Vytautas Petkevičius

Vytautas Petkevičius
Data i miejsce urodzenia

28 maja 1930
Kowno

Data i miejsce śmierci

10 grudnia 2008
Wilno

Poseł na Sejm Republiki Litewskiej
kadencji 1992–1996
Okres

od 24 listopada 1992
do 22 listopada 1996

Przynależność polityczna

LDDP

Vytautas Petkevičius (ur. 28 maja 1930 w Kownie, zm. 10 grudnia 2008 w Wilnie) – litewski pisarz i polityk, poseł na Sejm Republiki Litewskiej (1992–1996), autor publikacji będących rozrachunkiem z litewską klasa polityczną (m.in. Durnių laivas: politinių veidų ir šaržų galerija)

Życiorys

Młodość

Urodził się w rodzinie robotniczej. Po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum w rodzinnym Kownie przeniósł się do Wilna, gdzie podjął studia na Uniwersytecie, które wkrótce przerwał, poświęcając się działalności w komunistycznym ruchu młodzieżowym. Od 1952 do 1954 studiował w Wyższej Szkole Komsomołu, po czym podjął studia z dziedziny historii na Uniwersytecie Łomonosowa w Moskwie, ukończył je zaocznie w 1960.

Działalność do 1989

Od 1945 był aktywnym członkiem i działaczem Komsomołu (VLKJS). Wziął udział w walkach z partyzantami litewskimi prowadzonych przez NKWD w latach 1945–1953. W 1951 otrzymał legitymację Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Rok później zasiadł w Komitecie Centralnym Komsomołu, a od 1956 do 1960 pełnił funkcję II sekretarza centralnego komitetu rejonowego KPZR w Radziwiliszkach. Przez dziesięć lat pracował jako korespondent pisma "Tiesa" w Szawlach.

Od 1959 pozostawał członkiem związku pisarzy Litewskiej SRR. W latach 70. zyskał popularność, publikując liczne książki dla dzieci, przede wszystkim Didysis medžiotojas Mikas Pupkus oraz Kodėlčius.

Pisał również powieści dla osób dorosłych, m.in. Priemiesčio žmonės (1959), Apie duoną, meilę ir šautuvą (1965), Grupė draugų (1979). Na podstawie scenariusza napisanego przez niego wyreżyserowano filmy Taranas i Duona. Jego publikacje tłumaczono na języki łotewski, estoński, polski, czeski, rosyjski i niemiecki.

Działalność po 1989

Pod koniec lat 80. zaangażował się w działalność frakcji reformatorskiej w łonie Komunistycznej Partii Litwy. Bliski stał mu się rodzący się w krajach bałtyckich ruch ekologiczny – jako członek Zielonych wziął aktywny udział w protestach przeciwko planom wydobycia ropy naftowej u brzegów Mierzei Kurońskiej.

W 1988 znalazł się wśród założycieli ruchu Sąjūdis, pozostając jednocześnie aktywnym działaczem KPL, a później członkiem Litewskiej Demokratycznej Partii Pracy. Jesienią 1992 wybrano go z jej poparciem na posłem na Sejm w okręgu nr 43 Pokroje-Janiszki, którym pozostał przez cztery lata.

Pod koniec lat 90. jego działania i wypowiedzi zaczęły budzić kontrowersje. W 2000 przyłączył się do populistycznego ruchu "O sprawiedliwą Litwę", a na krótko przed śmiercią zaangażował się w kolejną inicjatywę polityczną pod nazwą Partia Frontu.

Z krytyką spotkała się jego książka Durnių laivas – politinių veidų ir šaržų galerija, będąca rozrachunkiem z establishmentem Litwy. W publikacji oskarżył m.in. Vytautasa Landsbergisa o współpracę z radzieckimi służbami specjalnymi, za co ten pozwał go do sądu. Do śmierci Vytautasa Petkevičiusa postępowanie sądowe nie zostało rozstrzygnięte. W publikacji Prakeiktieji ir pateptieji oskarżył polskie wojsko o zamordowanie działacz litewskiego odrodzenia narodowego Jonasa Basanavičiusa[1].

W 2008 opublikował książkę Durniškės: politinių veidų ir šaržų galerijaa: "Durnių laivo" tęsinys[2], będącą kontynuacją jego rozrachunku z litewską klasą polityczną.

Życie prywatne

Był żonaty z Raisą Petkevičienė, z którą mieli troje dzieci – Vytautasa, Petrasa i Ludmiłę.

Przypisy

  1. ↑ Stanisław Tarasiewicz: Litewska prokuratura bada polski ślad w sprawie śmierci Basanavičiusa. kurierwilenski.lt, 28 lipca 2009.
  2. ↑ Tytuł stanowi grę słów: "durnas" znaczy po litewsku "głupi", "Turniškės" to z kolei ekskluzywna dzielnica willowa znajdująca się na północno-wschodnich krańcach Wilna.

Bibliografia