Vincenz Priessnitz

Vincenz Priessnitz

Vincenz Prißnitz, czes. Vincent Priessnitz

Data i miejsce urodzenia	4 października 1799 Lázně Jeseník k. Jesionika
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1851 Lázně Jeseník k. Jesionika
Zawód, zajęcie	medyk niekonwencjonalny

Tablica pamiątkowa w Poznaniu

Wzgórze Gräfenberg, Jesionik, kaplica nad grobowcem Vincenta Priessnitza

Hotel w Jesioniku, nazwany jego nazwiskiem

Dom Vincenza Priessnitza

Vincenz Priessnitz (Vincenz Prisnitz, Vincenz Prißnitz, czes. Vincent Priessnitz), (ur. 4 października 1799 w Lázně Jeseník 3,5 km na północ od Jesionika, zm. 28 listopada 1851 tamże) – samouk w zakresie medycyny niekonwencjonalnej i naturalnej pochodzący z ówczesnego Śląska Austriackiego.

Na obszarze ówczesnych Niemiec i Austrii był uznawany za kontynuatora i wskrzesiciela metod hydroterapii zapoczątkowanych przez Siegmunda Hahna i Johanna Siegmunda Hahna.

Życiorys

Vincenz Prießnitz był najmłodszym z sześciorga rodzeństwa. Jego rodzicami byli gospodarz Franz Prießnitz i jego żona Theresia Kappel. Po śmierci najstarszego brata i utracie wzroku przez ojca, w wieku 12 lat Vincenz przerwał naukę i skoncentrował się na pracy w rodzinnym gospodarstwie. Z krótkiego pobytu w szkole nie wyniósł zdolności czytania i pisania, był analfabetą. W wieku 16 lub 17 lat spadł z konia i złamał dwa żebra. Bez pomocy lekarskiej naraził się na powikłania – choroby organów wewnętrznych. Z braku środków finansowych musiał sobie pomóc sam. Do rany przyłożył nasączony zimną wodą opatrunek, bandażując ją ciasno wieloma warstwami chust. Żebra zrosły się bardzo szybko – dając w ten sposób początek metodzie „opatrunków Prießnitza”. Wkrótce też Vincenz otrzymał przydomek „wodnego lekarza”.

W 1828 zawarł związek małżeński z Zofią, córką wójta gminy Česká Ves (Böhmischdorf), położonej 4 km na północny wschód od Jesionika. Z małżeństwa tego miał syna i sześć córek.

W 1848 doznał poważnego udaru mózgu, oprócz tego stwierdzono u niego niepokojące zmniejszenie wątroby oraz symptomy przewodnienia. Zmarł 28 listopada 1851 w wieku 52 lat.

Pozostawiony przez niego majątek został oszacowany na 10 milionów ówczesnych guldenów. Syn Vincenza był wówczas jeszcze małoletni i będący w posiadaniu Prießnitza zakład uzdrowiskowy przeszedł w ręce jednego z jego zięciów.

Zakład kuracyjny

W 1826 przybyli pierwsi chorzy kuracjusze spoza najbliższej okolicy zamieszkania Prießnitza. Dla nich też urządził specjalny dom kuracyjny z łaźnią, w której stosował terapie wodne. W 1829 roku został przez wielu lekarzy oskarżony o znachorstwo.

Rozprawa sądowa zakończyła się uniewinnieniem Prießnitza, gdyż jego metody leczenia opierały się na wyłącznym stosowaniu wody bez współdziałania z jakimikolwiek medykamentami i ziołami. W 1830 roku otrzymał od władz austriackich oficjalne zezwolenie na otworzenie i prowadzenie zakładu kuracyjnego opierającego się na metodach wodoleczniczych.

Wkrótce w łaźni zakładu kuracyjnego zainstalowano olbrzymią na ówczesne czasy wannę o średnicy 10 metrów, w której kuracjusze mogli nawet pływać. Wewnątrz wanny znajdowała się mała fontanna. W 1832 został zmuszony do rozbudowy dobrze prosperującego zakładu, dobudował wówczas nowy budynek z 18 pokojami i wielką salą. Równocześnie w zakładzie kuracyjnym mogło przebywać ok. 100 pacjentów. W 1838 uzyskał pozwolenie na prowadzenie uzdrowiska. Do śmierci Vincenza w 1851 roku z terapii wodnych zakładu skorzystało 36 000 pacjentów. Zakład wodoleczniczy istnieje do dnia dzisiejszego w Lázně Jeseník k. Jesionika w Czechach.

