Wężymord stepowy

Wężymord stepowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	wężymord
Gatunek	wężymord stepowy
	Nazwa systematyczna
	Scorzonera purpurea L.; Sp. Pl. 2: 791. 1753

Wężymord stepowy (Scorzonera purpurea) – gatunek rośliny wieloletniej, należący do rodziny astrowatych. W Polsce jest rośliną rzadką, występuje wyłącznie na niżu, częściej w południowej części kraju, na północy wyłącznie wzdłuż Odry i Wisły.

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, delikatnie wełnisto owłosiona i przeważnie nierozgałęziająca się. Najczęściej ma wysokość 30–50 cm.
Kłącze: Gęsto rozgałęziające się.
Liście: Liczne liście odziomkowe, oprócz nich nieliczne i rzadko wyrastające liście łodygowe. Wszystkie są równowąskie, ostro zakończone i rynienkowate, spodem szare i delikatnie owłosione. Nasadą obejmują łodygę i mają prawie równoległą nerwację.
Kwiaty: Na jednej łodydze wyrasta z kątów liści na długiej i wzniesionej szypułce 1–5 koszyczków. Ich okrywa jest dwukrotnie krótsza od całego koszyczka i w dolnej części wełnisto owłosiona. Składa się z kilku warstw dachówkowato zachodzących na siebie i tępo zakończonych listków o jajowatym kształcie. Wszystkie kwiaty w koszyczku są języczkowe. Mają różowy kolor, a ich języczki są dwukrotnie dłuższe od rurki. Puch kielichowy złożony z więcej niż 2 rzędów poplątanych włosów.
Korzeń: Szyjka korzenia okryta jest grubą warstwą obumarłych liści.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Porasta suche, trawiaste zbocza, murawy, rzadkie zarośla. Preferuje ciepłe miejsca. Pachnące wanilią kwiaty zapylane są przez owady. Roślina kwitnie od maja do lipca. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Festucetalia valesiacae, Ass. Adonido-Brachypodietum, Ass. Seslerio-Scorzoneretum^[3]

Kwiatostany

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)^[4]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony)^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[3] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[4] Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[5] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne