979–1981 służył w tongijskiej armii. W latach 1980–1981 był urzędnikiem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Pięć lat później został mianowany na dyrektora Departamentu Morskiego. Funkcję tę sprawował do 1992. 21 lipca 2006, po śmierci swojego starszego brata w wypadku samochodowym, otrzymał tytuł księcia Tuʻipelehake^[1], natomiast 14 lipca 2008 godność Lorda Protektora Królewskich Regaliów^[7][8]. 30 kwietnia 2009 objął stanowisko ministra rolnictwa, rybołówstwa, żywności i lasów^[9], którą pełnił do 2010 roku^[7]. Dwukrotnie zasiadał w parlamencie jako przedstawiciel szlachty z Tongatapu i Haʻapai^[10].

Życie prywatne

Był czterokrotnie żonaty. 5 stycznia 1983 poślubił Mele Vikatolia Faletau, najstarszą córkę ʻInoke Fotu Faletau i Maʻata ʻEvelini. Miał z tego małżeństwa dwoje dzieci. 13 kwietnia 1996 w San Francisco poślubił Ma'ata Mo'ungaloa, Miss Południowego Pacyfiku z 1996. Jego trzecią żoną została Margaret ʻEneʻio Tatafu of ʻAlaki Fonua, córka Taufa Tatafu i Lata ʻOkusi, a czwartą Fifita Holeva Tuʻihaʻangana^[7][11].

Przeszedł amputację obu nóg i chorował na cukrzycę. Zmarł w Vaiola Hospital 14 czerwca 2014 roku, do którego został przyjęty dwa tygodnie wcześniej wskutek powikłań cukrzycowych. Został pochowany na ‘Atuli Cemetery w obecności rodziny królewskiej na czele z Tupou VI^[12][13].

Odznaczenia

• Order Korony Tonga (31 lipca 2008)
• Medal Koronacji Jerzego Tupou V
• Medal Srebrnego Jubileuszu Koronacji Taufaʻahau Tupou IV (4 lipca 1992)^[7]

Przypisy