Metody Prießnitza nie były nowatorskie (były raczej kontynuacją i rozwinięciem istniejących metod), przyczyniły się jednak znacznie do spopularyzowania metod wodolecznictwa.

Za rozwój chorób wewnętrznych obwiniał przede wszystkim „złe soki” w organach, które należy z ciała usunąć. Wykorzystywał zimną wodę i zimne okłady jako terapię przy różnych diagnozach, zalecał również specjalne diety oparte na wodzie, mleku i zimnych niedoprawionych potrawach oraz gimnastykę i spacery. Był również zwolennikiem hartowania organizmu poprzez lodowate prysznice (spadek wody z kilku metrów na pacjentów; pierwszy prysznic jego konstrukcji był po prostu zlokalizowaną na wolnym powietrzu rynną, z której woda ze źródeł spadała na głowy kuracjuszy). Korzystał również z wód leczniczych, lewatyw, kąpieli i saun. Leczył wyłamane stawy kończyn, złamania, wylewy podskórne, reumatyzm, artretyzm, zaparcia oraz choroby układu pokarmowego.

Samodzielnie nie napisał i nie wydał niczego, swoje doświadczenie i metody przekazał córce Hedwig, która skwapliwie notowała dyktowane jej przez ojca treści. Notatki te, znane jako Vincenza Prießnitza Rodzinna Księga Wodna (Vinzenz Prießnitz’sche Familien Wasserbuch), znajdują się w Instytucie Historii Medycyny Uniwersytetu Wiedeńskiego.

W 1846, w imieniu cesarza Austrii, za swoją działalność leczniczą został odznaczony złotym medalem zasługi. W parku miejskim w Jesioniku i w Wiedniu w „Parku przy Tureckim Szańcu” (Türkenschanzpark) znajdują się pomniki poświęcone Vincenzowi Prießnitzowi. Na Placu Wolności w Poznaniu znajduje się pomnik greckiej bogini zdrowia Hygiei z inskrypcją poświęconą Priessnitzowi, ufundowany w 1841 przez hr. Edwarda Raczyńskiego.

Dziedzictwo

W Niemczech od 1960 organizacja grupująca specjalistów z zakresu medycyny niekonwencjonalnej (Heilpraktikerschaft) nadaje „Medal Prießnitza”.

Prießnitz wszedł na stałe do zasobów języka polskiego. To właśnie od jego nazwiska w spolonizowanej formie wywodzi się słowo prysznic.

Zobacz też

• Sebastian Kneipp

Przypisy

Bibliografia

• Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 93. ISBN 83-60353-11-5.
• Jürgen Helfricht: Vincenz Prießnitz (1799–1851) und die Rezeption seiner Hydrotherapie bis 1918. Ein Beitrag zur Geschichte der Naturheilbewegung. Matthiesen Verlag, Husum 2006, ISBN 3-7868-4105-5.
• Erich Herrmann: Die Methode des Vinzenz Prießnitz und ihre Bedeutung für seine Zeit und der Gegenwart / Metoda Prießnitza, jej znaczenie w XIX wieku i obecnie^[1]. Dissertation, Universität Erlangen 1936
• Wilhelm Herrmann: Neueste Erfahrungen über die Heilkraft des kalten Wassers / Najnowsze badania nad właściwościami leczniczymi zimnej wody. Hennings, Neisse 1835
• Horst Prignitz: Wasserkur und Badelust. Eine Badereise in die Vergangenheit / Kuracja wodna i ochota do kąpieli – podróż kąpielowa do przeszłości. Koehler und Amelang, Leipzig 1986, ISBN 3-7338-0011-7.
• Heinz Röhrich: Vinzenz Prießnitz’sche Kaltwasserkuranstalt in Gräfenberg. In: Mährisch-Schlesische Heimat, 14.1969, s. 276–290
• Bohumila Tinzova: Vinzenz Prießnitz (1799–1851). Almanach k 200. výrocí narození. Priessnitzovy Lécebné Lázne, Jesenik 1999
• Hugo Scholz: Heilendes Wasser. Lebensroman des „Wasserdoktors” Vinzenz Priessnitz / Uzdrawiająca woda. Powieść życiowa „wodnego lekarza” Wincentego Priessnitza, Leopold Stocker Verlag, Graz und Stuttgart 1978, ISBN 3-7020-0324-X.

Linki zewnętrzne

• artykuł w archiwum Ogólnodostępnych Biografiach Niemieckich (niem.)