Vincenz Brehm

Vincenz Brehm (ur. 1 stycznia 1879 w Duppau, zm. 18 maja 1971 w Lunz am See) – austriacki zoolog, limnolog, zoogeograf.

Życiorys

Z wyróżnieniem ukończył szkołę średnią w Chebie, a po uzyskaniu świadectwa dojrzałości wyjechał do Innsbrucka, gdzie studiował nauki przyrodnicze i matematykę na Leopold-Franzens-Universität. W 1902 przedstawił rozprawę dotyczącą planktonu żyjącego w jeziorze Achen, a następnie uzyskał uprawnienia do wykonywania zawodu nauczyciela. Pracował w szkołach w Ptuju, Loket i w Chebie, z tym ostatnim miastem był związany od 1910 przez trzydzieści lat. Podróżował do Monachium, Lunz am See oraz do Tyrolu, od 1906 pracował naukowo w stacji biologicznej nad Jeziorem Lunzkim, gdzie badał skorupiaki z rodziny Onychura, Copepoda i Ostrakoda. W 1922 wyjechał do Wiednia, a nie mógł się tam odnaleźć i powrócił do Chebu. Prowadząc badania odczuwał niedosyt propagowanym wówczas mechanicystycznym darwinizmem, był zwolennikiem witalizmu i poglądów głoszonych przez Hansa Driescha. Po dojściu do władzy hitlerowców popadł w konflikt z niemieckim środowiskiem naukowym negując głoszoną przez nich teorię dziedziczenia. W 1939 zgłosił gotowość przejścia na emeryturę, ale z powodu braków kadrowych w oświacie faktycznie stało się to rok później. Początkowo planował zamieszkać w Kufstein, ale w 1940 nie było to możliwe ze względów finansowych. Badając widłonogi z rodziny Boeckella został zwolennikiem Teorii Wegenera, dotyczącej wędrówek kontynentów. Swoje wnioski związane z tym problemem zawarł w pracy, której rękopis zmuszony był sprzedać razem z bogata kolekcją filatelistyczną, gdy w 1944 cierpiał głód. W późniejszych latach usiłował go odzyskać, w akcję zaangażowali się naukowcy czescy, ale poszukiwania nie odniosły żadnego skutku. Aż do 1953 jego emerytura była wypłacana na zasadach obowiązujących w chwili jej przyznania. W 1960 z satysfakcją przyjął ogłoszone jako naukowy pewnik wyniki badań dotyczących ruchów płyt tektonicznych i istnienia Gondwany, na co on sam zbierał dowody dwadzieścia lat wcześniej.

Dorobek naukowy

Pozostawił dorobek naukowy obejmujący dwa podręczniki szkole, dwie prace dotyczące limnologii, ponad 250 artykułów naukowych. Pozostawił liczne materiały dotyczące Entomostraca, które początkowo przechowywano w Lunz am See. W 1988 czeski limnolog Vladimir Kořínek przekazał je do Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.

Bibliografia

• Franz Ruttner, Friedrich Kiefer: Prof. Dr. V. Brehm 80. In: Internatl. Rev. ges. Hydrobiol. 44, 1959, s. 133.
• Heinz Löffler: Prof. Dr. Vinzenz Brehm zum 90. Geburtstag. In: Internatl. Rev. ges. Hydrobiol. 54, 1969, s. 467. Brehm war Jahrzehnte Mitherausgeber dieser Zeitschrift.
• Agnes Ruttner-Kolisko: Prof. Dr. Vinzenz Brehm †. In: Arch. Hydrobiol. 68, 1971, s. 293–301