Viscri

Wioski z kościołami obronnymi w Siedmiogrodzie^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Rumunia
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	IV
Numer ref.	596
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1993 na 17. sesji
Dokonane zmiany	1999
Położenie na mapie Rumunii Viscri
46°03′20,0″N 25°05′50,0″E/46,055556 25,097222
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Viscri (niem. Deutsch-Weißkirch, węg. Szászfehéregyháza) – miejscowość w Rumunii położona w południowej części Siedmiogrodu w okręgu Braszów (ok. 40 km na południowy wschód od Sighișoara). W przeszłości zamieszkana głównie przez Sasów siedmiogrodzkich. Znana ze znajdującego się w niej jednego z charakterystycznych dla tego regionu kościołów warownych. Wraz z sześcioma innymi wsiami siedmiogrodzkimi znajduje się od 1999 r. na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Miejscowość powstała w trudno dostępnym zakątku Siedmiogrodu w XII w. Pod koniec tego stulecia zasiedlili ją Sasi siedmiogrodzcy, w tym okresie sprowadzani do Siedmiogrodu przez królów węgierskich. Wieś początkowo pojawiała się w dokumentach pod łacińską nazwą Alba Ecclesia, czyli "Biały Kościół", pochodzącą od koloru murów miejscowej świątyni (nazwy wsi używane dzisiaj w języku węgierskim i niemieckim oznaczają właśnie "Niemiecki Biały Kościół", obecna nazwa rumuńska również pochodzi od tego określenia).

Sasi stanowili zdecydowaną większość wśród mieszkańców wsi, aż do XX w. Z saskich mieszkańców, których wcześniej było kilkuset, po emigracji do Niemiec w latach 80. i 90. XX wieku pozostało zaledwie kilkadziesiąt osób. Obecnie większość mieszkańców wsi stanowią Romowie.

Odizolowaniu od głównych szlaków komunikacyjnych (trwającemu do dziś) wieś zawdzięcza zachowanie dawnego saskiego układu urbanistycznego, któremu (wraz z kościołem warownym) zawdzięcza wpisanie na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO. Przy głównym trakcie oraz dwóch ulicach biegnących do kościoła znajdują się typowe saskie gospodarstwa.

W 2006 r. książę Karol kupił i odrestaurował jedną z saksońskich posesji we wsi^[1].

Kościół warowny

Kościół warowny znajduje się na południowo-zachodnim krańcu wsi. Już w XII w., przed przybyciem tutaj Sasów, powstał tu mały romański kościół zbudowany przez zamieszkujących tutaj Szeklerów. Wraz z przybyciem Sasów zaczęła się stopniowa rozbudowa świątyni – ostatecznie powstała gotycka trzynawowa bazylika z potężną wieżą (wzniesioną jeszcze w XIII w. jako główny punkt obronny, dominujący i dzisiaj nad całym zespołem), a ponadto kościół ufortyfikowano i otoczono murami obronnymi. Rozbudowa kompleksu następowała przez stulecia, aż do XVII w. W murach obronnych, od ich wewnętrznej strony, umieszczono pomieszczenia służące jako schronienie dla mieszkańców wsi i ich dobytku podczas częstych najazdów zza Karpat.

Od XVI w. kościół jest świątynią ewangelicką. Chrzcielnica kościelna została wykonana z romańskiego kapitela. W XVIII w. sklepienia kościoła zmieniono na drewniany strop.

• 

  Kościół warowny

• 

  Kościół warowny

• 

  (c) Vargatamas at en.wikipedia, CC-BY-SA-3.0

  Kościół warowny

Przypisy

Zobacz też

• Kościoły warowne w Siedmiogrodzie
• Sasi siedmiogrodzcy

Literatura

• Łukasz Galusek, Aleksandru Dumitru, Tomasz Poller: Transylwania. Twierdza rumuńskich Karpat. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2003, s. 192–195. ISBN 83-918869-0-5.
• Witold Korsak, Jacek Tokarski: Rumunia. Bielsko-Biała: Pascal, 2004, s. 362–363. ISBN 83-7304-380-2.
• Łukasz Galusek, Michał Jurecki: Rumunia. Przestrzeń – sztuka – kultura. Olszanica: Wydawnictwo Bosz, 2008, s. 44–45. ISBN 978-83-7576-038-5.

Linki zewnętrzne

• UNESCO World Heritage Centre: Villages with Fortified Churches in Transylvania (en, fr)
• UNESCO's World Heritage List from Romania: Transylvania village sites with fortified churches (en, fr, ro)
• Siebenbuerger.de Orte: Deutsch-Weisskirch (de)
• Castles of historical Hungary: Szászfehéregyháza – Viscri – Deutsch-Weisskirch, erődtemplom. jupiter.elte.hu. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-15)]. (hu, en)
• The Mihai Eminescu Trust. Whole Village Projects Viscri–Deutsch Weisskirch–Szaszfeheregyhaza. mihaieminescutrust.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-02)]. (en)
• Kościół warowny w Viscri. [w:] sekulada.com [on-line]. [dostęp 2018-08-01]. (pol.).